Dòng phim về Nam bộ xưa vẫn duy trì sức hút

Phim truyền hình phía Nam đa dạng thể loại, bên cạnh những đề tài phản ánh hơi thở thời đại, dòng phim xưa lấy bối cảnh Nam bộ những năm 1930 đến 1950 luôn được quan tâm đặc biệt, chiếm lượng người xem rất cao, thậm chí cao hơn hẳn đề tài hiện đại.

Không nhớ rõ ai là người khởi đầu cho dòng phim này, nhưng NSƯT Hồ Ngọc Xum gây ấn tượng sâu đậm là một trong những đạo diễn có lượng phim được chuyển thể từ các tác phẩm của nhà văn Hồ Biểu Chánh nhiều nhất. Người làm phim xưa nhiều thứ 2, có thể kể đến là đạo diễn Xuân Phước với tầm 8 - 9 phim đã chiếu và đạt kết quả rất tốt về thu hút người xem (rating cao).

Phim đặt hàng

Mới đây, đạo diễn Xuân Phước đã cúng tổ khai máy phim Miền ảo vọng tại một phim trường vốn là một khu du lịch đã tạm ngưng hoạt động từ lâu tại tỉnh Long An. Lý do anh chọn nơi này vì trong phim trường xây dựng rất nhiều ngôi nhà, đình miếu, cầu đường theo lối kiến trúc cách nay hàng trăm năm. Bối cảnh là yếu tố cần thiết của dòng phim quay ngược thời gian về quá khứ, mà trong thời điểm hiện tại hình ảnh xưa khó tìm, thì việc giải quyết được khâu này cũng là vấn đề không đơn giản. Kế đến là lời thoại theo kiểu cũ cũng là một thách thức vô cùng lớn.

NSND Trịnh Kim Chi, người tham gia bộ phim cho biết: "Khi đọc qua kịch bản, tôi căng thẳng vì mỗi một đoạn thoại dài gần một trang giấy A4. Đạo diễn đòi hỏi chúng tôi phải thuộc cho rõ ngôn ngữ thời đó, tức giai đoạn 1930 - 1950. Chúng ta đang nói ngôn ngữ hiện đại, giờ phải nhớ và thuộc ngôn ngữ xưa, khó chẳng khác gì học ngoại ngữ. Ngoài ra, còn phải tập dáng đi, dáng ngồi, điệu đứng. Nói chung làm phim xưa cực hơn phim hiện đại rất nhiều, nhưng chúng tôi hạnh phúc vì được góp phần làm sống lại văn hóa vùng đất Nam bộ một thời".

Theo đạo diễn Xuân Phước, phim Miền ảo vọng được đặt hàng trực tiếp từ Đài Truyền hình Vĩnh Long, tức chính đài là nhà đầu tư. Đây là trường hợp khá hiếm, vì ngày nay, nhà sản xuất có nhiệm vụ kêu gọi đầu tư để hoàn thành phim và chào hàng cho nhà đài. Nếu phim khá hoặc hay mới được ký hợp đồng mua phim và phát sóng. Trường hợp đài đặt hàng trực tiếp xảy ra khi kịch bản quá hay và nhà sản xuất đã tạo được uy tín trong hành trình hợp tác trước đó.

Thực ra, Đài Truyền hình Vĩnh Long chuộng phim xưa vì đo được gu thưởng thức của công chúng. Nội dung thể loại này thường ca ngợi tình làng nghĩa xóm, đạo lý con người, phê phán cái ác, tôn vinh cái thiện, đứng về phía người yếu thế, nên người xem mọi lứa tuổi đều rút ra được những điều hay.

Nhìn lại nhiều năm qua, gần như phim về giai đoạn Pháp thuộc chiếm tỷ lệ người xem cao nhất của đài này. Đơn cử như phim Tiếng sét trong mưa là phim thành công nhất năm 2019, đã góp phần đẩy tên tuổi Nhật Kim Anh trở lại hạng diễn viên ăn khách.

