(TT&VH Online) - Sự hấp dẫn, sức sống mãnh liệt của Lý Toét - Xã Xệ nằm ở chính tư tưởng tiến bộ và “tay nghề” rất cao của những người làm báo Phong Hóa, Ngày Nay.
Về văn chương, họ có các anh tài Nhất Linh, Khái Hưng, Hoàng Đạo, Thạch Lam, Tú Mỡ, Thế Lữ, Xuân Diệu và các cộng tác viên: Huy Cận, Đoàn Phú Tứ, Trọng Lang... Về mỹ thuật, họ có “sự phục vụ” của hai trong số ba họa sĩ tài ba nhất của hội họa Việt Nam thời đó là: Nguyễn Gia Trí (Rigt), Tô Ngọc Vân (Tô Tử) - theo đánh giá của Victor Tardieu, Hiệu trưởng trường Mỹ thuật Đông Dương - và của Cát Tường (Lemur), Trần Bình Lộc, Đông Sơn. Vào năm 1932, khi báo Phong Hóa ra đời, tuổi đời của họ phần lớn 24 - 25.
Biếm họa Lý Toét - Xã Xệ cũng có thể được coi là sản phẩm trí tuệ chung của các anh tài được nêu trên, vì trong khi tác nghiệp, họ thường trao đổi, góp ý về ý tưởng tranh. Biếm họa Lý Toét và Xã Xệ trên hai báo trên không phải do một mà do nhiều họa sĩ vẽ, nhưng luôn giữ đúng hình hài đặc trưng ban đầu của hai nhân vật này. Đó là cách tác nghiệp rất hiện đại, hiệu quả mà của các họa sĩ vẽ tranh biếm họa nhiều kỳ mà ngày nay người Mỹ gọi là teamwork.
Lên tỉnh, thấy đường tàu hỏa... vắng vẻ, Lý Toét bèn đi ngay lên đó
nghĩ rằng như thế là an toàn lắm!
Cái giỏi là với Lý Toét - Xã Xệ , các họa sĩ đã sáng tạo nên hai nhân vật biếm họa hết sức đặc trưng, rất tương phản, một gầy, một béo: keo kiệt, ngây thơ đến ngớ ngẩn, dốt nát quê mùa, khôn lỏi, quân tử... rất đời thường. Tranh không những ngộ nghĩnh về hình, mà phần lời cũng rất “đắt” và luôn gây nên cái cười bất ngờ cho nên ai cũng thích, xem một lần là nhớ ngay... Đó chính là sức sống mãnh liệt của Lý Toét - Xã Xệ.
Lý Toét đi bơi, bèn treo cả giày, cả quần áo lên ô sợ bị mất
Thấy người bò dưới gầm xe ô tô để sửa,
lại tưởng ô tô chẹt chết người...
Lần đầu tiên ở Việt Nam, trào phúng dân gian truyền thống từ thơ ca, hò vè, Trạng Quỳnh, Trạng Lợn, Ba Giai , Tú Xuất... được chuyển tiếp bằng biếm họa và rồi chính hai nhân vật biếm họa Lý Toét - Xã Xệ từ mặt báo lại đi vào trào phúng dân gian:
* Truyện cười “Vua... Lý Toét”: Trong một kỳ thi, ông giám khảo hỏi thí sinh: Sau khi vua Lý Thái Tổ băng
Lý Toét
hà, trò cho biết ai đã lên kế vị Lý Thái Tổ. Anh học trò bí, lí nhí thưa: Lý... Lý... Lý..., nhưng Lý gì thì anh ta chưa nhớ. Ông giám khảo tử tế nhắc khéo: Lý này bắt đầu từ chữ T. Anh học trò sướng quá reo lên: Thưa Lý Toét ạ!
* Câu đối: Bị chê là dốt, Lý Toét tức mình đi học và cũng có chút tiếng tăm. Một lần, Lý toét và Xã Xệ đánh nhau. Xã Xệ kiện lên quan, quan phán:
- Nghe đồn Lý Toét ngươi giỏi đối, ta ra một vế, nếu đối được thì tha cho.
Lý Toét :
- Bẩm quan, lời đồn mười việc chín thường đơn sai. Nhưng quan lớn đã dạy thì con cũng xin vâng ý. Mong quan lớn thương tình.
Quan :
- Giỏi, vậy nghe câu đối của ta: “Đã đánh đập đồng đội đau đớn, đệ đơn đến đây, đền đi, điều đình đâu được”.
Câu đối thực hiểm, quan lớn chắc mẩm Lý Toét thế nào cũng đầu hàng. Nào ngờ Lý Toét ứng khẩu: “Xảy xô xát, Xã Xệ xước xoàng, xin xếp xem xuống, xét xử, xí xóa xong xuôi”.
Quan nghe nức nở khen hay nên xét cho hai bên hòa giải. Xã Xệ cũng phục tài Lý Toét, không khiếu nại gì nữa.
* Nhạc hài Lý Toét: Lý Toét được đưa lên nhạc hài với lời ca như sau: Ông Lý Toét mà cắp cái ô, Đi ra phố gặp lúc mưa to, Có bác Xã Xệ mà muốn đi nhờ...
* Lý Toét xuất ngoại: Biếm họa Lý Toét & Xã Xệ còn được đăng trên các trang bìa báo Pháp Indochine, George Pisier...
