Thông cáo Báo chí Giải Bùi Xuân Phái - Vì Tình yêu Hà Nội lần 12 - 2019

(giaidauscholar.com) - Hôm nay, tại Trung tâm Thông tấn Quốc gia, số 5 Lý Thường Kiệt, Hà Nội, Ban tổ chức Giải thưởng Bùi Xuân Phái – Vì tình yêu Hà Nội là báo Thể thao và Văn hóa (Thông tấn xã Việt Nam) và Quỹ Bùi Xuân Phái, trân trọng thông báo về Lễ Tổng kết, trao giải và Triển lãm Giải thưởng lần 12 năm 2019. 

Danh sách Đề cử và Giải thưởng Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội lần 12-2019

Giải thưởng Bùi Xuân Phái – Vì tình yêu Hà Nội lần thứ 12 năm 2019 do báo Thể thao và Văn hóa (Thông tấn xã Việt Nam) tổ chức vừa thông qua danh sách 10 đề cử chính thức của giải năm nay.

I. Giới thiệu chung

Ra đời từ tháng 8/2008, nhân kỷ niệm 85 năm ngày sinh của danh họa Bùi Xuân Phái, Giải thưởng Bùi Xuân Phái – Vì Tình yêu Hà Nội là sáng kiến của báo Thể thao & văn hóa (Thông tấn xã Việt Nam) và gia đình cố họa sĩ; nhằm tìm tòi, phát hiện và tôn vinh những tác giả, tác phẩm, việc làm, ý tưởng “có hàm lượng nghệ thuật và khoa học cao, gắn bó với các mặt của đời sống Hà Nội và thấm đượm một tình yêu Hà Nội”. 

Hằng năm, Ban tổ chức và Hội đồng giám khảo Giải thưởng sẽ lựa chọn và công bố DANH SÁCH ĐỀ CỬ CHÍNH THỨC của Giải thưởng và trao giải trên cơ sở danh sách đó. 

Hệ thống giải thưởng gồm: 01 Giải thưởng Lớn - Vì tình yêu Hà Nội (dành cho tác giả gắn bó với Hà Nội bằng cả cuộc đời, sự nghiệp của mình); cùng các giải đồng hạng là giải Tác phẩm - Vì Tình yêu Hà Nội, giải Ý tưởng - Vì Ttình yêu Hà Nội  và giải Việc làm - Vì tình yêu Hà Nội.

Trải qua 11 mùa giải, đã có 10 Giải thưởng Lớn – Vì Tình yêu Hà Nội được trao cho: Nhà Hà Nội học Nguyễn Vinh Phúc (2009), nhà văn Tô Hoài (2010), Giáo sư Phan Huy Lê (2011), nghệ sĩ guitar Văn Vượng (2012) và nhiếp ảnh gia Quang Phùng (2013); nhà nghiên cứu Vũ Tuân Sán (2014); nhà nghiên cứu Giang Quân (2015), nghệ sĩ nhiếp ảnh Lê Vượng (2016), nhà văn hóa Hữu Ngọc (2017), nhà nghiên cứu Nguyễn Bá Đạm (2018). Bên cạnh đó là hơn 40 giải thuộc các mạng mục giải Tác phẩm, Ý tưởng, Việc làm. 

II. DANH SÁCH ĐỀ CỬ CHÍNH THỨC năm 2019

Trên cơ sở theo dõi chặt chẽ các hoạt động "vì tình yêu Hà Nội" trong thời gian gần  1 năm, từ 8/2018 đến 7/2019, Ban sơ khảo đã chọn ra hơn 30 tác giả, tác phẩm, ý tưởng, việc làm thỏa mãn các tiêu chí chung của Giải thưởng Bùi Xuân Phái –Vì tình yêu Hà Nội, tiến hành thu thập tư liệu, lập hồ sơ bước đầu để trình lên Hội đồng giám khảo.
Sau 2 vòng chấm, Hội đồng giám khảo đã có sự đồng thuận cao trong việc lựa chọn, công bố 10 đề cử trong DANH SÁCH ĐỀ CỬ CHÍNH THỨC của mùa giải năm nay:

1. ĐỀ CỬ GIẢI THƯỞNG LỚN – VÌ TÌNH YÊU HÀ NỘI 

PGS.TS.NGƯT Nguyễn Thừa Hỷ vì những cống hiến cho Hà Nội trong suốt cả cuộc đời và sự nghiệp của mình với những công trình nghiên cứu, dịch thuật mẫu mực về Thăng Long - Hà Nội, đánh dấu bước tiến lớn của ngành Hà Nội học..

