Sáng 4/11, tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn đối với lĩnh vực xây dựng, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành đã giải trình, làm rõ một số nội dung mà đại biểu Quốc hội quan tâm liên quan đến quy hoạch tổng thể quốc gia, quản lý phát triển đô thị...
.jpg)
Sáng 28/10, tiếp tục Kỳ họp thứ 4, phát biểu tại phiên thảo luận của Quốc hội về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2022.
Chú trọng lựa chọn tư vấn lập quy hoạch
Phó Thủ tướng cho biết, theo quy định của Luật Quy hoạch năm 2017, hệ thống quy hoạch quốc gia có tổng số 110 quy hoạch, 6 quy hoạch vùng và 63 quy hoạch tỉnh. Việc ban hành Luật Quy hoạch là sự đổi mới rất căn bản về phương pháp, tư duy, khắc phục việc chia cắt, manh mún, chồng chéo, phân tán trong công tác quy hoạch. Luật đã đưa ra quy định: quy hoạch cấp trên thực hiện trước làm cơ sở để lập quy hoạch cấp dưới.
Tuy nhiên, quy hoạch tổng thể quốc gia vẫn chưa được phê duyệt do đây là vấn đề mới, khó, chưa có tiền lệ. Do vậy, mặc dù Luật đã có hiệu lực nhưng việc lập các quy hoạch tỉnh, vùng, ngành còn gặp nhiều khó khăn và vướng mắc. Để tháo gỡ khó khăn này, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 751/2019/UBTVQH14 và Nghị quyết 61/2022/QH15, trong đó cho phép lập đồng thời các quy hoạch theo quy định của Luật Quy hoạch. Theo đó, quy hoạch được lập xong trước thì được phê duyệt trước. Nếu có mâu thuẫn giữa quy hoạch thấp hơn với quy hoạch cao hơn thì quy hoạch thấp hơn phải điều chỉnh theo quy hoạch cao hơn. Các quy hoạch trước đây tương ứng được tiếp tục thực hiện cho đến khi quy hoạch mới được phê duyệt.
Các nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, bất cập trong Luật Quy hoạch. Công tác quy hoạch đã có chuyển biến và đạt kết quả bước đầu.
Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành trả lời chất vấn. Ảnh: Doãn Tấn - TTXVN
Tính đến nay, Chính phủ đã phê duyệt 8 quy hoạch, bao gồm: Quy hoạch sử dụng đất quốc gia, Quy hoạch mạng lưới đường bộ quốc gia, Quy hoạch mạng lưới đường sắt quốc gia, Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng biển quốc gia, Quy hoạch kết cấu hạ tầng đường thủy nội địa, Quy hoạch vùng đồng bằng sông Cửu Long, Quy hoạch tỉnh Bắc Giang và Quy hoạch tỉnh Hà Tĩnh. Hiện nay, đã lập xong 57 quy hoạch cấp quốc gia (gồm 15 quy hoạch ngành và 42 quy hoạch tỉnh) - 57 quy hoạch này đang thực hiện các quy trình, thủ tục thẩm định; còn lại 45 quy hoạch (trong đó có 19 quy hoạch tỉnh, 26 quy hoạch ngành và Quy hoạch tổng thể quốc gia) đang được xây dựng.
"Đây là khối lượng công việc rất lớn, thực tế trong 10 năm (từ 2011 - 2020), chúng ta mới phê duyệt được 31 quy hoạch ngành quốc gia và quy hoạch tỉnh. Để hoàn thành phê duyệt 102 quy hoạch còn lại là thách thức rất lớn. Tinh thần chung chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ là cố gắng phấn đấu tới mức cao nhất để sớm hoàn thành phê duyệt 102 quy hoạch theo quy định. Nhưng đồng thời không chạy theo số lượng mà phải chú trọng tới chất lượng quy hoạch", Phó Thủ tướng nhấn mạnh.
Với tinh thần đó, Chính phủ đề nghị các địa phương, các bộ, ngành dành nhiều thời gian và sự quan tâm cho công tác quy hoạch để bảo đảm tiến độ. Đồng thời, phải chú trọng tới lựa chọn tư vấn lập quy hoạch, nhất là phát huy tốt vai trò, trách nhiệm của các cơ quan thẩm tra, Hội đồng thẩm định để bảo đảm chất lượng quy hoạch; tránh tình trạng như một số quy hoạch ngành, quy hoạch tỉnh, quy hoạch đô thị chất lượng còn thấp, phải làm đi làm lại nhiều lần, mất rất nhiều thời gian.
