I. Mục đích ý nghĩa
Hà Nội mới có phố mang tên Bùi Xuân Phái, nhưng đã từ lâu, dường như tất cả các con đường, các ngôi nhà trong phố cổ Hà Nội đều phảng phất tinh thần ông - trong cách gọi rất “dân gian” và đầy hoài niệm: Phố Phái!
Danh họa Bùi Xuân Phái (1/9/1920 – 24/6/ 1988)- cây “đại thụ” trong nền mỹ thuật Việt Nam hiện đại (như cách tôn xưng kiểu dân gian Sáng, Phái, Nghiêm, Liên), dù cuộc đời đầy thăng trầm, nhưng sự nghiệp của ông đã được khẳng định bằng việc Nhà nước truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật năm 1996 cho ông.
Tranh ông trở thành biểu tượng vĩnh cửu cho một Hà Nội tài hoa, cổ kính; cuộc đời ông trở thành biểu tượng sống động cho tình yêu Hà Nội - một tình yêu sâu lắng, đầy những hoài cảm bâng khuâng về những vẻ đẹp Hà Nội.
Năm 2008, nhân kỷ niệm 20 năm ngày mất của Bùi Xuân Phái, báo Thể thao và Văn hóa (Thông tấn xã Việt Nam) đã sáng lập Giải thưởng Bùi Xuân Phái – Vì tình yêu Hà Nội, nhằm tôn vinh sự nghiệp của Bùi Xuân Phái và tiếp nối tình yêu Hà Nội của ông.
Giải thưởng nhằm động viên, hỗ trợ những sáng tác Văn học nghệ thuật, những ý tưởng, công trình nghiên cứu tôn vinh Hà Nội, đồng thời khích lệ cho những hành động, việc làm bảo vệ vẻ đẹp của Thủ đô ngàn năm văn hiến.
II. Tiêu chí chung
Giải thưởng Bùi Xuân Phái – Vì tình yêu Hà Nội được trao cho những Tác giả, Tác phẩm, Ý tưởng, Việc làm có hàm lượng nghệ thuật và khoa học cao, gắn bó với các mặt của đời sống Hà Nội và thấm đượm một tình yêu Hà Nội. Các tác phẩm, ý tưởng, việc làm này được công bố hoặc được dư luận biết đến trong thời gian xét giải, từ khoảng tháng 8 năm trước đến tháng 8 năm xét giải.
Có 4 tiêu chí chung:
1. Là các tác phẩm, công trình phản ánh các vẻ đẹp của Hà Nội hoặc được thực hiện tại Hà Nội với mục đích tôn vinh, làm đẹp cho thủ đô; có giá trị nội dung và nghệ thuật cao; có tác động xã hội rộng rãi, được công chúng ủng hộ; thể hiện tình yêu Hà Nội của những người thực hiện.
2. Là các đề xuất, ý tưởng, dự án độc đáo, có tính khả thi với mục đích tôn vinh, làm đẹp cho thủ đô; có tác động xã hội rộng rãi, được công chúng ủng hộ; thể hiện tình yêu Hà Nội của những người thực hiện.
3. Là các hoạt động, việc làm hoặc những quyết định góp phần bảo vệ, tôn vinh các giá trị của Hà Nội được dư luận hưởng ứng, hoan nghênh
4. Là các tác giả mà trong sự nghiệp của mình có nhiều tác phẩm, công trình, hoạt động, ý tưởng đạt được các tiêu chí trên.
(Trong các tiêu chí trên chú trọng đến tiêu chí “tác động xã hội rộng rãi”)
Giải thưởng không phải là một cuộc thi, mà là một cuộc bình chọn và đề cử của Hội đồng giám khảo và của cả cộng đồng để trên cơ sở đó, Hội đồng giám khảo sẽ định giải theo các tiêu chí đề ra trong Quy chế giải thưởng. Tất cả các cá nhân, tổ chức trong và ngoài nước có tác phẩm, công trình, hoạt động, ý tưởng có giá trị tôn vinh Hà Nội, đáp ứng các tiêu chí trên đều có thể được giới thiệu hoặc đề cử.
