(TT&VH Online) - Sự hấp dẫn, sức sống mãnh liệt của Lý Toét - Xã Xệ nằm ở chính tư tưởng tiến bộ và “tay nghề” rất cao của những người làm báo Phong Hóa, Ngày Nay.
Về văn chương, họ có các anh tài Nhất Linh, Khái Hưng, Hoàng Đạo, Thạch Lam, Tú Mỡ, Thế Lữ, Xuân Diệu và các cộng tác viên: Huy Cận, Đoàn Phú Tứ, Trọng Lang... Về mỹ thuật, họ có “sự phục vụ” của hai trong số ba họa sĩ tài ba nhất của hội họa Việt Nam thời đó là: Nguyễn Gia Trí (Rigt), Tô Ngọc Vân (Tô Tử) - theo đánh giá của Victor Tardieu, Hiệu trưởng trường Mỹ thuật Đông Dương - và của Cát Tường (Lemur), Trần Bình Lộc, Đông Sơn. Vào năm 1932, khi báo Phong Hóa ra đời, tuổi đời của họ phần lớn 24 - 25.
Biếm họa Lý Toét - Xã Xệ cũng có thể được coi là sản phẩm trí tuệ chung của các anh tài được nêu trên, vì trong khi tác nghiệp, họ thường trao đổi, góp ý về ý tưởng tranh. Biếm họa Lý Toét và Xã Xệ trên hai báo trên không phải do một mà do nhiều họa sĩ vẽ, nhưng luôn giữ đúng hình hài đặc trưng ban đầu của hai nhân vật này. Đó là cách tác nghiệp rất hiện đại, hiệu quả mà của các họa sĩ vẽ tranh biếm họa nhiều kỳ mà ngày nay người Mỹ gọi là teamwork.
Lên tỉnh, thấy đường tàu hỏa... vắng vẻ, Lý Toét bèn đi ngay lên đó
nghĩ rằng như thế là an toàn lắm!
Cái giỏi là với Lý Toét - Xã Xệ , các họa sĩ đã sáng tạo nên hai nhân vật biếm họa hết sức đặc trưng, rất tương phản, một gầy, một béo: keo kiệt, ngây thơ đến ngớ ngẩn, dốt nát quê mùa, khôn lỏi, quân tử... rất đời thường. Tranh không những ngộ nghĩnh về hình, mà phần lời cũng rất “đắt” và luôn gây nên cái cười bất ngờ cho nên ai cũng thích, xem một lần là nhớ ngay... Đó chính là sức sống mãnh liệt của Lý Toét - Xã Xệ.
Lý Toét đi bơi, bèn treo cả giày, cả quần áo lên ô sợ bị mất
Thấy người bò dưới gầm xe ô tô để sửa,
lại tưởng ô tô chẹt chết người...
Lần đầu tiên ở Việt Nam, trào phúng dân gian truyền thống từ thơ ca, hò vè, Trạng Quỳnh, Trạng Lợn, Ba Giai , Tú Xuất... được chuyển tiếp bằng biếm họa và rồi chính hai nhân vật biếm họa Lý Toét - Xã Xệ từ mặt báo lại đi vào trào phúng dân gian:
* Truyện cười “Vua... Lý Toét”: Trong một kỳ thi, ông giám khảo hỏi thí sinh: Sau khi vua Lý Thái Tổ băng
Lý Toét
hà, trò cho biết ai đã lên kế vị Lý Thái Tổ. Anh học trò bí, lí nhí thưa: Lý... Lý... Lý..., nhưng Lý gì thì anh ta chưa nhớ. Ông giám khảo tử tế nhắc khéo: Lý này bắt đầu từ chữ T. Anh học trò sướng quá reo lên: Thưa Lý Toét ạ!
* Câu đối: Bị chê là dốt, Lý Toét tức mình đi học và cũng có chút tiếng tăm. Một lần, Lý toét và Xã Xệ đánh nhau. Xã Xệ kiện lên quan, quan phán:
- Nghe đồn Lý Toét ngươi giỏi đối, ta ra một vế, nếu đối được thì tha cho.
Lý Toét :
- Bẩm quan, lời đồn mười việc chín thường đơn sai. Nhưng quan lớn đã dạy thì con cũng xin vâng ý. Mong quan lớn thương tình.
Quan :
- Giỏi, vậy nghe câu đối của ta: “Đã đánh đập đồng đội đau đớn, đệ đơn đến đây, đền đi, điều đình đâu được”.
Câu đối thực hiểm, quan lớn chắc mẩm Lý Toét thế nào cũng đầu hàng. Nào ngờ Lý Toét ứng khẩu: “Xảy xô xát, Xã Xệ xước xoàng, xin xếp xem xuống, xét xử, xí xóa xong xuôi”.
Quan nghe nức nở khen hay nên xét cho hai bên hòa giải. Xã Xệ cũng phục tài Lý Toét, không khiếu nại gì nữa.
* Nhạc hài Lý Toét: Lý Toét được đưa lên nhạc hài với lời ca như sau: Ông Lý Toét mà cắp cái ô, Đi ra phố gặp lúc mưa to, Có bác Xã Xệ mà muốn đi nhờ...
* Lý Toét xuất ngoại: Biếm họa Lý Toét & Xã Xệ còn được đăng trên các trang bìa báo Pháp Indochine, George Pisier...
