Barcelona: Mạo hiểm với bản sắc để giữ sức mạnh siêu cường

(giaidauscholar.com) - Trong khi các cầu thủ của thế hệ Guardiola cứ già dần rồi sa sút và thế hệ kế cận không trưởng thành, Barca buộc phải mua cầu thủ từ bên ngoài. Cách thức này khiến họ đánh mất bản năng của mình.

Đỉnh cao của Barcelona thời Pep Guardiola có thể là tại Chung kết Champions League 2011. Đấy không chỉ là màn trình diễn ấn tượng bậc nhất mà còn có thể là đỉnh cao của một triều đại mà rất lâu nữa Barcelona mới có lại.

Barca đánh bại Manchester United 3-1 để vô địch Champions League lần thứ 2 trong 3 năm. Họ chỉ không vô địch ở mùa giải giữa, do gặp sức kháng cự quá mạnh mẽ của Inter thời Jose Mourinho, ngọn núi lửa tại Iceland phun trào và sự suy giảm thể lực cầu thủ. Với triết lý bóng đá lâu bền và học viện bóng đá hết sức đáng ngưỡng mộ, Barcelona dường như có nền tảng lý tưởng cho thành công.

Ba năm rưỡi sau, thành công đi vắng. Bảy cầu thủ trong đội hình đá chung kết 2011 đã gia nhập Barca từ khi còn nhỏ: họ được học về phương pháp thi đấu Barca để sau đó thực hiện hoàn toàn tự nhiên với tốc độ cao. Trong đội hình vừa đánh bại Ajax 2-0 vào thứ Tư, chỉ còn 4 cầu thủ trưởng thành từ La Masia và một trong số đó, Xavi, đã 34 tuổi, đang đi đến chân dốc sự nghiệp. Đấy là vấn đề mà mọi CLB sống bằng triết lý bóng đá lâu đời đều phải đối mặt. Không thể dựa vào các học viện bóng đá mãi. Không thể đòi hỏi mọi thế hệ từ học viện bóng đá đều giỏi, đều vĩ đại.

Dưới thời Guardiola, Barca tạo ra một hệ sinh thái độc nhất khiến các nhân tố ngoại lai rất khó thích ứng. Zlatan Ibrahimovic và ví dụ rõ ràng nhất: có giá rất đắt đỏ nhưng không giúp Lionel Messi phát triển khả năng thi đấu ở trung tâm. Những cầu thủ khác như Alexander Hleb, Dmytro Chygrynskiy, Keirrison, Henrique và Martín Cáceres cũng bị quá trình chọn lọc đào thải.

Một phần thành công của Guardiola là triết lý bóng đá. Khi làm cầu thủ, ông được chọn từ La Masia bởi Johan Cruyff và sau này trung thành với tư tưởng của Cruyff, Guardiola chọn các cầu thủ trẻ từ lò đào tạo để phát triển phong cách bóng đá của CLB. Trong năm năm, La Masia giới thiệu được Xavi, Victor Valdes, Andres Iniesta, Gerard Pique, Messi, Pedro và Sergio Busquets. Đó là một cơn mưa tài năng, chơi bóng gắn kết với nhau, và một lứa cầu thủ đồng đều rất hiếm gặp.

Xavid đã già.

Ajax có hai giai đoạn sản sinh các lứa cầu thủ tài giỏi như vậy, vào đầu những năm 1970 và giữa những năm 1990. Họ không có sức mạnh tài chính nên khi bị vòi bạch tuộc của các thế lực bóng đá châu Âu vươn tới, Ajax có rất ít lựa chọn phát triển. Tác giả Elko Born đã viết trong tạp chí Blizzard số 14 rằng cuộc cách mạng của Cruyff dẫn tới việc Frank De Boer được bổ nhiệm chức HLV Ajax hòng tái thiết triết lý bóng đá cốt lõi của CLB, tập trung phát triển cầu thủ trẻ - thậm chí chấp nhận trả giá bằng nhiều năm bỏ hoang thành tích đội 1.

Barcelona là một trường hợp khác. Họ không thể chấp nhận các giai đoạn bỏ hoang. Bị loại khỏi tứ kết Champions League mùa giải trước là lần đầu tiên Barca không lọt vào bán kết giải này trong 7 năm. Barca chấp nhận bỏ tiền mua sắm. Họ mua cầu thủ ở vị trí cần phải đầu tư nhất, nhưng các ngôi sao với cá tính rất mạnh này đẩy triết lý bóng đá của Barca chệch hướng.

Neymar và Suarez là những món quá tuyệt vời. Họ cùng Messi, giúp Barcelona trở thành đội bóng châu Âu được yêu mến nhất ở Nam Mỹ và sẽ giúp CLB phát triển thương hiệu. Ba cầu thủ này đều có thể chơi rộng, lùi sâu hoặc chơi cao. Họ tạo thành một hàng công đáng để thưởng thức.

Krkic không trưởng thành khiến Barca phải mua cầu thủ.

Nhưng sức mạnh của Barcelona thời Guardiola không nằm ở hàng công, hoặc nói cách khác, không chỉ dựa vào tấn công. Họ mạnh vì nền tảng kĩ thuật của họ tốt hơn các đối thủ, mà khả năng pressing lấy lại bóng được tổ chức cực kì khoa học. Suarez có thể lực và đủ kĩ năng để săn tiền đạo đối phương nhưng Neymar thì lại không phải mẫu cầu thủ này. Trong khi đó, Messi dường như không có hứng thú với công việc gây sức ép lên cầu thủ đối phương.

Có thể Luis Enrique sẽ tạo ra một hệ thống khác mà Barca không cần pressing dữ dội để đoạt bóng như trước với 7 cầu thủ sẵn sàng lùi sâu kiếm bóng và ba cầu thủ chơi tự do khi tấn công – nhưng nếu thế thì đấy lại không phải phong cách Barcelona. Mối xung đột giữa phương pháp chơi cũ và mới rõ ràng bộc lộ trước Ajax. Có vài thời điểm trong hiệp 1, khi Xavi gây sức ép thì ba tiền đạo chững lại phía trên. Đấy là do ba tiền đạo không tuân theo chỉ dẫn chiến thuật? Hay Xavi đã chơi bóng theo thói quen hoặc đơn giản là chỉ thị đã thay đổi?

Họ giúp Barca mạnh theo cách khác.

Hợp đồng với Neymar và Suarez là những biểu thị rõ ràng nhất cho ý đồ thay đổi cách tiếp cận của Barca. Trong hơn hai năm qua, Barca chơi chùng xuống vì thay đổi ban huấn luyện hay vì các cầu thủ đã cạn hết nhiệt huyết chinh phục? Rất khó khẳng định. Các hợp đồng ngôi sao là cách giải quyết vấn đề và có thể là cách duy nhất trong khi các sản phẩm từ lò đào tạo như Bojan Krkic, Isaac Cuenca và Christian Tello không chịu trưởng thành. Đó rõ ràng là cách thức khiến bản sắc CLB bị pha loãng. Barcelona này khác xa Barcelona gốc, và họ trở thành một CLB siêu cường theo kiểu khác.