(TT&VH) - Di sản có thể tiếp tục sống trong đời sống đương đại như thế nào? Hay sẽ đi vào “bảo tàng” và trở thành ký ức của chúng ta về các giá trị văn hóa trong quá khứ? Hay di sản có thể “sống”, có thể “phát triển” song hành cùng đời sống đương đại? Đó là những câu hỏi lớn và cũng là chủ đề chính được rất nhiều đại biểu là các nhà nghiên cứu văn hóa dân gian, các nhà quản lý văn hóa cùng đông đảo những người quan tâm tới các di sản văn hóa Việt Nam đưa ra thảo luận tại cuộc tọa đàm Để Di sản “sống” trong đời sống đương đại do báo TT&VH tổ chức sáng qua (22/9) nhân kết thúc một năm thực hiện dự án truyền thông Báo động từ vốn di sản.
“Theo tôi, làng chính là cái “gen”
Có mặt tại buổi tọa đàm, nhà văn Nguyên Ngọc phát biểu: Ai cũng biết, sự sống tồn tại bằng biến đổi, hay như cách nói của các nhà khoa học, bằng “trao đổi chất” (métabolisme). Sống tức là thường xuyên trao đổi chất với môi trường quanh mình, cũng có nghĩa là thường xuyên có một cái gì đó chết đi, bị đào thải, một cái gì đó khác được thay vào; nhưng mất đi và thay vào như thế nào đó để sự vật vẫn là sự vật ấy, vừa vẫn là chính nó, vừa đã được phát triển lên. Tức đào thải và thay thế, nhưng có một cái lõi xuyên suốt nào đó vẫn còn. Hình như khoa học gọi cái đó là “gen”.
Cuộc tọa đàm
Văn hóa càng như vậy. Phương thức tồn tại của văn hóa không phải là tĩnh tại, mà là biến đổi; không biến đổi, không phát triển, thì không còn là văn hóa, khi đó chỉ còn văn hóa chết. Tuy nhiên, bàn bạc về vấn đề này là không dễ dàng vì: biến đổi như thế nào, để phát triển mà vẫn là mình, vẫn giữ được một cái lõi, cái “gen”.
Ông phân tích: Mỗi biểu hiện văn hóa đều có không gian thiết yếu của nó. Người Việt từng đối mặt mà không hề sợ, thậm chí tận dụng được mọi cái hay, lạ, bản địa hóa nó để làm giàu cho mình, đồng thời không bị đồng hóa, vì chúng ta có một cái cốt lõi văn hóa rất sâu, rất bền, trụ vững trong một không gian được cấu trúc rất độc đáo, chặt chẽ: làng.
Người Việt Nam chính vì giữ được văn hóa làng mà ta đã không bị đồng hóa trước những thế lực văn hóa lớn. Trái lại, chính cái lõi này lại có sức đồng hóa ngược đối với các văn hóa ngoại lai, thanh lọc chúng cho mình, làm giàu, làm mạnh mình lên. Cũng từ cái lõi gốc này mà sinh sôi nảy nở, đa dạng hóa, có thể đến vô cùng. Rất có thể đây là nét đặc trưng quan trọng nhất của văn hóa Việt Nam. “Theo tôi, làng chính là cái “gen”, là nơi giữ cái “gen” của văn hóa Việt, để cho nó có thể biến hóa muôn vẻ mà ta vẫn là ta, là ta đặc sắc hơn, phong phú hơn, mạnh hơn” - nhà văn Nguyên Ngọc nói.
Nghệ nhân trình diễn Rối Đầu Gỗ tại cuộc tọa đàm, TT&VH sẽ tiếp tục đăng tải các ý kiến hội thảo trong các số báo tới
Tôn trọng quyền quyết định của chủ thể văn hóa
Đó là lời khẳng định của TS Lê Thị Minh Lý, Phó Cục trưởng Cục DSVH, Bộ VH,TT&DL. Trước tiên, theo TS Lê Thị Minh Lý, di sản văn hóa phi vật thể được chuyển giao từ thế hệ này sang thế hệ khác, được các cộng đồng và các nhóm người không ngừng tái tạo và hình thành trong họ một ý thức về bản sắc và sự kế tục... Di sản phi vật thể là những đối tượng sống, chứa đựng sinh lực và tồn tại trong các mối quan hệ xã hội phát triển liên tục.
“Di sản phi vật thể chính là con người mà đã là con người thì sẽ sống. Nghĩa là di sản thuộc về các chủ thể, và chúng ta không nên, không được thay chủ thể tự quyết định có bảo tồn hay không. Đã có nhiều dự án được tiến hành trong nhiều năm qua nhưng do chủ thể không chấp nhận, chối bỏ nên thành thử dự án cũng thất bại. Vì vậy, nó có những “từ khóa” rất cơ bản thuộc lĩnh vực Nhà nước liên quan đến việc quản lý, vận dụng các từ khóa này để bảo vệ di sản. Tuy nhiên, cũng cần hiểu rằng, không phải biện pháp nào cũng bảo tồn được di sản, thậm chí là có những biện pháp sẽ làm đóng băng di sản, đóng băng truyền thống đó lại. Thế nên, hãy tôn trọng quyền quyết định của chủ thể văn hóa. Hãy trao quyền và hỗ trợ để người dân tự xác định bản sắc của họ, nhận ra cái họ có, họ cần. Cái họ cần chính là cái gắn với cách mưu sinh, tái sản xuất xã hội và cuộc sống tinh thần của họ. Vấn đề bảo vệ di sản văn hóa, bản sắc văn hóa và đa dạng văn hóa trước hết phải xuất phát từ chủ thể văn hóa, từ nhu cầu, lợi ích của chủ thể và do chủ thể tự quyết định”. TS Lê Thị Minh Lý nhấn mạnh.