III. Quỹ Giải thưởng
1. Quỹ Bùi Xuân Phái – Vì tình yêu Hà Nội được thành lập vào ngày 24 tháng 6 năm 2008 với tổng số tiền là 30.000 USD (ba mươi ngàn đô la Mỹ) tương đương với 600.000.000VNĐ (sáu trăm triệu đồng) bằng sự đóng góp ban đầu của gia đình Bùi Xuân Phái và người yêu mến ông.
Quỹ Giải thưởng được mở rộng, khi sẽ tiếp tục tiếp nhận sự đóng góp của các cá nhân, tổ chức khác trong quá trình hoạt động.
2. Hàng năm số tiền lãi từ Quỹ Giải thưởng Bùi Xuân Phái – Vì tình yêu Hà Nội (khởi đầu, ngân sách của quỹ hiện có là 30.000USD) là một nguồn kinh phí đóng góp vào để tổ chức và trao giải thưởng Bùi Xuân Phái – Vì tình yêu Hà Nội vào dịp cuối tháng 8, đầu tháng 9, nhân dịp sinh nhật Bùi Xuân Phái (1/9).
IV. Công bố DANH SÁCH ĐỀ CỬ CHÍNH THỨC
Giải Bùi Xuân Phái – Vì tình yêu Hà Nội ghi nhận và vinh danh các tác giả, tác phẩm, ý tưởng, việc làm thông qua việc lựa chọn và công bố DANH SÁCH ĐỀ CỬ CHÍNH THỨC hằng năm và trao các giải thưởng trên cơ sở danh sách đó.
DANH SÁCH ĐỀ CỬ CHÍNH THỨC do Hội đồng giám khảo chấm chọn cho các tác giả, tác phẩm, ý tưởng việc làm đáp ứng được xuất sắc các tiêu chí chung của giải thưởng cùng các tiêu chí riêng của hạng mục đề cử tương ứng.
Có 4 hạng mục đề cử:
- Đề cử Giải thưởng Lớn – Vì tình yêu Hà Nội: dành cho người có những cống hiến suốt đời cho Hà Nội bằng các tác phẩm, ý tưởng, việc làm xuất sắc, bằng sự gắn bó máu thịt với Hà Nội trong cả cuộc đời và sự nghiệp của mình. (Mỗi năm, chỉ có duy nhất 01 đề cử Giải thưởng Lớn được công bố để trao giải)
- Đề cử Giải Tác phẩm - Vì tình yêu Hà Nội: dành cho các tác phẩm được công bố trong năm xét giải, có giá trị nội dung, nghệ thuật cao, hoặc có giá trị tư liệu quý giá..., thể hiện sâu sắc được tình yêu Hà Nội của tác giả. (Mỗi năm Hội đồng giám khảo sẽ chọn khoảng 03 đề cử Giải Tác phẩm)
- Đề cử Giải Ý tưởng - Vì tình yêu Hà Nội: dành cho các ý tưởng, dự án, đề xuất có ý nghĩa tích cực đối Hà Nội, có tính khả thi cao, thể hiện sâu sắc tình yêu Hà Nội của người đề xuất, thực hiện. (Mỗi năm Hội đồng giám khảo sẽ chọn khoảng 03 đề cử Giải Ý tưởng)
- Đề cử Giải Việc làm - Vì tình yêu Hà Nội: dành cho các hoạt động, việc làm hoặc những quyết định góp phần bảo vệ, tôn vinh các giá trị của Hà Nội được dư luận hưởng ứng, hoan nghênh. (Mỗi năm Hội đồng giám khảo sẽ chọn khoảng 03 đề cử Giải Việc làm)
* Tùy theo số lượng, chất lượng các hồ sơ đề cử được Ban sơ khảo trình lên hằng năm mà Hội đồng Giám khảo quyết định số lượng đề cử chính thức trên mỗi hạng mục Giải Tác phẩm, Ý tưởng, Việc làm
3. Hệ thống Giải thưởng
Trên cơ sở DANH SÁCH ĐỀ CỬ CHÍNH THỨC, Hội đồng giám khảo sẽ chấm chọn và trao giải trên 4 hạng mục sau:
- 01 Giải thưởng Lớn Bùi Xuân Phái – Vì tình yêu Hà Nội: được trao cho 01 cá nhân có những cống hiến suốt đời cho Hà Nội bằng các tác phẩm, ý tưởng, việc làm xuất sắc, bằng sự gắn bó máu thịt với Hà Nội trong cả cuộc đời và sự nghiệp của mình.
