Căng thẳng vụ điệp viên Skripal: Triển vọng khó cho quan hệ Nga và phương Tây

(giaidauscholar.com) - Những căng thẳng trong quan hệ giữa Nga và phương Tây hiện nay liên quan đến cựu điệp viên người Nga Sergei Skripal chưa đủ quy mô trở thành một cuộc “Chiến tranh Lạnh”, nhưng cũng đặt ra triển vọng khó khăn cho việc giải quyết quan hệ giữa hai bên trong thời gian tới.

• Nga triệu đại sứ 9 nước EU 'không thân thiện' vì vụ đầu độc cựu điệp viên
• Căng thẳng quanh vụ điệp viên hai mang và con gái bị đầu độc ở Anh
• Vụ đầu độc điệp viên Skripal: Một loạt nước châu Âu triệu Đại sứ Nga

Đó là nhận định của Tiến sĩ Nicholas Redman, Giám đốc phụ trách xuất bản thuộc Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) của Anh, khi trả lời phỏng vấn phóng viên TTXVN tại London.

Theo Tiến sĩ Nicholas Redman, chuyên gia hàng đầu của IISS về Nga và Đông Âu, cách gọi “Chiến tranh Lạnh” có thể gây ra sự hiểu nhầm về bản chất của những căng thẳng giữa Nga và phương Tây hiện nay. Khác với Chiến tranh Lạnh trước kia, cuộc khủng hoảng đang diễn ra không phải là một cuộc đối đầu về ý thức hệ, cũng không ở quy mô toàn cầu như trước. Tuy nhiên, đây rõ ràng cũng là cuộc xung đột nghiêm trọng về lợi ích quốc gia và về giá trị giữa các bên. Qua đó chi phối mạnh mẽ vấn đề chính trị nội bộ của các nước liên quan cũng như quan hệ quốc tế, đặc biệt là sự căng thẳng chưa có dấu hiệu giảm bớt giữa Nga và phương Tây, trong đó có Anh.

Theo Tiến sĩ Redman, căng thẳng quan hệ giữa Nga và phương Tây đang “leo thang” nhanh chóng sau những phản ứng rất cứng rắn của Anh kể từ khi vụ việc cựu điệp viên người Nga Sergei Skripal và con gái bị nghi mưu sát bằng chất độc thần kinh tại thành phố Salisbury ở miền Tây Nam nước Anh ngày 4/3. Động thái này xuất phát từ việc Anh “rút kinh nghiệm” khi đã phản ứng được cho là không đủ mạnh sau vụ cựu điệp viên người Nga Alexander Litvienko bị nghi đầu độc bằng chất polonium tại thủ đô London hồi năm 2006. Bên cạnh đó, Anh đang trong giai đoạn bất định về địa-chính trị, khi ngay cả quan hệ với đồng minh thân cận nhất là Mỹ có lẽ cũng không còn được như trước, trong khi quan hệ với châu Âu bị chi phối bởi các cuộc đàm phán Brexit đầy khó khăn. Vụ việc tại Salisbury vừa qua được ví như phép thử về sự bền chặt của các mối quan hệ đồng minh chiến lược của mình, nhằm bảo đảm rằng những mối quan hệ này vẫn vững chắc và nước Anh không bị cô lập.

Và việc Anh nhận được sự ủng hộ “hơn cả mong đợi” từ Mỹ và các đồng minh châu Âu cũng là kết quả của cả một quá trình dài về sự thay đổi quan điểm của phương Tây với Nga. Những năm gần đây, quan hệ giữa Nga và phương Tây ở nhiều cấp độ trở nên xấu đi, sau những cáo buộc từ phương Tây về việc Nga can thiệp vào các cuộc bầu cử ở Mỹ và châu Âu, tiến hành tấn công và do thám trên mạng, và can dự vào xung đột tại Ukraine, Syria. Tất cả những vấn đề này đã tích tụ lại và vụ việc tại Salisbury là “cơ hội” để các nước phương Tây thể hiện thái độ cứng rắn trong quan hệ với Nga.

Cách đây hai năm, Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đã công khai xác định Nga là một mối đe dọa về quân sự đối với khối, nhất là với các thành viên ở Đông Âu. Đó là lý do từ năm 2016 đến nay, NATO đã tăng cường sự hiện diện quân sự của mình tại Đông Âu thông qua chiến lược “triển khai về phía trước”, để đối phó với cái mà NATO gọi là “mối đe dọa ngày càng tăng từ phía Nga”.

Tiến sĩ Nicholas Redman kết luận, sẽ rất khó để dự báo chiều hướng tiến triển của cuộc khủng hoảng hiện nay, vì vấn đề không chỉ là căng thẳng giữa Nga và Anh mà câu chuyện này đã mở rộng sang quan hệ giữa Nga với các nước lớn khác như Mỹ, Đức và Pháp. Nga chắc chắn sẽ có những hành động đáp trả “tương xứng” với những biện pháp trừng phạt mà các nước nói trên đã đưa ra. Những biện pháp trả đũa lẫn nhau cũng như tranh cãi qua lại giữa hai bên sẽ khiến triển vọng làm dịu căng thẳng giữa Nga và phương Tây trong tương lai gần là rất thấp. Tuy nhiên, căng thẳng này khó bùng phát thành Chiến tranh Lạnh hoặc xung đột lớn, do sự đan xen lợi ích về an ninh và kinh tế. Phương Tây và Nga đều cần đến nhau, mà quyết định của một số nước châu Âu, gần đây nhất là Đức, về việc cấp phép cho dự án đường ống dẫn khí đốt Nord Stream -2 của Nga là một minh chứng. Châu Âu cần khí đốt của Nga, trong khi Nga cần một khách hàng giàu có cho nguồn tài nguyên đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế của mình.

Nga triệu đại sứ 9 nước EU 'không thân thiện' vì vụ đầu độc cựu điệp viên

Ngày 30/3, Bộ Ngoại giao Nga đã triệu đại sứ 9 nước thành viên Liên minh châu Âu (EU) tới liên quan tới vụ bê bối cựu điệp viên hai mang người Nga bị hạ độc tại Anh.

Tuấn Anh - Như Mai (P/v TTXVN tại Anh)