'Nữ hoàng disco' Donna Summer: 'Nhịp tim và nhạc nền' của cả một thế hệ

“Nữ hoàng disco” Donna Summer, người trong suốt thời thơ ấu đã khiến những người đi lễ rơi nước mắt với giọng hát của mình, đã trút hơi thở cuối cùng cách đây đúng 10 năm sau một thời gian chống chọi với căn bệnh ung thư phổi.

Donna Summer qua đời: Còn hơn cả "Nữ hoàng disco"

"Nữ hoàng nhạc disco" Donna Summer, người từng thống trị các sàn nhảy trong những năm 1970 với những giai điệu nhạc disco và vẫn tạo ảnh hưởng lớn tới nhạc nhảy trong nhiều thập kỷ kế tiếp, đã qua đời hôm 17/5 tại Naples (Mỹ)

Sinh thời, Summer là một trong những ca sĩ ăn khách nhất mọi thời đại. Và khi qua đời, trong cáo phó trên tờ The Times, bà được mô tả là “nữ hoàng không thể tranh cãi của sự bùng nổ nhạc disco trong thập kỷ 1970”, là “người đạt đến vị thế của một trong những nữ ca sĩ hàng đầu thế giới nhưng lại có sự khởi đầu khá khiêm tốn.

Tạo dựng sự nghiệp đỉnh cao ở Đức

LaDonna Adrian Gaines sinh ngày 31/12/1948 tại Boston, bang Massachusetts, Mỹ trong gia đình có 7 anh chị em. Cha bà bán thịt và mẹ là công nhân nhà máy.

LaDonna luôn tỏ ra thích hát ngay khi vừa biết nói. Sau này mẹ bà nhớ lại: “Con bé thực sự thích hát, hát suốt bữa sáng, bữa trưa và bữa tối”.

Sau khi biểu diễn trong dàn hợp xướng phúc âm địa phương, vào năm 17 tuổi, Summer đã nghỉ học và đầu quân cho ban nhạc rock Crow. Sau đó, bà chuyển đến New York. Ở đây, Summer biết rằng các buổi thử giọng đang được tổ chức cho phiên bản tiếng Đức của vở nhạc kịch hippie Hair. Summer nộp đơn, và vào ngày 24/10/1968, Summer ở tuổi 19 tuổi đứng trên sân khấu ở Munich. Đĩa đơn đầu tiên của bà là Aquarius, lấy từ chương trình và được phát hành dưới tên Donna Gaines. Sau đó, Summer đã đi lưu diễn châu Âu cùng các vở nhạc kịch khác như Show Boat và Porgy and Bess. Trên đường đi, Summer đã gặp người chồng đầu tiên của mình - nha sĩ người Áo Helmuth Sommer - và bà đã lấy họ của ông để đặt cho nghệ danh cho mình.

Năm 1973 là một bước ngoặt trong sự nghiệp của Summer khi bà gặp gỡ các nhà sản xuất kiêm nhạc sĩ Giorgio Moroder và Pete Bellotte. Họ nhanh chóng trở thành một nhóm sáng tạo thành công và sung mãn. Năm 1975, Summer đã bắt đầu tạo cơn sốt disco với ca khúc I love to love you baby. Trước khi trở thành ca khúc nổi tiếng thế giới, nó đã gây ra một số vụ tai tiếng. Nhiều đài phát thanh đã từ chối phát bài hát, không phải vì thời lượng phát của nó vượt quá 16 phút, mà do tính chất khiêu dâm của bài hát, khi Summer có 23 lần bắt chước âm thanh trong chuyện quan hệ tình dục.

Dù vậy, bài hát do nhà sản xuất kỳ cựu Giorgio Moroder chấp bút đã trở thành một bản “hit” trên toàn thế giới và đưa Summer lên đỉnh cao của sự nổi tiếng. Sảnh Danh tiếng Rock&Roll đã đưa ca khúc vào danh sách “500 bài hát đã định hình nên Rock&Roll” và ngay cả Viện Goethe đáng kính của Đức cũng công nhận những phẩm chất đột phá của nó, coi đây là tiền thân của nhạc techno và house (một thể loại nhạc điện tử).

Tại phòng thu ở Munich năm 1977, nhóm của Summer đã viết nên lịch sử âm nhạc khi thu âm bản “hit” disco kinh điển I Feel Love. Chuyện kể rằng khi Summer đang làm việc ở Berlin cách đó 600km, một ngày nọ ca sĩ Anh David Bowie đã rất ngạc nhiên khi một người bạn xông vào phòng thu, tuyên bố “tôi đã nghe thấy âm thanh của tương lai!” và bật đĩa đơn này.

Nhưng sau đó, Summer trở về Mỹ vào năm 1976. Album Bad Girls năm 1979 của bà thường được coi là đỉnh cao của disco. Summer cũng là nghệ sĩ solo đầu tiên ghi có 4 đĩa đơn chiếm quán quân trong vòng một năm và vào năm 1980, bà được đánh giá là nghệ sĩ nữ thành công nhất ở Mỹ.

Rắc rối riêng tư

Sang thập kỷ 1980, Summer vẫn tiếp tục gặt hái thành công với những bản “hit” song lại gặp rắc rối trong cuộc sống riêng. Bà mắc chứng nghiện rượu, ma túy và bị trầm cảm một phần do căng thẳng với hãng Casablanca. Hãng thu âm này muốn bà gắn bó với dòng disco trong khi bản thân Summer muốn thử nghiệm ở những thể loại nhạc khác. Summer từng chán nản và cảm thấy bế tắc đến mức cố gắng tự sát nhưng bất thành.