- Giải Tác phẩm - Vì tình yêu Hà Nội: được trao cho tác phẩm xuất sắc nhất trong Danh sách đề cử chính thức (ở hạng mục tương ứng), có giá trị nội dung, nghệ thuật cao, hoặc có giá trị tư liệu quý giá..., thể hiện được sâu sắc tình yêu Hà Nội của tác giả.
- Giải Ý tưởng - Vì tình yêu Hà Nội: được trao cho ý tưởng, đề xuất, dự án xuất sắc nhất trong Danh sách đề cử chính thức (ở hạng mục tương ứng), có ý nghĩa tích cực đối với Hà Nội, có tính khả thi cao, thể hiện được sâu sắc tình yêu Hà Nội của người đề xuất, thực hiện.
- Giải Việc làm - Vì tình yêu Hà Nội: được trao cho hoạt động, việc làm hoặc quyết định có ý nghĩa sâu sắc nhất trong Danh sách đề cử chính thức (ở hạng mục tương ứng), góp phần rất tích cực vào việc bảo vệ, tôn vinh các giá trị của Hà Nội và được dư luận hưởng ứng, hoan nghênh.
* Tùy theo số lượng, chất lượng các đề chính thức trong mùa giải, mà Hội đồng Giám khảo và Ban tổ chức Giải sẽ quyết định số giải trên mỗi hạng mục Giải Tác phẩm, Ý tưởng, Việc làm.
V. Quy trình xét chọn và chấm giải
1. Thu thập đề cử
- Tất cả các cá nhân, tổ chức trong và ngoài nước có các tác phẩm, ý tưởng, việc làm có giá trị tôn vinh Hà Nội, đáp ứng các tiêu chí trên đều có thể gửi hồ sơ đề cử.
- Ban sơ khảo thuộc Ban tổ chức Giải thưởng có nhiệm vụ theo dõi, phát hiện, thu thập, tập hợp các tác phẩm, ý tưởng, việc làm... phù hợp với tiêu chí của giải, để lập hồ sơ đề cử.
2. Hội đồng giám khảo chấm giải
a. Danh sách Hội đồng giám khảo: gồm 6 người gồm các nhà chuyên môn có uy tín trên các lĩnh vực lịch sử, văn hóa, nghệ thuật, truyền thông. Chủ tịch Hội đồng giám khảo sẽ được bầu luân phiên mỗi năm.
* Nhà thơ Bằng Việt – nguyên Chủ tịch Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Hà Nội (Chủ tịch Hội đồng giám khảo)
* Nhà sử học - Đại biểu Quốc hội Dương Trung Quốc, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam
* Nhà báo Hồ Quang Lợi - Phó Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam, nguyên Phó Chủ tịch thường trực Hội Nhà báo Việt Nam
* Nhà báo Ngô Hà Thái - Nguyên Phó Tổng giám đốc Thông tấn xã Việt Nam
* PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội
* Nhà báo Lê Xuân Thành, Tổng biên tập báo Thể thao và Văn hóa
3. Cách thức chấm giải:
- Trên cơ sở hồ sơ các đề cử được thu thập, các thành viên Hội đồng giám khảo thảo luận và chấm giải bằng hình thức bầu chọn trực tiếp hoặc bỏ phiếu kín.
VI. Lễ trao giải
- Lễ trao giải sẽ được tổ chức vào khoảng tháng 8, 9 hàng năm
- Cùng với Lễ trao giải, tùy theo từng năm sẽ có các hoạt động bổ trợ như triển lãm, trình diễn các tác phẩm đoạt giải hoặc các tác phẩm có chủ đề tôn vinh Hà Nội
- Tại Lễ trao giải cũng sẽ công bố công khai tình hình tài chính của Quỹ hàng năm (tổng số tiền, số lãi), và tên của những cá nhân, tổ chức tiếp tục tham gia đóng góp hoặc tài trợ cho Quỹ.
Ban Tổ Chức