Cuộc đời sau ống kính: Xe đạp ơi…

12/05/2024 08:52 GMT+7 | Văn hoá

Tôi thuộc thế hệ 6x đời giữa, nghĩa là đã trải qua những năm tháng khó khăn của đất nước thời bao cấp. 

Hồi ấy, chiếc xe đạp là một tài sản và chỉ nhiều lên trên các đường phố miền Bắc. Xe đạp phải có biển số và đăng ký với cơ quan công an. Cũng không phải nhà nào cũng có xe đạp. Xe đạp hiếm đến mức quê tôi là một làng khá giàu ở ven đô Hải Phòng còn có dịch vụ cho thuê xe đạp, nửa ngày 5 hào để người làng "lên phố".

Cuộc đời sau ống kính: Xe đạp ơi… - Ảnh 1.

Ngủ giữa cánh đồng ở xã Lưu Kiếm, huyện Thủy Nguyên, Hải Phòng, thanh niên này gác chân lên chiếc xe khung dựng mô phỏng một chiếc Peugeot, ảnh chụp năm 1996

Sau năm 1975, xe đạp mới bắt đầu xuất hiện nhiều ở miền Bắc. Khi đó, nhiều người từ miền Nam trở về thường mang theo chiếc khung và mua thêm phụ tùng để lắp thành chiếc xe đạp hoàn chỉnh. Người ta gọi đó là chiếc xe Sài Gòn, hoặc xe khung dựng. Xe này không "chất" bằng những chiếc Thăng Long, Thống Nhất được sản xuất hoàn chỉnh ở miền Bắc, càng không so được với những Phượng Hoàng, Vĩnh Cửu (Trung Quốc); Favorit, Eska (Tiệp Khắc); Diamant, Mifa (Đông Đức), đỉnh nhất là các hiệu xe Peugeot, Mercier (Pháp)…

Cuộc đời sau ống kính: Xe đạp ơi… - Ảnh 2.

Năm 2000 ở công viên Nguyễn Bỉnh Khiêm (Hải Phòng), đôi nam nữ đang tình tự trên ghế đá nhưng chiếc xe đạp phải dựng ngay trước mặt, xa xa cũng có thể thấy hai người khác đang ngồi chơi, ngay trước mặt là chiếc Dream, bấy giờ còn là một tài sản lớn

Để khẳng định giá trị của chiếc xe đạp, người Hà Nội thậm chí còn những có câu "tục ngữ": "Có vợ mà cho đi Tây/ Như xe không khóa để ngay Bờ Hồ". Riêng chiếc Peugeot (Pơ-giô, có người còn gọi là lơ, doa - chẳng hiểu vì sao) thì có riêng các câu: "Đẹp trai đi bộ không bằng mặt rỗ đi lơ", "Xe Pơ-giô để Bờ Hồ không khóa".

Để quản lý chiếc xe, người ta dùng khóa. Xe Pháp, Trung Quốc có khóa vòng qua bánh sau, xe Việt Nam không có những chiếc khóa như thế. Thế rồi, Công ty khóa Việt Tiệp cho ra đời những chiếc khóa dây, làm nức lòng người đi xe đạp.

Cuộc đời sau ống kính: Xe đạp ơi… - Ảnh 3.

Bờ Hồ, Hà Nội năm 1995, đôi nam nữ và hai chiếc xe đạp dựng đầy cảnh giác trong tầm nhìn

Tuy nhiên, việc mất xe vẫn xảy ra như cơm bữa. Và đây là những bức ảnh nói lên tinh thần cảnh giác của người dân để bảo vệ chiếc xe đạp của mình, mặc dù khi đó (nửa sau những năm 1990) thời bao cấp đã lùi xa, thời mở cửa mở ra với nhiều chủng loại xe máy, nhưng chiếc xe đạp vẫn là một tài sản đáng giá.

Cuộc đời sau ống kính: Xe đạp ơi… - Ảnh 4.

Thời thế thay đổi: Một ngày đẹp trời tháng 12/2022, một người đàn ông trung niên dựng chiếc Peugeot màu rượu chát, hình như là đời 1979, trị giá hàng chục triệu đồng để vào quán cà phê Hapro Bờ Hồ, mà không khóa (nhưng không mất)

Cuộc đời sau ống kính: Nhớ cánh diều rồng xứ Huế

Lưu Quang Phổ

Tags:
Cùng chuyên mục
Xem theo ngày
Đọc thêm