Vào giữa mùa Hè những năm 1980, Summer lại nhận chỉ trích nặng nề khi bị “tố” nói rằng căn bệnh AIDS là sự trừng phạt của Chúa đối với lối sống vô luân của người đồng tính luyến ái. Sự việc này đã khiến đông đảo người hâm mộ xa lánh thần tượng và hậu quả là hàng ngàn album của bà đã bị trả lại cho công ty thu âm. Sau đó, Summer đã lên tiếng rằng mình chưa bao giờ đưa ra bình luận như vậy. Trong một bức thư ngỏ gửi đến một nhóm vận động phòng chống AIDS, bà nói rằng vấn đề này là “một sự hiểu lầm khủng khiếp. Nếu tôi đã gây ra cho bạn nỗi đau, hãy tha thứ cho tôi”.

Khi sự việc lắng xuống và cuộc sống của Summer trở nên yên tĩnh hơn, bà dành hết tâm trí cho gia đình và sở thích vẽ tranh. Cùng với người chồng thứ hai Bruce Sudano, bà đã nuôi dạy 3 cô con gái.

Tuy nhiên, âm nhạc vẫn luôn ngự trong trái tim Summer. Vào năm 2009, bà trở lại sân khấu với một buổi hòa nhạc solo ở Berlin (Đức) do thương hiệu Electronic Beats tổ chức. 6 tháng sau, “nữ hoàng disco” biểu diễn ở Oslo (Na Uy) nhân dịp trao giải Nobel Hòa bình cho Tổng thống Mỹ Barack Obama.

Diva đầu tiên của kỷ nguyên nhạc pop hiện đại

Summer đã trở thành một biểu tượng văn hóa, và sự nổi bật của bà trên các bảng xếp hạng đã khiến bà được gọi là Nữ hoàng nhạc disco. Bà không chỉ là một trong những giọng ca nổi bật của thời đại đó mà còn có ảnh hưởng đến các nghệ sĩ nhạc pop từ Madonna đến Beyoncé. Không giống như một số ngôi sao khác của disco, Summer đã có thể phát triển vượt ra ngoài thể loại này và chuyển sang âm hưởng pop-rock. Bà đã có một trong những bản hit lớn nhất của mình trong những năm 1980 với She Works Hard For the Money. Summer là người phụ nữ da màu đầu tiên được đề cử cho giải Video nhạc MTV, là một thế lực trên bảng xếp hạng Billboard Dance/Club Play Songs trong suốt sự nghiệp của mình và đã có 16 đĩa đơn quán quân.

Album phòng thu cuối cùng của bà - Crayons (2008) - có 3 bản hit quán quân dance/club là I’m a Fire, Stamp Your Feet và Fame (The Game). Vào tháng 5 năm 2012, có thông báo rằng I Feel Love được đưa vào danh sách các bản ghi âm được bảo quản tại Cơ quan Đăng ký Ghi âm Quốc gia của Thư viện Quốc hội Mỹ. Trong khi Sảnh Danh tiếng Rock&Roll đã ca ngợi Summer là “diva thực sự đầu tiên của kỷ nguyên nhạc pop hiện đại”.

Trong sự nghiệp của mình, Summer đã bán được hơn 130 triệu album, giành được 5 giải Grammy, phát hành 3 album bạch kim liên tiếp và được gắn sao trên Đại lộ Danh vọng Hollywood.

Ở tuổi 63, Summer đã qua đời tại nhà riêng ở Florida vào ngày 17/5/2012. Bà mắc bệnh ung thư phổi và bị chẩn đoán nguyên nhân là do hít phải chất độc hại sau vụ khủng bố 11/9 tại New York. (Summer đang ở trong căn hộ gần Trung tâm Thương mại Thế giới khi các cuộc tấn công xảy ra). Tuy nhiên, một số báo cáo lại cho rằng Summer mắc ung thư là do bà hút thuốc trong những năm còn trẻ và sau đó vẫn tiếp xúc với thuốc lá thụ động trong khi biểu
diễn ở các câu lạc bộ, dù đã bỏ thuốc lá.

• Donna Summer qua đời: Còn hơn cả "Nữ hoàng disco"

• 'I Will Survive' và câu chuyện của nữ hoàng disco
• “Nữ hoàng disco” sẽ vào Ngôi nhà Rock & Roll?

Sau khi “Nữ hoàng Disco” qua đời, một số tên tuổi lớn nhất của thế giới giải trí đã bày tỏ sự kính trọng đối với bà. Nhà sản xuất Quincy Jones khẳng định giọng hát của Summer “là nhịp tim và nhạc nền của cả một thế hệ”, trong khi ngôi sao nhạc đồng quê Dolly Parton nhận xét “Donna là một trong những giọng ca tuyệt vời nhất từ trước đến nay”.

Còn huyền thoại dòng soul Aretha Franklin bày tỏ: “Thật sốc khi nghe tin Donna Summer qua đời. Vào những năm 1970, cô ấy đã thống trị sàn disco. Liệu ai sẽ quên được Last Dance?”.

Tương tự, Janet Jackson nhận xét rằng Summer “đã thay đổi thế giới âm nhạc bằng giọng hát tuyệt vời và tài năng đáng kinh ngạc của mình”.

Vài ngày sau khi Summer qua đời, doanh số bán album của bà đã tăng 3.277%, theo Nielsen SoundScan. Tạp chí Billboard báo cáo rằng một tuần trước khi Summer xa rời dương thế, album của bà chỉ tiêu thụ được khoảng 1.000 bản nhưng sau khi bà qua đời, con số này đã tăng lên 26.000 bản.

Việt Lâm (tổng hợp)