Tuyển Việt Nam: Đẳng cấp khác, đối thủ khác

Một nền bóng đá đã góp mặt ở vòng loại thứ 3 World Cup 2022 và đang nuôi mộng tới World Cup 2026 không thể hài lòng với những đối thủ giao hữu kiểu như Afghanistan hay Sinh viên Hàn Quốc.

HLV Hoàng Văn Phúc: 'Làn gió mới ở đội tuyển Việt Nam'

Trong câu chuyện cuối tuần cùng Thể thao & Văn hóa, HLV Hoàng Văn Phúc chia sẻ rằng đã thấy phảng phất những làn gió mới ở đội tuyển Việt Nam qua trận giao hữu cùng Afghanistan.

Đại diện Tây Á thực ra không yếu và không hề là đối trọng tệ cho một trận giao hữu thông qua những gì họ đã thể hiện trên sân Thống Nhất chiều tối 1/6 vừa qua. Vấn đề không nằm ở một trận đấu cụ thể với Afghanistan, vấn đề là chúng ta đã luôn gặp đi gặp lại những đội bóng tương tự Afghanistan suốt hàng năm qua.

• Đội tuyển Việt Nam và một thử nghiệm dang dở

Khác biệt giữa Việt Nam và Thái Lan

Nhìn vào danh sách 10 đối thủ giao hữu gần nhất của đội tuyển Việt Nam, chúng ta sẽ thấy rõ vấn đề. Chỉ Thái Lan và Syria là thuộc đẳng cấp vòng loại thứ 3 World Cup, 7 cái tên còn lại gồm Afghanistan, Jordan, CHDCND Triều Tiên, Philippines, Đài Loan (Trung Quốc), Hong Kong (Trung Quốc) và Singapore đều chỉ xứng đáng dự vòng loại thứ 3 Asian Cup.

Trong 10 đối thủ này, Curacao là đội mạnh duy nhất và cũng là cái tên duy nhất không thuộc châu Á. Đối thủ này không phải do LĐBĐ Việt Nam (VFF) mời mà là khách của King's Cup do Thái Lan tổ chức.

Trong 10 đội kể trên, có tới 6 cái tên tới từ Đông Á và Đông Nam Á. Và họ đều là những đội thuộc nhóm 2 của khu vực. Cách lựa chọn đối thủ giao hữu ấy dẫn tới 2 việc. Thứ nhất, tuyển Việt Nam khó cải thiện trình độ, không thu được những bài học thực chiến có giá trị cao, không được chạm trán với đẳng cấp bóng đá hàng đầu của châu lục.

Thứ hai, quan trọng không kém, chúng ta vẫn loay hoay trong một vùng địa lý nhỏ hẹp, bị giới hạn bởi lối chơi riêng được quy định bởi thể trạng người Đông, Đông Nam Á. Những va chạm như với Curacao là điều tuyển Việt Nam hiếm khi có được.

Điều đó khiến chúng ta không khỏi ngỡ ngàng khi bước ra thế giới, đụng độ các hệ thống khác biệt cả về thể chất và chiến thuật. Đó cũng là một phần lý do khiến tuyển Việt Nam trắng tay trong hơn nửa chặng đường vòng loại thứ 3 World Cup.

Ở chiều ngược lại, danh sách 10 đối thủ giao hữu của Thái Lan ngay lập tức cho thấy tham vọng và vị thế mà đội tuyển này muốn đạt được. Hơn một nửa trong 10 trận này diễn ra trước các đối thủ ở đẳng cấp vòng loại thứ 3 World Cup là Oman, Trung Quốc, Việt Nam và Curacao.

Thái Lan cũng đặc biệt xem trọng sự đa dạng khi chạm mặt đủ hết những đại diện từ các khu vực khác nhau của châu Á như Đông, Đông Nam, Nam, Trung, Tây Á. Đó là chưa kể 2 trận với "quân xanh" chất lượng Trinidad & Tobago, Curacao và đặc biệt hơn cả là 90 phút đáng giá với đội tuyển 2 lần vô địch thế giới Uruguay.

