Những khuyến cáo về bệnh viêm gan lạ ở trẻ em

Ở thời điểm hiện tại, bệnh viêm gan virus bí ẩn, gây bệnh viêm gan cấp tính ở trẻ em đang trở thành một vấn đề y tế đáng quan tâm tại nhiều nước trên thế giới.

Indonesia phát hiện thêm các ca nghi mắc viêm gan lạ ở trẻ em

Bộ Y tế Indonesia thông báo phát hiện thêm một số ca nghi mắc bệnh viêm gan cấp tính chưa rõ nguyên nhân ở trẻ em.

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã kêu gọi các chuyên gia y tế trên toàn thế giới lưu tâm tới những trường hợp mắc bệnh viêm gan lạ. Cơ quan này cũng đang hợp tác chặt chẽ với Trung tâm phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh châu Âu và các nước bị ảnh hưởng nhằm hỗ trợ việc đi tìm lời giải cho căn bệnh viêm gan lạ, gồm cả tiến hành các hoạt động xét nghiệm trong phòng thí nghiệm.

* Hơn 20 nước ghi nhận bệnh viêm gan lạ ở trẻ em

Cách đây một tháng, ngày 15/4, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã phát đi cảnh báo về các trường hợp viêm gan cấp tính nghiêm trọng không rõ nguyên nhân tại Anh, ảnh hưởng đến nhóm trẻ em từ 1 tháng đến 16 tuổi.

Kể từ sau thời điểm trên, đã có thêm nhiều báo cáo bổ sung về các trường hợp tương tự được ghi nhận tại các nước gồm: Anh, Tây Ban Nha, Israel, Mỹ, Đan Mạch, Ireland, Hà Lan, Italy, Na Uy, Pháp, Romania, Bỉ, Indonesia, Panama, Bồ Đào Nha và Brunei.

Các triệu chứng của bệnh viêm gan lạ bao gồm đau bụng, tiêu chảy, nôn mửa, vàng da, viêm gan cấp tính nặng và tăng nồng độ men gan.

Tuy nhiên, WHO cũng chỉ ra rằng các virus thường gây bệnh viêm gan virus cấp tính đã không được phát hiện trong các trường hợp mắc bệnh viêm gan lạ.

WHO cho biết đến nay đã ghi nhận hơn 300 trường hợp mắc căn bệnh viêm gan cấp tính ở hơn 20 quốc gia, trong đó hơn một nửa số ca này là ở Anh.

Hiện Anh vẫn chưa ghi nhận trường hợp trẻ tử vong do căn bệnh này nhưng có 11 trẻ đã được chỉ định ghép gan, khoảng 13 trẻ vẫn đang được điều trị trong viện và khoảng hơn 88 trẻ đã được xuất viện và bình phục hoàn toàn.

Tại Mỹ, theo Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Mỹ, tính đến ngày 5/5, cơ quan này và các đối tác ở các bang đang điều tra 109 trường hợp trẻ em bị viêm gan không rõ nguyên nhân tại 25 bang và vùng lãnh thổ, hơn 50% trong số đó có kết quả xét nghiệm dương tính với adenovirus với hơn 90% trường hợp phải nhập viện, 14% được ghép gan và 5 trường hợp tử vong.

• Bộ Y tế khuyến cáo biện pháp phòng viêm gan cấp tính không rõ nguyên nhân
• WHO tìm hiểu sự liên hệ giữa Covid-19 và bệnh viêm gan bí ẩn ở trẻ em
• CDC Mỹ tìm hiểu nguyên nhân gây bệnh viêm gan mãn tính hiếm gặp

Báo cáo của Medical Xpres cho thấy khoảng 18% trường hợp mắc căn bệnh này trên toàn thế giới cũng có kết quả xét nghiệm dương tính với virus SARS-CoV-2 gây dịch COVID-19.

Tại Việt Nam, mặc dù chưa ghi nhận ca nhiễm viêm gan "bí ẩn", nhưng Bộ Y tế đã liên tục có công văn gửi các tỉnh, thành phố tăng cường giám sát, phân tích dịch tễ, lấy mẫu và xét nghiệm, kịp thời triển khai các biện pháp phòng dịch, tổng hợp tình hình các trường hợp ca bệnh nghi ngờ viêm gan cấp tính không rõ nguyên nhân ở trẻ em, báo cáo ngay những trường hợp ca bệnh nghi ngờ, đề xuất các biện pháp phòng, chống sự lan truyền của bệnh tại Việt Nam nhằm hạn chế tối đa số trẻ mắc bệnh và tử vong.

Hiện Bệnh viện Nhi Trung ương đã và đang tăng cường giám sát những trẻ có các dấu hiệu nghi ngờ, điều tra dịch tễ, đánh giá lâm sàng, thực hiện các xét nghiệm cần thiết để xác định nguyên nhân, và báo cáo các cơ quan dịch tễ và Bộ Y tế.

* Những khuyến cáo

Do chưa xác định được nguyên nhân gây bệnh viêm gan cấp "bí ẩn" nên hiện thế giới chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu. Các biện pháp điều trị chủ yếu là điều trị triệu chứng và điều trị hỗ trợ.

Theo các chuyên gia, gan là “nhà máy” cho rất nhiều quá trình quan trọng cho cơ thể như tổng hợp các protein thiết yếu, khử độc...

Do đó, tổn thương gan có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng. Viêm gan có thể do nhiễm virus (gọi là viêm gan virus), do rượu bia, do thuốc hoặc các hóa chất khác, do một số rối loạn chuyển hóa, rối loạn hệ miễn dịch… Viêm gan có thể là cấp tính (bệnh diễn ra trong vòng 6 tháng) hoặc mạn tính (kéo dài hơn 6 tháng).