* Lên sân khấu kịch: Trong kháng chiến chống Pháp, vở kịch Lý Toét và Xã Xệ rất được yêu thích. Đến những năm đầu tiên của thiên niên kỷ mới này, nhân vật hề chèo Lý Toét do nghệ sĩ hài Xuân Hinh sắm vai vẫn luôn được mọi người hoan nghênh, được lên truyền hình trong “Chương trình dành cho người hâm mộ”.
XSBL 10/6: Xổ số Bạc Liêu được phát hành bởi Công ty xổ số kiến thiết Bạc Liêu, quay thưởng vào lúc 16h10 phút ngày thứ Ba hàng tuần. Trực tiếp kết quả XSMN nhanh nhất trên giaidauscholar.com.
XSVT 10/6: Xổ số Vũng Tàu được phát hành bởi công ty xổ số kiến thiết Vũng Tàu, quay thưởng vào lúc 16h10 thứ Ba hàng tuần. Trực tiếp kết quả XSMN cập nhật nhanh nhất trên giaidauscholar.com.
Viktor Gyokeres, mục tiêu hàng đầu của Manchester United, đang vô cùng tức giận với Sporting Lisbon vì sự thay đổi bất ngờ liên quan đến điều khoản giải phóng hợp đồng trị giá 84 triệu bảng của anh.
XSBT 10/6: Xổ số Bến Tre được phát hành bởi công ty xổ số kiến thiết Bến Tre, quay thưởng vào lúc 16h10 ngày thứ Ba hàng tuần. Kết quả XSMN hôm nay cập nhật nhanh nhất trên giaidauscholar.com.
Cristiano Ronaldo đã cho Lamine Yamal một bài học quý giá, sau khi anh góp công lớn giúp Bồ Đào Nha đánh bại Tây Ban Nha trong trận chung kết UEFA Nations League.
U19 nữ Việt Nam đã có màn khởi đầu ấn tượng tại Giải U19 nữ Đông Nam Á 2025 khi giành chiến thắng 2-0 trước U19 nữ Myanmar ở lượt trận mở màn bảng A vào tối 9/6. Thuỳ Linh và Thanh Hiếu là những người toả sáng, mang về 3 điểm đầu tiên cho đội chủ nhà.
Dự báo ngày 10/6, Hà Nội sáng và đêm có lúc có mưa rào và dông. Gió nhẹ, đêm chuyển gió tây bắc cấp 2-3. Trong cơn dông có khả năng xảy ra lốc, sét và gió giật mạnh. Nhiệt độ thấp nhất 25-28 độ C, nhiệt độ cao nhất 31-33 độ C.
Ngày 9/6, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã có 2 cuộc gặp với Lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU), gồm cuộc gặp làm việc với Chủ tịch Hội đồng Châu Âu Antonio Costa và gặp ngắn với Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen.
Nhân dịp tham dự Hội nghị Đại dương Liên hợp quốc lần thứ 3 tại Nice, Pháp, ngày 9/6 giờ địa phương, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã hội kiến Tổng thống Pháp Emmanuel Macron.
Cuốn sách mới mang tên Sanctioned: The Inside Story of Chelsea FC vừa tiết lộ hành động táo bạo và đầy kịch tính của Sir Jim Ratcliffe, người hiện là đồng sở hữu Manchester United, khi cố gắng chen ngang vào thương vụ mua lại Chelsea FC từ tay Roman Abramovich vào năm 2022.
Một ngôi sao từ loạt phim gốc "Harry Potter" sẽ quay trở lại với thế giới phù thủy, nhiều năm sau khi loạt phim đình đám kết thúc. Đó là Tom Felton, nam diễn viên đóng vai phản diện Draco Malfoy.
Luciano Spalletti khép lại nhiệm kỳ tại đội tuyển Ý bằng chiến thắng 2-0 trước Moldova ở vòng loại World Cup 2026. Tuy nhiên các bàn thắng của Giacomo Raspadori và Andrea Cambiaso không đủ để che mờ những lý do rõ ràng khiến ông bị sa thải.
Sau khi trở về từ Nhật Bản cùng Giải thưởng Đặc biệt Quốc tế (International Special Awards) tại Music Awards Japan 2025 (MAJ 2025), ca sĩ Tùng Dương vẫn còn "lâng lâng, khó tả" và "tưởng tượng mình như một nhà du hành vũ trụ".
Giống như Djokovic từng vượt qua Federer, Nadal để trở thành tay vợt vĩ đại nhất, Jannik Sinner cũng có thể đứng dậy mạnh mẽ hơn sau cú ngã ở Philippe Chatrier vừa qua.
Xem VTV5 VTV6 trực tiếp bóng đá hôm nay ngày 10/6/2025. giaidauscholar.com cập nhật link trực tiếp bóng đá Việt Nam, vòng loại World Cup, giao hữu quốc tế...
Carlos Alcaraz đã gia tăng khoảng cách ở vị trí dẫn đầu ATP Live Race To Turin sau khi vô địch Roland Garros 2025, qua đó tạo lợi thế lớn trong cuộc đua giành danh hiệu ATP số 1 cuối năm.
Trận thua tan nát 0-3 trên sân Na Uy tuần qua khiến niềm tin ở đội tuyển Italy thực sự vỡ nát. Đây chính là lúc người Italy cần chuyên môn của một “thợ hàn” siêu lành nghề: Claudio Ranieri.
Áo dài thêu dáng Kiều, thư pháp họa hồn Kiều… đó là những tác phẩm nghệ thuật độc đáo, thấm đẫm cảm hứng từ kiệt tác của Đại thi hào Nguyễn Du, đang được giới thiệu tại trưng bày chuyên đề "Không gian văn hóa sen và Kiều".