* Lên sân khấu kịch: Trong kháng chiến chống Pháp, vở kịch Lý Toét và Xã Xệ rất được yêu thích. Đến những năm đầu tiên của thiên niên kỷ mới này, nhân vật hề chèo Lý Toét do nghệ sĩ hài Xuân Hinh sắm vai vẫn luôn được mọi người hoan nghênh, được lên truyền hình trong “Chương trình dành cho người hâm mộ”.
Đã có một nhà cầm quân nghỉ việc, nhường chỗ cho người mới và có đến 2 HLV "xin" từ chức ngay trong vòng 23, khi V-League 2024/25 chỉ còn 3 vòng đấu, sân cỏ Việt Nam đang chứng kiến hồi kết đầy kịch tính.
Trong ánh đèn rực rỡ của Liên hoan phim Cannes (LHP Cannes) lần thứ 78, Denzel Washington đã khiến cả thế giới điện ảnh trầm trồ khi bất ngờ được vinh danh với giải Cành cọ Vàng (Palme d'Or) danh dự trước buổi công chiếu phim Highest 2 Lowest của đạo diễn Spike Lee.
XSVT 20/5: Xổ số Vũng Tàu được phát hành bởi công ty xổ số kiến thiết Vũng Tàu, quay thưởng vào lúc 16h10 thứ Ba hàng tuần. Trực tiếp kết quả XSMN cập nhật nhanh nhất trên giaidauscholar.com.
XSBL 20/5: Xổ số Bạc Liêu được phát hành bởi Công ty xổ số kiến thiết Bạc Liêu, quay thưởng vào lúc 16h10 phút ngày thứ Ba hàng tuần. Trực tiếp kết quả XSMN nhanh nhất trên giaidauscholar.com.
XSBT 20/5: Xổ số Bến Tre được phát hành bởi công ty xổ số kiến thiết Bến Tre, quay thưởng vào lúc 16h10 ngày thứ Ba hàng tuần. Kết quả XSMN hôm nay cập nhật nhanh nhất trên giaidauscholar.com.
Trải qua hàng triệu năm, những bãi đá nham thạch trên đảo Bé (đảo An Bình), huyện Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi, đã được phủ màu xanh của các loại cây dừa, phi lao, dứa, phong ba, hành, tỏi.
Giống như cuộc đua Scudetto, cuộc đua tranh tấm vé cuối cùng dự Champions League mùa tới cũng sẽ hứa hẹn nghẹt thở tới giây phút cuối cùng. Sau vòng 37, Juventus (67 điểm) đang có lợi thế so với Roma (66) và Lazio (65), trong khi những Fiorentina, Bologna (cùng 62) và Milan (60) đã bị loại.
Ngày 19/5, Thủ tướng Ai Cập Mostafa Madbouly đã chỉ thị các quan chức đánh giá tính khả thi của dự án xây dựng bảo tàng dưới nước tại Vịnh Abu Qir, thành phố Alexandria, trong vòng 1 tháng. Bảo tàng nhằm giới thiệu tới du khách những cảnh quan và hiện vật độc đáo, ngoạn mục là những tàn tích của các thành phố cổ đại bị chìm mới được phát hiện.
Ở Trung Bùi hội tụ đầy đủ các yếu tố từ quãng giọng đặc biệt, cảm xúc, phong cách trendy cùng nguồn năng lượng nhiệt huyết, sáng tạo trong nghệ thuật chắc chắn sẽ chinh phục trái tim của nhiều khán giả thời gian tới đây.
XSMN 20/5: Xổ số miền Nam ngày 20/5/2025 gồm các tỉnh Bạc Liêu, Bến Tre và Vũng Tàu. Theo dõi kết quả XSMN hôm nay thứ Ba ngày 20/5 trên giaidauscholar.com.
Từ chiếc áo bra top vải gân dáng ngắn được nàng hậu H’Hen Niê ưu ái, đến dòng áo khoác chống tia UV, loạt trang phục UNIQLO “nằm trong tầm ngắm” của các tín đồ săn sale.
Tổng Bí thư nhấn mạnh Việt Nam đang nỗ lực không ngừng vươn tới kỷ nguyên phát triển giàu mạnh, thịnh vượng trên cơ sở kết hợp phát triển kinh tế, xã hội, bảo vệ môi trường, phát triển văn hóa, giáo dục, khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Văn hóa là sức mạnh nội sinh, nền tảng tinh thần của xã hội, là nguồn lực, động lực phát triển bền vững đất nước.
Các bác sĩ phẫu thuật tại Trung tâm Y tế Ronald Reagan UCLA (thuộc Đại học California, Los Angeles, Mỹ) đã thực hiện thành công ca ghép bàng quang cho người đầu tiên trên thế giới. Thành tựu này không chỉ đánh dấu bước tiến vượt bậc của y học hiện đại, mà còn mở ra hy vọng sống mới cho hàng triệu bệnh nhân mắc các rối loạn nghiêm trọng về bàng quang.
MC song ngữ Thu Hà vừa đảm nhận vai trò dẫn chương trình đêm chung kết Miss Grand Business World – Hoa hậu Doanh nhân Hòa Bình Thế giới 2025, diễn ra tối 20/5 tại Đài Loan(Trung Quốc).
Danh họa Bùi Trang Chước là họa sĩ tài năng của nền hội họa, một bậc thầy trong nghệ thuật đồ họa Việt Nam. Cả cuộc đời nghệ thuật của mình, ông đã sáng tác rất nhiều tác phẩm có giá trị nghệ thuật cao, mang giá trị sử dụng lớn, trong đó tiêu biểu là mẫu Quốc huy Việt Nam.