2. ĐỀ CỬ GIẢI TÁC PHẨM – VÌ TÌNH YÊU HÀ NỘI

- Cuốn sách “Một thời Hà Nội hát – Tim cũng không ngờ làm nên lời ca” của Nguyễn Trương Quý: vì đã có góc tiếp cận độc đáo về đời sống Hà Nội thông qua âm nhạc của Đoàn Chuẩn 

- Cuốn sách “Kim Liên một thuở” của Vũ Công Chiến: vì đã làm sống dậy một Hà Nội dung dị, nghĩa tình thông qua những câu chuyện chân thực về khu tập thể Kim Liên.

-  Cuốn sách “Hà Nội quán xá phố phường” của Uông Triều: vì đã thể hiện được những trải nghiệm sâu sắc của nhà văn về đời sống Hà Nội trong ẩm thực

3. ĐỀ CỬ GIẢI VIỆC LÀM – VÌ TÌNH YÊU HÀ NỘI

- Nhóm kí họa đô thị Hà Nội với các hoạt động có sức truyền cảm hứng mạnh mẽ trong cộng đồng, nhằm khám phá, sáng tác và lưu giữ vẻ đẹp Hà Nội bằng tranh

- Các hoạt động tích cực của TP Hà Nội và cả cộng đồng nhằm khẳng định vị thế và quảng bá hình ảnh Hà Nội - “thành phố vì hòa bình”
- Nỗ lực của TP Hà Nội vàcộng đồng trong việc  yêu cầu khôi phục tên gọi tòa nhà "Bưu điện Hà Nội" bên Hồ Gươm.

4. ĐỀ CỬ GIẢI Ý TƯỞNG – VÌ TÌNH YÊU HÀ NỘI

- Các đề xuất, dự án thể hiện quyết tâm làm "hồi sinh" sông Tô Lịch của các cơ quan, đơn vị hữu quan và cả cộng đồng người dân Hà Nội.

- Việc xây dựng đường đua xe công thức 1 và đăng cai tổ chức giải đua vào 4/2020 do UBND TP Hà Nội và Công ty Việt Nam Grand Prix (Tập đoàn Vingroup) thực hiện. 

- Dự án đào tạo, nghiên cứu “Diện mạo mới cho chợ truyền thống của Hà Nội” do Tổ chức HealthBridge Việt Nam, Tổ hợp sáng tạo AGOhub, phối hợp với Hội Kiến trúc sư Hà Nội tổ chức.

III. Kết quả Giải Bùi Xuân Phái – Vì tình yêu Hà Nội lần 12 - 2019

Trên cơ sở DANH SÁCH ĐỀ CỬ CHÍNH THỨC, Hội đồng Giám khảo đã quyết định trao 5 giải thưởng, trên 4 hạng mục của Giải, cụ thể như sau:

1. GIẢI THƯỞNG LỚN – VÌ TÌNH YÊU HÀ NỘI được trao cho:

PGS.TS.NGƯT Nguyễn Thừa Hỷ vì những cống hiến cho Hà Nội trong suốt cả cuộc đời và sự nghiệp của mình với những công trình nghiên cứu, dịch thuật mẫu mực về Thăng Long - Hà Nội, đánh dấu bước tiến lớn của ngành Hà Nội học..

