Claude Monet - thiên tài với những bông hoa súng

(giaidauscholar.com) - Le Bassin aux nymphéas (Ao hoa súng - 1919) - bức tranh sơn dầu nổi tiếng từ loạt tranh Water Lilies (Hoa súng) của danh họa Pháp Claude Monet - vừa được bán với giá gần 70,4 triệu USD tại cuộc đấu giá của hãng Sotheby's ở New York trong tuần qua.

Tranh hoa súng của Monet đạt giá kỷ lục tại New York

Một bức tranh vẽ hoa súng của Monet đã được bán với giá gần 43,8 triệu USD trong cuộc đấu giá diễn ra hôm 7/11 do nhà đấu giá Christie's tổ chức.

Như vậy, bức tranh này nằm trong số 5 tác phẩm đạt giá hàng đầu của Monet tại các cuộc đấu giá. Monet đạt kỷ lục đấu giá hồi năm 2019 khi một bức tranh trong serie Haystacks của ông được mua với giá 110,7 triệu USD, vượt xa giá các tác phẩm của Pablo Picasso và Paul Cézanne tại cuộc đấu giá đó.

“Khu vườn nghệ thuật” của Monet

Những bức tranh hoa súng của Claude Monet (1840-1926) nằm trong số những tác phẩm được yêu thích nhất của nghệ thuật trường phái ấn tượng. Danh họa từng dành hàng giờ trong khu vườn của mình ở Giverny, một ngôi làng nhỏ cách thủ đô Paris 70km để vẽ các bức tranh về hoa súng. Khu vườn này là nơi ông đã dày công vun đắp từ Thế chiến I và luôn tìm thấy cảm hứng cho các bức tranh của mình.

Ngày nay, công chúng có thể đến thăm khu vườn nổi tiếng của danh họa thuộc trường phái ấn tượng Pháp, trong đó có ao hoa súng đã được Monet mô tả trong các loạt tranh của mình.

Nhiều loài hoa và cây mà Monet trồng trong vườn là những loài phổ biến ở Pháp vào đầu thế kỷ 20. Tuy nhiên, không có loài cây nào gần với đôi mắt và trái tim của họa sĩ hơn hoa súng. Tương truyền, Monet muốn tạo nên môi trường sinh trưởng tốt nhất cho hoa súng, đồng thời hệ thống nước có thể phản chiếu ánh sáng tốt nhất. Do vậy, Monet đã thuê nửa tá người làm vườn, 1 người trong số họ được giao duy nhất việc chăm sóc những bông hoa súng quý giá.

Ngắm khu vườn tuyệt đẹp của Monet, nhà văn nổi tiếng Marcel Proust từng cho rằng ý định của họa sĩ là đạt được hiệu ứng “không hoàn toàn tuân theo quy luật của thiên nhiên, vì khu vườn được bố trí theo cách để những bông hoa có màu sắc phù hợp nở cùng một lúc”. Proust gọi đây là “khu vườn màu sắc” hay “khu vườn nghệ thuật”.

Nỗi ám ảnh của Monet với ao hoa súng bắt đầu hình thành từ những năm 1890 và kéo dài cho đến khi ông qua đời vào năm 1926. Ngồi bên mặt nước, ông thường vẽ nhiều bức tranh cùng một lúc, đặt các giá vẽ cạnh nhau và tiến hành công việc như cách các công nhân đang làm trên một dây chuyền lắp ráp.

Khi Thế chiến I nổ ra vào năm 1914, họa sĩ đã 74 tuổi. Ông đã chọn dành cả năm ở Giverny và thời điểm đó ông đã quyết định sáng tác một loạt tranh hoa súng nổi tiếng.

Những bức tranh được tạo ra ở đây trong những thập kỷ cuối cùng của cuộc đời Monetl. Hiện chúng được coi là những kiệt tác bất hủ bậc nhất của hội họa đầu thế kỷ 20.

Tình yêu thiên nhiên đặc biệt

Claude Monet, sinh ngày 14/11/1840 tại Paris. Ngay từ khi còn nhỏ, Monet đã bắt đầu có sự hứng thú với ánh sáng và màu sắc. Trong tranh của ông, các chủ đề cụ thể ngày càng mất đi tầm quan trọng và nhường chỗ cho những hình ảnh trừu tượng.

Năm 1865, ông được phép trưng bày bức tranh đầu tiên của mình tại Salon de Paris - điều được xem là vinh dự lớn trong thời điểm đó.