Nội các Hàn Quốc ngày 10/6 đã thông qua các dự luật mở đường cho việc bổ nhiệm công tố viên đặc biệt điều tra vụ việc cựu Tổng thống Yoon Suk Yeol áp đặt thiết quân luật cũng như những cáo buộc tham nhũng nhằm vào vợ ông là bà Kim Keon Hee.
Hàng loạt tên tuổi huyền thoại của Manchester United, các ngôi sao bóng đá Việt Nam và dàn nghệ sĩ đình đám sẽ cùng xuất hiện tại Đà Nẵng cuối tháng 6 này, mang đến đại tiệc thể thao – văn hóa chưa từng có với chủ đề "Sắc Đỏ Huyền Thoại – The Red Dream".
Đạo diễn Luk Vân chính thức công bố phim điện ảnh đầu tay mang tên “Bus – Chuyến xe một chiều”, mở đầu cho một chuỗi dự án đa sắc màu đang được phát triển trong năm 2025.
Công viên Khảo cổ Angkor, điểm đến nổi tiếng của Campuchia, đã đạt doanh thu 24,5 triệu USD trong 5 tháng đầu năm 2025. Đó là minh chứng sống động cho việc phát triển du lịch dựa vào nền tảng di sản văn hóa.
XSVT 10/6: Xổ số Vũng Tàu được phát hành bởi công ty xổ số kiến thiết Vũng Tàu, quay thưởng vào lúc 16h10 thứ Ba hàng tuần. Trực tiếp kết quả XSMN cập nhật nhanh nhất trên giaidauscholar.com.
XSBT 10/6: Xổ số Bến Tre được phát hành bởi công ty xổ số kiến thiết Bến Tre, quay thưởng vào lúc 16h10 ngày thứ Ba hàng tuần. Kết quả XSMN hôm nay cập nhật nhanh nhất trên giaidauscholar.com.
XSBL 10/6: Xổ số Bạc Liêu được phát hành bởi Công ty xổ số kiến thiết Bạc Liêu, quay thưởng vào lúc 16h10 phút ngày thứ Ba hàng tuần. Trực tiếp kết quả XSMN nhanh nhất trên giaidauscholar.com.
Trần Thị Thanh Thúy và Bích Tuyền đã bùng nổ nhưng HLV Tuấn Kiệt sẽ có những toan tính riêng cho trận đấu với ĐT bóng chuyền nữ Ấn Độ ở AVC Nations Cup 2025.
Tuần lễ Thời trang Quốc tế Việt Nam mùa thứ 19 – Aquafina Vietnam International Fashion Week Xuân Hè 2025 – đã chính thức khép lại tại TP.HCM vào tối ngày 9/6, đánh dấu bước ngoặt cho một thập kỷ thời trang mới.
XSMN 10/6: Xổ số miền Nam ngày 10/6/2025 gồm các tỉnh Bến Tre, Vũng Tàu và Bạc Liêu. Theo dõi kết quả XSMN hôm nay thứ Ba ngày 10/6 trên giaidauscholar.com.
Trong khuôn khổ Hội nghị Đại dương lần thứ ba của Liên hợp quốc (UNOC 3), tại Nice, Cộng hòa Pháp, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã cùng các nhà lãnh đạo thế giới tham gia sự kiện đặc biệt để cổ vũ và thúc đẩy tiến trình ký kết Hiệp định về bảo tồn và sử dụng bền vững đa dạng sinh học biển ở vùng biển ngoài phạm vi tài phán quốc gia (Hiệp định về Biển cả), văn kiện quan trọng nhất về biển từ đầu thế kỷ đến nay.
Ngày 10/6, Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội ban hành quyết định, ngày 24/6 tới sẽ mở phiên tòa xét xử sơ thẩm năm cựu Bí thư Tỉnh ủy của 3 tỉnh Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Quảng Ngãi và 36 bị cáo khác trong vụ án xảy ra tại Công ty Cổ phần Tập đoàn Phúc Sơn (Tập đoàn Phúc Sơn).
Tranh cãi dấy lên khi ĐT bóng chuyền nữ Kenya công bố danh sách VĐV tham dự World Championship 2025, giải đấu mà họ nằm cùng bảng với ĐT bóng chuyền nữ Việt Nam.
Sáng 10/6, tại Phú Thọ, Tổng Bí thư Tô Lâm và Đoàn công tác Trung ương đã làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy các tỉnh Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hòa Bình về tình hình triển khai thực hiện các nghị quyết, kết luận của Trung ương gần đây.
Từ khi tờ báo Thanh niên do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập ra đời (21/6/1925) đến nay tròn một thế kỷ, Báo chí Cách mạng Việt Nam đã đồng hành cùng sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng và dân tộc.
Hơn hai tuần qua, Tiến sĩ khảo cổ học Patrizia Zolese, Giám đốc Qũy C.M. Lerici (Italia) luôn có mặt rất sớm tại nhóm tháp L, nằm trong vùng lõi Di sản Văn hóa thế giới Mỹ Sơn (xã Duy Phú, huyện Duy Xuyên, Quảng Nam) và kết thúc một ngày làm việc lúc chiều muộn.