Đề cử Giải thưởng âm nhạc Cống hiến lần thứ 9-2014: Trẻ & đầu tiên

Thị trường âm nhạc Việt đang chứng kiến sự “thay máu” về độ tuổi. Ở ngay thời cực thịnh những năm cuối thập niên 1990, cũng chưa thấy một sự “bàn giao” nào rầm rộ đến vậy. Những gương mặt tuổi đôi mươi đang chiếm đa số trên kệ băng đĩa, nhạc online, các chương trình âm nhạc lớn nhỏ và cả màn ảnh truyền hình. Thế hệ trẻ bắt đầu khuấy động từ underground cho đến mainstream, những sản phẩm âm nhạc mới, trẻ trung được liên tiếp ra đời.

Nhưng sự thay máu đó chưa thể lật đổ được những giá trị cũ. Một nền âm nhạc phát triển luôn dựa vào lực lượng kế thừa và cả những giá trị phát sinh. Âm nhạc 2013 chỉ mới đưa ra một vế của sự phát triển còn giá trị đọng lại chưa hé lộ được nhiều. Tuy vậy, vẫn có những đốm sáng để có thể ngước mắt nhìn theo với niềm hy vọng.

Hạng mục Bài hát của năm là sự đổ bộ của những người trẻ. Nếu như năm ngoái hạng mục này chứng kiến những cái tên, từ sáng tác đến biểu diễn, đều rất quen thuộc thì năm nay tất cả đều là những người đầu tiên. 4 bài hát với 4 phong cách sáng tác và thể hiện khác nhau, bằng một thứ ngôn ngữ âm nhạc có phần trẻ trung hơn. Đức Hùng đang chứng tỏ khả năng sáng tác khá chất của mình bằng Bác làm vườn và con chim sâu (Trúc Nhân thể hiện), một ca khúc khá lạ tai, mang âm hưởng đồng dao và pha trộn với nhiều thể loại khác, đặc biệt là nặng tính nhạc kịch.

Phạm Thanh Hà, người vốn học nhạc dân tộc trước khi sáng tác, đã “quệt” màu cho tình yêu tuổi trẻ bằng Tình yêu màu nắng (Đoàn Thúy Trang thể hiện) mang âm hưởng dân ca và ngôn ngữ dân tộc Thái.

Cát Tường làm nhớ lại Lê Cát Trọng Lý trong vai trò singer/song-writer, chỉ có điều chất liệu của cô mang màu sắc khác, đẫm chất pop hơn. Vết mưa là ca khúc rõ nhất phong cách của Cát Tường trong năm 2013 vừa qua.

Nguyễn Đình Thanh Tâm thể hiện sự biến báo trong giọng ca cũng như phong cách bằng Chạy mưa (một sáng tác của nhạc sĩ trẻ Toàn Thắng).

4 phong cách này đại diện rõ nhất thị trường ca khúc trong năm qua vốn phần nhiều na ná nhau, loay hoay tìm đường và không có sự khác biệt. Và một nửa ca sĩ thể hiện trong đề cử Bài hát của năm đã có mặt trong danh sách Nghệ sĩ mới của năm. Chưa kể thêm Đức Hùng (sáng tác) cũng có mặt trong danh sách này. Đó là một sự ghi nhận mang nhiều tính kỳ vọng.

Có một điểm chung cho cả 4 cái tên có mặt trong đề cử Nghệ sĩ mới của năm: Đức Hùng, Đinh Hương, Trúc Nhân và Cát Tường là tất cả họ đều đi ra từ một chương trình thi âm nhạc trên truyền hình. Sự đồng nhất ấy không thể nói lên sức sống của cả một nền âm nhạc phổ thông nhưng là xu thế chính hiện nay.

Thực tế của chuyện âm nhạc truyền hình lấn át thị trường bên ngoài đã thấy vài năm qua và trong vài năm tới được dự báo là cũng sẽ không có nhiều thay đổi. Chưa bao giờ âm nhạc đại chúng Việt lại cụ thể hóa sức sống của mình trên màn ảnh ti-vi nhiều đến thế và thực tế là những thí sinh đi ra từ các cuộc thi hát trên truyền hình lại có nhiều cơ hội nổi tiếng hơn với những người khác.

Điều đó dẫn đến các chương trình âm nhạc bị phình to và khiến những sự lắp ghép trở thành khiên cưỡng.

Phình to

Trong giới hạn của mình, hạng mục Chương trình của năm thực tế đã không thể chứa hết sự đa dạng của những chương trình âm nhạc, từ những live show đơn lẻ đến những chuỗi chương trình dài hơi. Không thể không ghi nhận sự thắng thế của những loạt chương trình âm nhạc truyền hình và cũng rất khó cho người bỏ phiếu nếu như cảm thấy live show âm nhạc nào đó xứng đáng chiến thắng.

Sự mất tăm của những chương trình gây chú ý trước đây như Không gian âm nhạc, In The Spotlight… không đại diện cho sự cáo chung của xu thế này. Bởi đơn giản đó đơn thuần là do bài toán kinh tế không cho ra lời giải hoặc nghỉ ngơi tìm ý tưởng mới. Sự dừng lại của một vài tên tuổi là kinh nghiệm cho những chương trình sau đi tiếp, theo cách thức khác.

Nói một cách nôm na, sẽ rất khiên cưỡng nếu bỏ phim điện ảnh vào hạng mục cạnh tranh dự thi cùng phim truyền hình. Và đó là lý do vì sao mà năm nay, lần đầu tiên, Cống hiến mở thêm hạng mục thứ 7, Chuỗi chương trình của năm.

Đầu tiên

Năm nay cũng là lần đầu tiên giải Âm nhạc Cống hiến có thêm một tên tuổi đến từ bên ngoài biên giới: nhạc sĩ Nguyên Lê. Sự cống hiến của Nguyên Lê trên địa hạt world music đã được thế giới công nhận nhưng ở Việt Nam, sự xuất hiện chính thức của ông bằng một sản phẩm âm nhạc sản xuất tại Việt Nam thì chỉ mới là lần đầu tiên khi ông cùng Tùng Dương phát hành album Độc đạo. Và với những gì ông đã làm được ở đĩa nhạc này thì cho dù là lần đầu tiên tại Cống hiến cũng chẳng có gì mang tính bất ngờ.

Sự bất ngờ đến từ một cái tên khác, Phương Mỹ Chi. Phương Mỹ Chi là linh hồn của chương trình Giọng hát Việt nhí và tên cô đã lọt vào danh sách tiền đề cử của Cống hiến năm nay. Sự thành công của Mỹ Chi và Giọng hát Việt nhí thật sự là một hiện tượng của âm nhạc 2013 và hiện tượng ấy đã chỉ ra một lỗ hổng mà nhạc Việt đã bỏ quên trong một thời gian khá lâu: những sáng tác cho thiếu nhi, tuổi hồng. Vì chính sự thu hút của chương trình này cuối cùng đã tự mình phủ nhận sự thành công bằng cách để thiếu nhi hát nhạc người lớn. Đó là lý do mà Mỹ Chi và Giọng hát Việt nhí đã không thể có mặt ở danh sách cuối cùng. Một sự đáng tiếc được thấy trước.

Lễ trao giải Âm nhạc Cống hiến lần thứ 9 sẽ diễn ra tại Nhà hát Lớn, Hà Nội vào tối 22/4/2014, truyền hình trực tiếp trên VTV2.

Cung Tuy
Thể thao & Văn hóa Cuối tuần