Tăng cường thanh tra, xử lý kịp thời vi phạm
Về quy hoạch đô thị, quản lý và phát triển đô thị, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành khẳng định, công tác này đạt được nhiều kết quả quan trọng. Tỷ lệ đô thị hóa tăng từ 30,5% năm 2010 lên 40,5% năm 2021. Các khu vực đô thị đều có tốc độ tăng trưởng kinh tế (GDP) khá cao (gấp gần 2 lần bình quân chung, tăng trưởng từ 12 - 15%/năm); đã hình thành nhiều khu đô thị văn minh, hiện đại; hạ tầng kỹ thuật đô thị từng bước được cải thiện...
Toàn cảnh phiên chất vấn và trả lời chất vấn nhóm vấn đề thứ nhất thuộc lĩnh vực xây dựng. Ảnh: Văn Điệp - TTXVN
Phó Thủ tướng chỉ rõ: Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác phát triển đô thị cũng còn nhiều tồn tại, hạn chế. Việc chỉnh trang đô thị trung tâm, cải tạo chung cư cũ xuống cấp còn chậm. Nhiều khu nhà trọ công nhân tại các đô thị chưa bảo đảm các tiêu chuẩn xây dựng, tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn. Một số khu vực đô thị quá tải về hạ tầng; các tiêu chí về đô thị như tỷ lệ đất cây xanh, công viên, vườn hoa, đất giao thông còn thấp...
Theo Phó Thủ tướng, nguyên nhân của những tồn tại trên xuất phát từ công tác quy hoạch, quản lý, chỉnh trang và phát triển đô thị. Cụ thể, công tác quản lý đô thị còn nhiều hạn chế, tình trạng vi phạm trật tự xây dựng như xây dựng không phép, sai phép, vượt tầng; đặc biệt là các vi phạm về xây dựng trên đất nông nghiệp, đất lấn chiếm ở các khu vực ven đô diễn ra khá nhiều nhưng chưa được xử lý kịp thời. Bên cạnh đó, chất lượng của nhiều đồ án quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch chưa đáp ứng yêu cầu, thiếu tầm nhìn, không bảo đảm sự cân đối giữa quỹ đất ở với quỹ đất dành cho các chức năng công cộng như giao thông, cây xanh, văn hóa, y tế giáo dục, nhất là quy hoạch mật độ nhà cao tầng quá lớn… đã gây áp lực quá tải hạ tầng đô thị. Nhiều đồ án quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch đã trình Thủ tướng Chính phủ nhưng do chất lượng của tư vấn, công tác thẩm tra, thẩm định không đạt yêu cầu dẫn tới phải làm đi làm lại nhiều lần và mất rất nhiều thời gian.
Để giải quyết tình trạng này, Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Xây dựng, các địa phương đặc biệt quan tâm tới công tác lựa chọn tư vấn, thẩm tra, thẩm định. Đây là yếu tố quan trọng quyết định đến chất lượng công tác quy hoạch.
Bộ Xây dựng, các địa phương, lực lượng thanh tra chuyên ngành phải phối hợp chặt chẽ với chính quyền các cấp, nhất là chính quyền cấp cơ sở, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, xử lý kịp thời các vi phạm trong lĩnh vực quy hoạch và quản lý trật tự xây dựng, nhất là xây dựng không phép, sai phép, xây dựng vượt quá tầng cao, xây dựng trên đất nông nghiệp, đất lấn chiếm tại các khu vực ven đô, khu vực đất cây xanh, đất công cộng…
Phó Thủ tướng lưu ý, Bộ Xây dựng khẩn trương rà soát lại các quy định pháp luật liên quan tới lĩnh vực quy hoạch, quản lý phát triển đô thị như Luật Quy hoạch đô thị, Luật Xây dựng, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản, các quy chuẩn, tiêu chuẩn xây dựng và các quy định khác có liên quan để kịp thời đề xuất cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với tình hình thực tiễn.
Phan Phương/TTXVN