Đài Truyền hình TP.HCM là đơn vị tiên phong của dòng phim xưa, chuyển thể từ các tác phẩm của Hồ Biểu Chánh. Sau thời gian hưng thịnh, kênh phim truyền hình của đài này yếu đi. Gần đây, lãnh đạo đài muốn lấy lại sức hấp dẫn với khán giả, nên đã mở ra khung giờ phim hay và một trong những phim đầu tiên được chiếu cũng thuộc thể loại phim xưa, tựa đề Dâu bể mùa xưa (đạo diễn: Huỳnh Long Trung Nghĩa). Bộ phim này đã khiến Thân Thúy Hà bị khán giả "ghét cay đắng" vì... đóng phản diện quá đạt và phim cũng lọt vào bảng xếp hạng phim có lượng xem cao nhất của đài này.

Người nay viết chuyện xưa

Sau thời gian khai thác hết chất liệu của Hồ Biểu Chánh, nhà sản xuất đã đặt hàng biên kịch sáng tác câu chuyện hoàn toàn mới nhưng bối cảnh xưa. Sự thành công của nhiều bộ phim theo đơn đặt hàng này cho thấy các biên kịch nay đã biết cách kể chuyện xưa đúng kiểu xưa, lôi cuốn và hấp dẫn, dù vẫn bị khán giả soi các điểm sai sót.

Tất nhiên, một bộ phim hay hoặc dở là do đạo diễn quyết định, nhưng trước tiên phải có câu chuyện dưới dạng văn học và biên kịch phải viết giỏi. Tiếng sét trong mưa hoặc hàng loạt phim xưa do người nay viết kịch bản đã chạm vào tim của rất nhiều khán giả. Những biên kịch chọn theo thể loại này cũng chấp nhận thách thức không thua kém thể loại lịch sử, bởi vì, họ phải lần tìm lại tư liệu để hiểu rõ về phong tục, tập quán, lời ăn tiếng nói trong nhiều lĩnh vực, những thứ mà hầu như đã biến mất trong đời sống ngày nay.

Kịch bản dù là nay hoặc xưa, thì cũng được trả tiền tác quyền y như nhau. Dù vậy, làm kịch bản xưa rất cực nhọc, nhưng với những biên kịch giỏi nghề, mê tìm về văn hóa xưa, thì họ không ngại. Điều hạnh phúc nhất không phải là tiền, mà là sự thành công của tác phẩm. Cái hay của dòng phim này là chuyện xưa nhưng vẫn phảng phất đâu đó cái nhân nghĩa ở cuộc đời thời nay. Máy móc kỹ thuật tân tiến góp phần cho hình ảnh phim đẹp và hoài cổ, tạo cảm xúc mạnh về thị giác, sự hoài niệm.

Về bộ phim Miền ảo vọng, Xuân Phước đã thai nghén ý tưởng và hoàn thành kịch bản từ 5 - 6 năm trước. Anh cùng ê-kíp đã nghiền ngẫm kỹ càng câu chuyện dài và nhiều kịch tính với nhân vật đông, nên cần lực lượng diễn viên rất hùng hậu như NSND Trịnh Kim Chi, NSND Mỹ Uyên, NSƯT Công Ninh, Phương Dung, Lương Thế Thành, Thúy Diễm, Thanh Duy, Thanh Tùng…. Trong đó, NSƯT Kim Tuyến, Tim là 2 diễn viên đầu tiên cộng tác với Xuân Phước.

Dương Cẩm Linh sau thời gian vắng bóng vì sự cố đời tư đã chính thức trở lại qua dự án này. Chị chia sẻ: "Tôi chính thức bước vào nghệ thuật nhờ tham gia phim của thầy Xuân Phước. Từ đó, tôi đã đi qua nhiều bộ phim khác và được vinh dự công nhận là diễn viên. Vừa qua, tôi làm ăn thua lỗ, phải tạm xa nghệ thuật, làm việc cật lực để trả nợ. Bây giờ mọi thứ đã giải quyết xong, tôi đã chọn dự án phim xưa của thầy để trở lại. Hy vọng phim sẽ thành công và tôi có góp phần nhỏ nhoi trong đó".