Ngược lại với Việt Nam, Thái Lan gần như không nhận bất kỳ đề nghị giao hữu nào trong khu vực Đông Nam Á. Đối thủ cùng khu vực duy nhất giao hữu với họ là chính Việt Nam ở King's Cup 2019. Lúc ấy, Việt Nam đang là ĐKVĐ, đội mạnh nhất Đông Nam Á.

Điều đó có nghĩa gì? Thái Lan không quan trọng thắng thua. Họ không quan tâm cần đầu tư bao nhiêu tiền. Cái họ cần là những đối thủ giao hữu thực sự đẳng cấp, là những cái tên mạnh hơn họ, là bài học thu về dù có phải nhận những thất bại.

Khác biệt lớn trong tư duy ấy có lẽ là lý do nền bóng đá Thái Lan được đánh giá cao hơn Việt Nam dù chúng ta cũng đã góp mặt tại vòng loại thứ 3 World Cup như họ.

Đẳng cấp khác, đối thủ phải khác

Với U23 Việt Nam, tình hình còn đáng ngại hơn. Trong danh sách 10 đối thủ giao hữu gần đây của Nguyễn Thanh Bình và đồng đội, chỉ có 3 “quân xanh” thực sự đẳng cấp ở giải Dubai Cup. Giống y King's Cup, đó là các đối thủ do BTC mời chứ không phải do VFF chủ động.

Và còn tệ hơn tuyển Việt Nam, các đối thủ của U23 Việt Nam không chỉ chưa đủ chất lượng mà còn loạn về tính chất. Nếu ĐTQG vẫn được gặp các đội tuyển khác cùng châu lục, U23 Việt Nam đã nhiều lần phải thi đấu với những đội bóng đàn em như U20 Hàn Quốc, đội sinh viên như Sinh viên Hàn Quốc, Nhật Bản, đội CLB mà điển hình là Ulsan Hyundai.

Các đội bóng này không hề yếu, thậm chí còn mạnh hơn U23 Việt Nam. Nhưng sự khác biệt về tính chất khiến họ không thể trở thành đối thủ phù hợp. Nguyên tắc của FIFA Days là các CLB phải nhả người về cho ĐTQG.

Điều đó khiến U23 Việt Nam không bao giờ được gặp phiên bản tốt nhất của các đội bóng này, bởi U23 Việt Nam là tuyển còn họ là CLB, đôi bên cũng không có động lực cao nhất để đối đầu nhau. Họ khó lòng trở thành thước đo chính xác cho thực lực của nhau ở cả 2 bình diện đội tuyển lẫn CLB.

Cũng bởi lý do đó, những kết quả tích cực khi U23 Việt Nam đấu đội tuyển hồi cuối năm 2020 rõ ràng không đồng nghĩa U23 Việt Nam có thể cạnh tranh tại vòng loại thứ 3 World Cup hay các giải đấu tương tự mà đàn anh góp mặt.

Có nhiều nguyên nhân dẫn tới tình trạng này. Trong đó, tài chính có lẽ là yếu tố ảnh hưởng hàng đầu. Muốn có những đối thủ mạnh, LĐBĐ chủ nhà phải chi tiền nhiều hơn. Muốn có các trận giao hữu chất lượng, sự đầu tư phải lớn tương xứng.

Chuyện tìm đối thủ giao hữu của U23 Việt Nam có nhiều nét giống với chuyện tăng lương cho HLV Park Hang Seo khi tái ký hợp đồng trước SEA Games 2019. Trả lương cao thì mới có quyền đòi hỏi, đẳng cấp khác thì đối thủ phải khác.

Vấn đề lúc này không còn là bóng đá Việt Nam sẵn sàng trả bao nhiêu tiền cho thầy Park, sẵn sàng chi bao nhiêu cho các đối thủ giao hữu. Vấn đề là chúng ta có dám cư xử cho đúng với vị thế mới, có sẵn sàng thay đổi, có dám phá bỏ giới hạn cũ? Hay chúng ta sẽ trở về cái vòng luẩn quẩn quen thuộc một thời?

Không phải bóng đá Việt Nam đang trả lương cho thầy Park, không phải chúng ta đang trả tiền cho những trận giao hữu chất lượng. Thứ chúng ta đang trả giá là tham vọng tương xứng với vị thế mới, vị thế của một nền bóng đá đang hướng tới World Cup 2026.

Bạch Dương