Armand Duplantis lần thứ 12 phá kỷ lục thế giới: Trong thế giới riêng của “Mondo”

Armand Duplantis, vị vua nhảy sào người Thụy Điển, có lẽ sở hữu biệt danh phù hợp nhất trong làng thể thao. Vận động viên 25 tuổi, sinh ra tại Mỹ, được một người bạn của gia đình đặt biệt danh "Mondo" từ khi còn nhỏ. "Mondo" trong tiếng Ý nghĩa là "thế giới", một cái tên không thể chính xác hơn.

Tại Thụy Điển tuần này, Duplantis đã nâng cao kỷ lục thế giới nhảy sào lần thứ 12 trong sự nghiệp kể từ tháng 2/2020, đạt độ cao 6,28m.

Mỗi lần phá kỷ lục thế giới trong một sự kiện chính thức của Liên đoàn Điền kinh Thế giới, Duplantis có thể bỏ túi từ 50 nghìn USD đến 100 nghìn USD từ cơ quan quản lý – một khoản tiền tích lũy đáng kể. Đây không phải là công việc tồi nếu bạn có thể làm được, và với Duplantis, cơ hội phá kỷ lục thế giới dường như đến rất thường xuyên. Và không ai biết anh có thể tiến xa đến đâu. Đó cũng là lý do mà mỗi lần Duplantis phá kỷ lục thế giới, anh chỉ nâng thanh ngang lên đúng… 1 centimet.

Nhảy sào: Một môn thể thao (gần như) độc nhất

Không nghi ngờ gì nữa, Duplantis là một vận động viên có tài năng phi thường. Không ai chứng kiến khoảnh khắc kỳ diệu khi anh giành huy chương vàng Olympic tại Paris, nơi anh (một lần nữa) phá kỷ lục thế giới chỉ với 1 centimet, có thể nghi ngờ về sự đặc biệt của anh. Chính sự kết hợp giữa tài năng xuất chúng, cách thiết lập mục tiêu cụ thể trong môn nhảy sào – một môn thể thao gần như độc nhất – và nghịch lý thay, sự thiếu cạnh tranh từ các đối thủ, đã cho phép anh liên tục nâng cao kỷ lục với những bước tiến nhỏ như vậy.

Trong nhảy sào, cũng như nhảy cao, các vận động viên có thể tự do chọn độ cao của thanh ngang mà họ muốn vượt qua. Điều này không áp dụng cho nhảy xa, các môn ném hoặc chạy. Những người nhảy cao chủ yếu cạnh tranh với chính khả năng vượt thanh ngang của mình. Một đặc điểm khác của môn nhảy sào là vận động viên chỉ bị loại khi làm rơi thanh ngang 3 lần liên tiếp. Điều này có nghĩa là, về lý thuyết, họ có thể tiếp tục nâng thanh ngang lên những độ cao chóng mặt miễn là họ còn khả năng.

Hãy lấy giải Diamond League ở Stockholm làm ví dụ. Tại đây, ban tổ chức đặt thanh ngang ở độ cao khởi điểm 5,45m, và 6 trong số 9 vận động viên nam đã thử và vượt qua. Ba người khác, bao gồm Duplantis, không thử ở độ cao này mà chọn vào cuộc ở độ cao tiếp theo, 5,60m. Từ đó, thanh ngang được nâng lên 10cm mỗi lần. Hai người không vượt qua 5,70m, ba người thất bại ở 5,80m, và hai người nữa không vượt qua 5,90m, để lại chỉ Duplantis và vận động viên Úc Kurtis Marschall trong cuộc đua. Duplantis vượt 6,00m ngay lần thử đầu tiên, trong khi Marschall thất bại cả 3 lần, bị loại khỏi cuộc thi.

Nhưng Duplantis chưa dừng lại. Anh chia sẻ sau đó: "Một trong những mục tiêu và giấc mơ lớn nhất của tôi là phá kỷ lục thế giới ngay tại Stadion. Tôi thực sự muốn làm điều đó, khi cả gia đình tôi, từ cả hai phía, đều có mặt. Bà tôi đã yêu cầu tôi hứa hôm qua rằng tôi sẽ phá kỷ lục thế giới hôm nay, nên tôi chịu áp lực lớn để làm được điều đó trước mặt bà". Vì vậy, Duplantis yêu cầu ban tổ chức nâng thanh ngang lên 6,28m, cao hơn kỷ lục thế giới trước đó của anh 1cm, và anh đã vượt qua.

Khoảng cách chiến thắng 38cm này không phải là bất thường với Duplantis. Tại Olympic Paris, anh đã vượt qua vận động viên Mỹ Sam Kendricks với khoảng cách 30cm.

Duplantis có phải người đầu tiên tận dụng "kẽ hở" này?