2. GIẢI TÁC PHẨM – VÌ TÌNH YÊU HÀ NỘI được trao cho: 

Cuốn sách “Một thời Hà Nội hát – Tim cũng không ngờ làm nên lời ca” của Nguyễn Trương Quý: vì đã có góc tiếp cận độc đáo về đời sống Hà Nội thông qua âm nhạc của Đoàn Chuẩn

3. GIẢI VIỆC LÀM – VÌ TÌNH YÊU HÀ NỘI được trao cho
 Nhóm kí họa đô thị Hà Nội với các hoạt động có sức truyền cảm hứng mạnh mẽ trong cộng đồng, nhằm khám phá, sáng tác và lưu giữ vẻ đẹp Hà Nội bằng tranh 

4. GIẢI Ý TƯỞNG – VÌ TÌNH YÊU HÀ NỘI  gồm 2 giải, được trao cho:

- Các đề xuất, dự án thể hiện quyết tâm làm "hồi sinh" sông Tô Lịch của các cơ quan, đơn vị hữu quan và cả cộng đồng người dân Hà Nội.

- Việc xây dựng đường đua F1 Hà Nội và đăng cai tổ chức chặng đua Formula 1 Vietnam vào 4/2020 do UBND TP Hà Nội và Công ty Việt Nam Grand Prix (Tập đoàn Vingroup) thực hiện. Vì việc này sẽ mang lại cơ hội thưởng thức một môn thể thao gắn liền với đẳng cấp và công nghệ cao cho các tầng lớp nhân dân; tạo động lực phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, du lịch Hà Nội; nâng cao vị thế Hà Nội – một thành phố năng động, hiện đại, hội nhập, sáng tạo mà vẫn gắn kết với những yếu tố truyền thống.

IV. Đánh giá giải thưởng năm nay

Giải thưởng năm nay cho thấy đang có một cuộc chạy tiếp sức giữa các thế hệ về chủ đề Hà Nội. 

Đó là một PGS.TS.NGƯT Nguyễn Thừa Hỷ (Giải thưởng Lớn), 83 tuổi với những công trình nghiên cứu bề thế, mẫu mực về Thăng Long – Hà Nội trải dài qua nhiều thế kỷ trong quá khứ, và trải rộng trên cả các lĩnh vực kinh tế - xã hội và lịch sử, văn hóa. Công trình đã được ông nghiên cứu từ hơn 30 năm trước và liên tục được cập nhật cho tới gần đây – điều đó cho thấy chủ đề Hà Nội đã được ông theo đuổi trong suốt những tháng năm sung sức nhất của đời mình. Ông vẫn còn nặng ưu tư về Hà Nội cho tới tận hôm nay, bằng chứng là năm ngoái, ở tuổi ngoài tám mươi, ông đã cho xuất bản cuốn “Thăng Long – Hà Nội trong mắt một người Hà Nội”. 

40 năm qua, sống giữa con phố Huế ồn ã, tấp nập nhất Thủ đô, ông cứ lặng lẽ, cần mẫn nghiên cứu, học hỏi, nuôi dưỡng tình yêu Hà Nội trong trái tim mình. Nhà sử học Dương Trung Quốc, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, thành viên Hội đồng Giám khảo nhận xét: Tôi là người gần gũi với PGS.TS Nguyễn Thừa Hỷ với tư cách đồng nghiệp, nên dễ dàng đánh giá được những ảnh hưởng của ông trong lĩnh vực lịch sử. Về tính cách, bác Hỷ là người rất Hà Nội, trong lối sống, công việc, trong đối nhân xử thế... Tình yêu với mảnh đất này là động lực chính để ông đạt được thành tựu như ngày hôm nay. Đối với Giải thưởng Lớn, người được vinh danh ở hạng mục này luôn cần có một quá trình tích lũy lâu dài, kết tinh qua bề dày tri thức, tác phẩm cụ thể và nhân cách sống”.

Cùng với PGS Nguyễn Thừa Hỷ còn có một Nguyễn Trương Quý tài hoa và đầy sung sức tuổi trung niên với một góc tiếp cận vô cùng độc đáo về Hà Nội trong “Một thời Hà Nội hát – Tim cũng không ngờ làm nên lời ca” (Giải Tác phẩm): Thông qua các sáng tác âm nhạc của Đoàn Chuẩn, một người nhạc sĩ có nhiều gắn bó với Hà Nội trong giai đoạn trước và sau năm 1954, anh đã tái hiện được cả đời sống đô thị Hà Nội, đồng thời giải mã được những “huyền thoại đô thị” đã làm nên sức quyến rũ của thành phố này. 

