Phố sách Hà Nội: Từ ý tưởng đến hiện thực

(giaidauscholar.com) - Ngày 19/12 tới, phố sách đầu tiên tại Hà Nội sẽ chính thức khai trương. Ít người biết, đó là "quả ngọt" từ một ý tưởng kéo dài suốt vài năm trời, do Sở Thông tin & Truyền thông Hà Nội và các đơn vị xuất bản của thành phố cùng ấp ủ.

>>> Chuyên trang Giải Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội

1. Cũng cần nhắc lại, gần 20 năm qua, một phố sách "tự phát" đã xuất hiện tại 2 trục phố Đinh Lễ - Nguyễn Xí và đáp ứng một phần nhu cầu về sách của độc giả. Nhưng, chừng đó là chưa đủ, nếu xét tới những yêu cầu của một phố sách đúng nghĩa, với không gian đặc thù phục vụ các hoạt động phát sinh từ văn hóa đọc.

Bởi vậy, vào thời điểm năm 2014, khi Thủ tướng Chính phủ quyết định chọn ngày 21/4 là ngày sách Việt Nam, Sở TT&TT Hà Nội cũng đã lên kế hoạch tổ chức một phố sách riêng cho Hà Nội. Như chia sẻ với báo giới ở thời điểm ấy, phố Tràng Tiền sẽ được nghiên cứu để tổ chức phố sách Hà Nội trong những ngày cuối tuần.

Rộng 10 mét, dài 200 mét (từ Hồ Gươm tới đoạn cắt phố Ngô Quyền), đây là đoạn phố rộng, nằm tại trung tâm, có vỉa hè và mái che nên rất thuận lợi để tổ chức các hoạt động phụ trợ kết hợp với việc mua bán sách.Tuy nhiên, theo Phó Giám đốc Sở TT&TT Nguyễn Minh Khánh, khi tìm hiểu trên thực tế, việc có quá nhiều doanh nghiệp và điểm thương mại đang tồn tại trên đoạn phố này sẽ dẫn tới nhiều khó khăn trong việc tạo dựng một không gian riêng biệt cho sách vào những ngày cuối tuần.

Đang được sử dụng làm bãi gửi xe, phố 19/12 sẽ được cải tạo thành Phố Sách Hà Nội trong vài tháng tới

Đề án nghiên cứu phố sách Hà Nội được tiếp tục nghiên cứu và khảo sát trong hơn 1 năm sau đó, cho tới cuối 2015. Ở thời điểm ấy, trong cuộc họp ngày 10/12/2015, khi được Sở TT&TT báo cáo về đề án phố sách, tân Chủ tịch Thành phố Nguyễn Đức Chung đã có kết luận, yêu cầu Sở khẩn trương triển khai đề án này.

"Ngoài những cố gắng của Sở, cần khẳng định rằng phố sách sẽ không thể ra đời nếu không có sự chỉ đạo quyết liệt của đồng chí Chủ tịch UBND Thành phố, cũng như sự ủng hộ của nhiều đơn vị xuất bản, phát hành tại Hà Nội" – PGĐNguyễn Minh Khánh cho biết.

Thực chất, ngoài các nhà xuất bản, nhiều công ty sách tư nhân đã rất nhiệt tình góp sức cùng Sở TT&TT cho đề án này. Điển hình, lãnh đạo Công ty Thái Hà Books đã tiếp tục gửi thư tới Chủ tịch TP Hà Nội đề nghị sớm tổ chức Phố Sách cho thành phố. Hoặc, Công ty Alpha Books và CLB Sách Hà Nội cũng đóng góp nhiều ý kiến và đồng hành cùng Sở TT&TT trong việc tìm địa điểm và lên phương án vận hành phố sách...

2. Có khá nhiều phương án đã được Sở TT&TT đặt ra, sau khi UBND TP Hà Nội chính thức có văn bản yêu cầu nghiên cứu tổ chức phố sách vào đầu năm 2016. Theo đó, giữa 2 mô hình phố sách cố định (hoạt động thường xuyên trong năm) và phố sách hoạt động vào những ngày cuối tuần, mô hình đầu tiên mang tính khả thi cao nhất, bởi đảm bảo tính ổn định, thuận lợi cho việc tổ chức, duy trì các hoạt động về văn hóa đọc.

Một phác thảo về phương án tổ chức không gian tại Phố Sách Hà Nội

Việc tổ chức phố sách cố định cũng đặt ra nhiều đòi hỏi phức tạp về địa điểm (gần trung tâm), diện tích và không gian (để tổ chức gian hàng sách, khu vui chơi cho trẻ em, khu vệ sinh...), không ảnh hưởng tới giao thông hoặc sinh hoạt của các hộ dân tại chỗ. Sau quá trình khảo sát, 3 địa điểm được đề xuất lựa chọn là phố Đinh Lễ, phố 19/12 và phố Hỏa Lò.

Kết luận từ quá trình khảo sát, cũng như xin ý kiến, cho thấy: phố Hỏa Lò thiếu diện tích phù hợp, đồng thời 2 nút giao thông ở đầu đường có lưu lượng lớn. Phố Đinh Lễ tuy là địa chỉ từ lâu gắn với sách, nhưng lại có khá nhiều cơ quan trên tuyến phố, đồng thời vỉa hè có nhiều cây cổ thụ nên không đủ diện tích thoáng cho các gian hàng.

Bởi vậy, phố 19/12 là phương án phù hợp nhất, với việc có đủ diện tích, không ảnh hưởng tới sinh hoạt của người dân. Đồng thời, với giá trị lịch sử sẵn có, phố sách này có thể kết hợp với việc xây khu tưởng niệm những người đã ngã xuống khi bảo vệ Thủ đô để tạo thành một quần thể văn hóa - lịch sử giàu ý nghĩa.

Theo các phác thảo đang được nghiên cứu, Phố Sách 19/12 sau khi hoàn thiện sẽ có các gian hàng sách cố định hoạt động hàng ngày. Kèm theo đó là những không gian để du khách ngồi nghỉ và đọc sách, khu tổ chức sự kiện hoặc hoạt động cộng đồng, quầy cà phê sách, nhà vệ sinh công cộng...Dự kiến, ngày 19/12 tới, nhân dịp kỉ niệm 70 năm ngày toàn quốc kháng chiến, Phố Sách sẽ chính thức được khai trương và đi vào hoạt động.

Được biết, Sở TT&TT Hà Nội cũng có kế hoạch tiếp tục nghiên cứu và đề xuất xây dựng tiếp những phố sách khác tại những địa điểm phù hợp. Trước mắt, khi Hà Nội tổ chức triển khai các phố đi bộ quanh Hồ Gươm, mô hình phố sách hoạt động vào các ngày cuối tuần tại  khu vực vườn hoa sau Tượng đài Vua Lý Thái Tổ cũng được Thành phố quan tâm triển khai.

Cúc Đường
Thể thao & Văn hóa