Hoàn toàn không. Huyền thoại nhảy sào Liên Xô Sergey Bubka đã biến việc phá kỷ lục thế giới của chính mình thành một nghệ thuật trong suốt những năm 1980 và đầu 1990. Từ năm 1984 đến 1994, Bubka phá kỷ lục thế giới ngoài trời 17 lần, 10 lần trong số đó chỉ với 1 centimet, nâng thanh ngang từ 5,85m lên 6,14m. Ông cũng phá kỷ lục trong nhà 18 lần trong cùng khoảng thời gian, và chỉ có 3 lần vượt qua kỷ lục với hơn 1 centimet.

Bubka thống trị đến mức không nhà tài trợ nào sẵn sàng trả tiền thưởng cho kỷ lục thế giới, nên Nike đã khuyến khích ông với mức thưởng được cho là 100 nghìn USD mỗi kỷ lục để ông tiếp tục chinh phục những độ cao mới. Duplantis cũng đã phá kỷ lục trong nhà 6 lần kể từ năm 2020, nhưng kỳ tích mới nhất của anh chứng kiến anh vượt qua kỷ lục trước đó tới 5cm.

Trong nhảy sào nữ, vận động viên Nga Yelena Isinbayeva đã lập 17 kỷ lục thế giới từ năm 2003 đến 2009, với đồng hương Svetlana Feofanova 2 lần vượt qua cô trong khoảng thời gian đó. Dù kỷ lục thế giới được phá 19 lần trong 6 năm, thanh ngang chỉ được nâng tổng cộng 24cm. Trong nhảy cao, không có nhiều trường hợp tương tự, nhưng nhà vô địch Olympic 2 lần người Romania Iolanda Balaș đã phá kỷ lục nữ 14 lần trong giai đoạn trước kỹ thuật Fosbury Flop (úp lưng, ngửa mặt) từ 1957 đến 1961, bao gồm 12 lần liên tiếp.

Duplantis đã cứu môn thể thao khỏi sự nhàm chán

Tại Stade de France trong Thế vận hội 2024, 60 nghìn khán giả đều bị cuốn theo Duplantis. Đã chắc chắn giành huy chương vàng – danh hiệu Olympic thứ 2 của mình – vận động viên người Thụy Điển vẫn quyết tâm tiếp tục nâng cao thanh ngang. Tài năng của anh lớn đến mức dường như anh trêu đùa với khán giả khi thử độ cao 6,25m. Cả sân vận động đồng thanh vỗ tay trước và trong lúc anh tăng tốc trên đường chạy, rồi rên rỉ khi thanh ngang bị làm rơi.

Việc anh phá kỷ lục dường như là điều không thể tránh khỏi. Hai lần thất bại trước đó thậm chí có thể là một phần của kịch bản, khi tài năng thế hệ này đùa giỡn với cảm xúc của khán giả trước khoảnh khắc bùng nổ đầy phấn khích, khi anh vượt qua lịch sử và ghi dấu bất tử. Chính sự xuất sắc của anh là điều duy nhất ngăn cách giữa một khoảnh khắc kỳ diệu của Thế vận hội và một cuộc thi nhạt nhẽo, dễ quên.

Kể từ khi giải nghệ, có ý kiến cho rằng Bubka chưa bao giờ phát huy hết tiềm năng của mình như một vận động viên nhảy sào – một nhận định gần như vô lý đối với một người thống trị môn thể thao này. Nhưng các nhà phê bình cho rằng Bubka là hình mẫu của một người chỉ làm vừa đủ để nhận tiền thưởng, rồi tiếp tục – không bao giờ đẩy bản thân vượt quá những gì cần thiết. Cho đến thời điểm đó, ông là người vĩ đại nhất thế giới từng thấy, một người có sức mạnh và kỹ thuật sử dụng dụng cụ đã đưa ông đến những độ cao chưa từng nghe tới trong môn thể thao này. Nhưng nếu có một đối thủ thách thức, liệu ông có bay cao hơn nữa?

Có lẽ trong tương lai, chúng ta sẽ cảm thấy tương tự về Duplantis. Mỗi lần Duplantis phá kỷ lục thế giới, anh đều vượt xa đối thủ – trung bình hơn 40cm. Duplantis gần như chỉ cạnh tranh với chính mình trong gần 5 năm qua. Kể từ năm 2020, anh tham gia 93 sự kiện, chỉ không giành chiến thắng trong 4 lần và không thua kể từ năm 2023. Với gần như không có rủi ro nào trong kết quả chung cuộc, cuộc chinh phục không ngừng nghỉ của Duplantis để vươn tới những vì sao có lẽ là điều duy nhất giữ được sự hứng thú của mọi người.