Mỗi đô thị đều có khả năng tự sinh ra những huyền thoại của nó (urban myth). Huyền thoại này có khi không trùng khớp với nguyên bản, nhưng nó làm cho đời sống đô thị hấp dẫn và duy trì được cái quyến rũ của nó. Những huyền thoại về sáng tác của Đoàn Chuẩn, những tà áo xanh hay những người đẹp trong cuộc đời làm cảm hứng cho ông, những huyền thoại về cách chơi của những người thời đó, làm cho Hà Nội diễm ảo hơn, nuôi dưỡng một mạch tình tự về mảnh đất này. Phải nói rằng các huyền thoại luôn được sinh ra và bồi đắp để đáp ứng nhu cầu tìm các hình thái đại diện cho không gian đô thị. Hay nói cách khác, những bài hát gắn với các huyền thoại này đã được không gian hóa, chiếm lĩnh không gian (spatialization) để trở thành những đại diện cho Hà Nội. 

Giải thưởng năm nay cho thấy có một Hà Nội trong quá khứ với các giá trị truyền thống cần được giữ gìn, nhưng đồng thời cũng có một Hà Nội đầy năng động, hiện đại đang truyền cảm hứng lớn trong hội nhập, sáng tạo.

Ký ức đô thị chính là di sản, là lịch sử. Bởi thế, thật dễ hiểu khi việc đổi tên tòa nhà "Bưu điện Hà Nội" thành "VNPT Hà Nội" đã làm tổn thương sâu sắc ký ức của biết bao nhiêu người đã sống, đã gắn bó với Hà Nội. Và cũng bởi thế mà những nỗ lực kịp thời của các cơ quan chức năng TP Hà Nội cũng như của cả cộng đồng trong việc yêu cầu trả lại tên cho tòa nhà “Bưu điện Hà Nội” đã nhận được sự hưởng ứng rộng rãi trong dư luận.

Đó là nhà văn Vũ Công Chiến, người đã đưa cả ký ức về khu tập thể cũ của mình vào trong văn chương với tác phẩm Kim Liên một thuở. Đó không chỉ là kỷ niệm riêng tư của ông, mà đó còn là những bài học đầy tình người, là nếp sống tình nghĩa chưa xa mà người Hà Nội ngày nay rất khó để có thể tìm lại được trong các khu chung cư mới. 

Đó là nhóm Ký họa đô thị Hà Nội – do một nhóm các bạn trẻ khởi xướng,  hướng đến một niềm hoài cổ rất đỗi thân thương: lưu giữ những vẻ đẹp dịu dàng, xưa cũ, và thân thương của Hà Nội vào tranh. Và một trong những niềm lưu luyến nhất của họ, rất giống tác giả Kim Liên một thuở, chính là hình ảnh những khu tập thể cũ. Họ đã nồng nhiệt ký họa hình ảnh những khu tập thể thân thuộc, bình dị đó trong hơn 200 bức tranh và in thành sách “Tập thể cũ Hà Nội – Ký họa và hồi ức”. 

Đó là những đề xuất, dự án thiết thực tâm huyết nhằm làm hồi sinh sông Tô Lịch. Con sông biểu tượng của Hà Nội chảy dài trong suốt lịch sử ngàn năm đã biến thành con sông đen ngòm, thành "cống nước thải lộ thiên" trong thời cận hiện đại. Mặc dù nhiều năm qua, TP Hà Nội đã nỗ lực cải tạo dòng sông này, nhưng giấc mơ hồi sinh dòng sông này như trong quá khứ “Nước sông Tô vừa trong vừa mát. Em ghé thuyền đỗ sát thuyền anh” vẫn còn là một hành trình dài. Và vượt lên một vài đề xuất "cống hóa", thời gian qua, việc hồi sinh sông Tô Lịch đang rõ lên từng ngày. Cảnh các chuyên gia lội bùn, tắm nước sông sau quá trình thí điểm cải tạo đã truyền cảm hứng lớn cho cộng đồng, để tiếp tục hy vọng vào tương lai sông Tô Lịch.