Các loại virus chính đã biết gây ra bệnh viêm gan virus cấp tính ở người bao gồm virus viêm gan A, B, C, D và E. Đa số các trường hợp viêm gan cấp tính do 5 loại virus này sẽ tự hồi phục hoàn toàn trong vòng vài tháng, chỉ một tỷ lệ nhỏ (<1%) bệnh diễn tiến đến tình trạng viêm gan tối cấp và có thể gây tử vong.

Hiện tại, viêm gan virus A, B và D có thể được phòng ngừa hiệu quả bằng vaccine. Bằng cách thực hiện các xét nghiệm chẩn đoán, các nhà khoa học nhận thấy bệnh viêm gan bí ẩn ở trẻ em thời gian gần đây không phải là do virus viêm gan A, B, C, D, E và một số loại virus khác đã được biết gây viêm gan ở người (EBV, CMV…).

Hiện WHO đang làm việc với các quốc gia và đối tác để cân nhắc về một loạt các yếu tố nhằm giải thích căn bệnh viêm gan lạ đang diễn ra.

Một trong những giả thuyết hàng đầu là virus adeno - vốn là một nhóm virus phổ biến lây lan từ người sang người gây ra các triệu chứng về đường hô hấp, nôn mửa và tiêu chảy ở trẻ em.

Tuy nhiên, theo WHO thì hiện giả thuyết nghiêng về virus adeno không giải thích được toàn bộ vấn đề, xét theo khía cạnh lâm sàng. Đã có báo cáo về trường hợp viêm gan ở trẻ em bị suy giảm miễn dịch do nhiễm virus adeno, tuy nhiên, đây là một nguyên nhân khác thường gây viêm gan nặng ở những trẻ khỏe mạnh.

Các yếu tố khác như tăng tính nhạy cảm ở trẻ nhỏ sau khi mức độ lưu hành của virus adeno thấp hơn trong đại dịch COVID-19, khả năng xuất hiện của virus adeno chủng mới, cũng như đồng nhiễm SARS-CoV-2, cũng là các giả thuyết cần được nghiên cứu thêm.

Trong khi đó, các nhà khoa học đang điều tra về khả năng có sự liên hệ giữa căn bệnh viêm gan lạ với COVID-19 hay sự xuất hiện của căn bệnh này có liên quan tới các yếu tố môi trường. Các bậc cha mẹ được khuyến cáo nên để ý các triệu chứng nếu họ nghi ngờ con mình bị viêm gan như: Phân có màu xám nhạt, nước tiểu đậm, vàng mắt và da, đau cơ và khớp, sốt cao, buồn nôn, luôn cảm thấy mệt mỏi một cách bất thường, ăn không ngon, đau bụng, da bị ngứa.

Mặc dù chưa khẳng định được chắc chắn song do bệnh viêm gan lạ hiện đang xảy ra cùng lúc ở nhiều quốc gia nền các nhà khoa học vẫn nghi ngờ đây là bệnh do virus. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), viêm gan cấp tính chưa rõ nguyên nhân ở trẻ em có một số đặc điểm chung như sau:

- Về tuổi, chủ yếu gặp ở trẻ trong lứa tuổi từ 0 đến 16 tuổi. Trẻ nhỏ mắc bệnh nhiều hơn.

- Trẻ có một hoặc nhiều các triệu chứng như sốt, đau bụng, nôn, tiêu chảy… Có các triệu chứng tổn thương gan ở nhiều mức độ khác nhau như vàng da, vàng mắt, phân bạc màu, có sự hủy hoại tế bào gan (tăng nồng độ các enzyme của gan ở trong máu). Không tìm thấy các nguyên nhân thông thường đã biết gây tổn thương gan.

 - Bệnh nhân có thể hồi phục sau điều trị hỗ trợ tích cực, tuy nhiên một số trường hợp diễn biến nặng gây suy gan không hồi phục, cần ghép gan và đã có những trường hợp tử vong.

- Các bậc cha mẹ cần chú ý theo dõi trẻ, nếu trẻ có các dấu hiệu nghi ngờ như vàng da, vàng mắt, phân bạc màu, li bì hơn… cần đưa trẻ tới khám tại các cơ sở y tế để được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời.

Các bác sỹ khuyến cáo cha mẹ trẻ không nên quá hoang mang lo lắng, cần bình tĩnh và chú ý để có thể phát hiện sớm các triệu chứng bệnh đường tiêu hóa và tổn thương gan ở trẻ.

Những trẻ có những triệu chứng sốt, đau bụng, nôn, buồn nôn, tiêu chảy, mệt mỏi, vàng da, viêm kết mạc… cần được tới khám tại các cơ sở y tế.

Trong khi chờ đợi các kết quả nghiên cứu khẳng định nguyên nhân gây bệnh để có các biện pháp đặc hiệu, việc phòng bệnh cần tuân thủ theo nguyên tắc: Thực hiện tốt vệ sinh cá nhân, đeo khẩu trang, vệ sinh tay thường xuyên, đặc biệt trước khi chuẩn bị thức ăn, trước khi ăn, sau khi vệ sinh.

Tiêm chủng đầy đủ cho trẻ theo lịch tiêm chủng, bao gồm cả vaccine phòng viêm gan B, viêm gan A, vaccine Covid-19 khi có chỉ định. Sử dụng nguồn thực phẩm sạch, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm. Đặc biệt lưu ý phòng bệnh cho các trẻ trong các trường học, nhà trẻ bằng cách đảm bảo vệ sinh, dùng riêng đồ dùng cá nhân (ly uống nước, thìa, bát ăn, khăn mặt…); Vệ sinh, sát khuẩn bề mặt tốt; Xử lý chất thải thích hợp.

An Ngọc (tổng hợp)/TTXVN