Vào thế kỷ 19, Bordighera ở Liguria rất nổi tiếng trong giới nghệ sĩ. Giống như nhiều người khác, Monet đã đến thị trấn nằm trên Địa Trung Hải của Italy vào năm 1884 và ở đó 3 tháng. Trong thời gian đó, ông đã vẽ nhiều bức tranh, trong số đó có bức Vue De Bordighera (1884).

Thời tiết và ảnh hưởng của nó tới thiên nhiên là một chủ đề nổi bật trong tranh của Monet. Nhiều lần, ông đã nghiên cứu sự thay đổi của ánh sáng đối với thực vật và nước. Sự phản chiếu của hoàng hôn trên sông Seine mang đến một bầu không khí lãng mạn. Được truyền cảm hứng từ khung cảnh ấy, Monet đã cho ra đời bức tranh Sunset On The Seine In Winter (1880), trong đó danh họa mô tả ánh sáng trên sông Seine từ từ biến mất và mặt trời xuất hiện như một quả bóng màu cam nhỏ ở đường chân trời.

Monet cũng từng vẽ bức Parliament House In London, mô tả Tòa nhà Quốc hội Westminster, khi ngồi trên sân thượng của Bệnh viện St. Thomas ở London. Bằng cách mô tả ánh sáng thay đổi và sương mù, ông đã truyền tải một luồng ánh sáng bí ẩn lên cấu trúc hùng vĩ của cảnh quan. Một lần nữa, dòng sông và sương mù ở đây được vẽ như một bóng mờ của màu sắc.

• Tranh hoa súng của Monet đạt giá kỷ lục tại New York

• Stephen Wiltshire - Từ cậu bé tự kỷ đến đỉnh cao hội họa

Vẽ tranh như một nghĩa vụ yêu nước

Monet gọi những tác phẩm như vậy là “đồ trang trí tuyệt vời” nhằm mục đích giải tỏa bớt những đau khổ do chiến tranh gây ra. Một ngày sau Hiệp định đình chiến (11/11/1918), Monet đã tặng 2 bức tranh hoa súng khổ lớn cho nhà nước Pháp với hy vọng chúng được coi như một biểu tượng của hòa bình.

Theo sự thúc giục của chính khách Pháp Georges Clemenceau đồng thời là một người bạn thân của ông, Monet sau đó đã tặng tiếp 8 bức tranh - nhưng chỉ sau khi ông được cam đoan rằng chúng sẽ được trưng bày dưới ánh sáng ban ngày. Khi được trưng bày cùng nhau, các tác phẩm có kích thước hơn 100m.

Mãi cho đến năm 1927, vài tháng sau khi họa sĩ qua đời, loạt tranh Water Lilies mới tìm được ngôi nhà cuối cùng, trong Bảo tàng Orangerie trong Vườn Tuileries ở trung tâm Paris.

Cho đến ngày nay, Orangerie vẫn là điểm đến của những người yêu nghệ thuật. Tại đây, những bức tranh của Monet tạo cảm giác cho du khách như bềnh bồng “đi trên thuyền nhỏ giữa một hồ nước đầy bông súng” nhờ hình dạng bầu dục của không gian này. Ánh sáng ban ngày chiếu vào không gian làm cho màu sắc của tranh nhảy múa theo từng giờ. Phong cảnh tạo ra “ảo giác về một tổng thể vô tận, về một con sóng không có chân trời và không có bến bờ” - theo cách nói của Monet.

Monet luôn miêu tả khu vườn trong các bức tranh của mình đúng như những gì ông thấy. Kết quả là, bất kỳ ai xem các kiệt tác của ông đều nhìn thấy ao hoặc khu vườn trực tiếp qua đôi mắt của họa sĩ với hàng liễu rủ phản chiếu trong nước, ánh nắng ban mai lấp lánh và bóng do mây lúc hoàng hôn tạo ra.

Trước khi qua đời, Monet đã vẽ hơn 250 bức tranh hoa súng, trong đó có 40 bức khổ lớn - bao gồm bức tranh Le Bassin Aux Nymphéas được Sotheby's bán đấu giá. Nhiều tác phẩm đã được vẽ trong giai đoạn Monet bị đục thủy tinh thể. Dù vậy, Monet vẫn được coi là bậc thầy trong sử dụng màu sắc. Chẳng hạn để tạo ra cuống hoa màu nâu, ông không sử dụng trực tiếp màu nâu mà pha trộn rất nhiều màu để tạo thành. Do đó, mỗi nét cọ của ông không chỉ có một màu mà là hàng trăm tia màu khác nhau.

Các bức tranh hoa súng khổ lớn khác của ông hiện được lưu giữ trong các bộ sưu tập lớn trên thế giới, trong đó có một phần nằm tại Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại của New York.

Việt Lâm (tổng hợp)