Giải thưởng năm nay cũng cho thấy, bên cạnh một Hà Nội trong hoài niệm còn có một Hà Nội đầy năng động, hiện đại đang được chung tay xây dựng. Tháng 11/2018, UBND thành phố Hà Nội họp báo công bố tổ chức giải đua xe công thức 1 (Formula One) theo hình thức xã hội hóa. Đường đua F1 Hà Nội và các khu chức năng được triển khai trên tổng diện tích 88 ha. Chiều dài đường đua là hơn 5,5 km với các công trình phụ trợ là sự kết hợp hài hòa, độc đáo giữa lịch sử và văn hóa; giữa vẻ đẹp cổ kính với sự hiện đại, sáng tạo.
Việc xây dựng đường đua F1 Hà Nội và tổ chức chặng đua vào 4/2020 sẽ mang lại cơ hội thưởng thức một môn thể thao gắn liền với đẳng cấp và công nghệ cao cho các tầng lớp nhân dân; tạo động lực phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, du lịch Hà Nội; nâng cao vị thế Hà Nội – một thành phố năng động, hiện đại, hội nhập, sáng tạo mà vẫn gắn kết với những yếu tố truyền thống.

V. Triển lãm

Được sự ủng hộ của nhà tài trợ vàng PV Gas, Giải thưởng Bùi Xuân Phái – Vì tình yêu Hà Nội lần 12 – 2019 được tổ chức với quy mô hoành tráng. Bên cạnh Lễ tổng kết, trao giải còn có phần Triển lãm thông tin hình ảnh về các đề cử xuất sắc nhất của mùa giải năm nay. 

Triển lãm sẽ giới thiệu các cuốn sách được đề cử như: “Một thời Hà Nội hát – Tim cũng không ngờ làm nên lời ca” của Nguyễn Trương Quý;  “Kim Liên một thuở” của Vũ Công Chiến; “Hà Nội quán xá phố phường” của Uông Triều...

Đáng chú ý là khoảng 60 bức ký họa về một Hà Nội dịu dàng, đầy thương nhớ do các thành viên Nhóm Ký họa đô thị Hà Nội sáng tác đã được lựa chọn, trưng bày tại Triển lãm. Đây là là những tác phẩm xuất sắc mà 4.000 thành viên của nhóm đã đi đến các khu tập thể cũ của Hà Nội để chuyển tải nhịp sống yên bình, những đường nét kiến trúc cũ kỹ, thân thuộc, đầy hoài niệm. 

Bên cạnh đó, đến với Triển lãm, trong phần trưng bày về Dự án đào tạo, nghiên cứu "Diện mạo mới cho chợ truyền thống của Hà Nội", chắc chắn công chúng sẽ có một cái nhìn rất khác về tương lai của hàng trăm chợ truyền thống còn hiện tồn trên khắp các quận, huyện nội ngoại thành. Xô bồ, nhếch nhác, thiếu vệ sinh - đó là những liên tưởng của nhiều người khi nghĩ về các chợ truyền thống, chợ dân sinh… Nhưng gạt bỏ những định kiến ấy, không thể phủ nhận: chợ chính là một phần diện mạo và bản sắc của Hà Nội. Vấn đề là làm sao đánh thức những giá trị thương mại, du lịch, văn hóa ấy?

3 đồ án thiết kế chợ Châu Long, chợ Ngọc Lâm và chợ Hạ trong triển lãm sẽ đưa ra một diện mạo mới về chợ truyền thống, khiến chúng ta phải ngạc nhiên, vì chúng quá gần gũi, thân thiện, và đẹp. Xem triển lãm để nhận ra rằng, những ngôi chợ truyền thống của Hà Nội chúng ta xứng đáng trở thành những điểm đến văn hóa cho du khách thập phương. 

Triển lãm sẽ kéo dài đến hết ngày thứ Sáu, 30/8/2019 (PV Gas là nhà tài trợ vàng).

BTC