Van Gaal và Jose Mourinho: Hai ngã rẽ, một tinh thần

(giaidauscholar.com) - Đối lập về quan điểm bóng đá, nhưng Jose Mourinho và Louis van Gaal lại đi cùng một con đường khi khởi nghiệp.

Louis van Gaal lên thay Bobby Robson dẫn dắt Barcelona năm 1997, và quyết định tổ chức bữa tiệc gặp gỡ các nhân viên cũ của HLV người Anh. Khi ông hỏi, ai cũng nói xấu Robson, như một cách lấy lòng người mới. Trừ Mourinho! Thông dịch viên của Barca hết lời ca ngợi cộng sự cũ khiến Van Gaal ấn tượng. Ông cần một nhân viên trung thành và tài giỏi như vậy. Tất cả bị đuổi việc, Mourinho được giữ lại!

Hai con người

13 năm sau, họ gặp nhau ở chung kết Champions League mà Inter Milan của Jose đả bại Bayern Munich của Van Gaal. Từ trợ lý quèn, Mourinho đã là một HLV hàng đầu: Một người đàn ông Latin được khao khát và ghét bỏ, đẹp trai và đầy góc cạnh; đối nghịch khuôn mặt vuông vắn đầy đặn của Van Gaal. Van Gaal coi bóng đá đẹp là nghĩa vụ, Mourinho chỉ tin vào vẻ đẹp của chiến thắng. Nhưng họ mang cùng một tinh thần: Đều là những kẻ đi lên bằng tự học để trở thành những nhà lý thuyết mang tư tưởng cách tân.

Thông thường, các cầu thủ bóng đá giỏi sẽ trở thành những HLV giỏi, nhưng cả Mourinho và Van Gaal đều là những cầu thủ hạng xoàng. Van Gaal chỉ làm cầu thủ bán chuyên tại Sparta Rotterdam. Một khán giả từng nhận xét: “Anh ta chạy như vừa nuốt phải một chiếc ô”. Đỉnh cao sự nghiệp cầu thủ của Mourinho cũng dừng lại ở đội dự bị Belenenses.

Họ lao vào nghiên cứu huấn luyện khi thất bại trong nghiệp cầu thủ. Khi được hỏi tại sao các cầu thủ không thường thành công khi làm HLV, Mourinho trả lời đại ý: “Không có thời gian nghiên cứu”. Từ năm 12 tuổi, Van Gaal đã quan sát Rinus Michels huấn luyện Ajax Amsterdam. Cùng tuổi đó, Mourinho là chuyên gia phân tích đối thủ cho cha mình, HLV một đội bóng nhỏ của Bồ Đào Nha. Khi là cầu thủ, Van Gaal đã có thiên hướng trở thành một HLV: thỉnh thoảng tưởng tượng lại đội hình xuất phát của Sparta trong đầu. Sự nghiệp ông khởi đầu trắc trở, khi không đội bóng nào muốn nhận. Mourinho cũng vậy: Vì chưa từng chơi bóng đá chuyên nghiệp, ông không đủ uy tín trong mắt các CLB. Và ông lại nghiên cứu.

Cả hai dành nhiều thập kỉ sống trong những mớ lý thuyết trước khi cơ hội tới. Họ đã bắt đầu ở những CLB vô danh, nhưng cần chưa đến 5 năm để vô địch cả UEFA Cup lẫn Champions League. Đó không phải thành công ngẫu nhiên. Cả hai đều đủ kiến thức để phát triển lý thuyết thành triết lý bóng đá theo đuổi. Mourinho gọi những gì ông ghi chép được là “Kinh thánh”, mà không một ai được phép xem. Van Gaal xuất bản một cuốn sách bằng tiếng Hà Lan, nhắc đi nhắc lại từ “Visie” – tầm nhìn.

Hai đội bóng

Đội bóng của Van Gaal thường tấn công còn đội bóng của Mourinho giỏi phá lối chơi. Nhưng họ có cùng một “tầm nhìn”. Họ giống các HLV Nam Mỹ ở chỗ: Biết chính xác nơi cầu thủ đội bóng cần di chuyển. Học trò cũ của Van Gaal, Dennis Bergkam, kể với nhà báo thể thao David Winner: “Không phải là tôi thiếu tôn trọng, nhưng Van Gaal có 11 cỗ máy trên sân. Như những con robot: Anh làm thế này và cậu làm thế kia”. Mourinho cũng thích robot: Cầu thủ của ông phải biết chính xác không gian mình cần di chuyển, nhiệm vụ từng trận và hãy cố mà hoàn thành xuất sắc trong phạm vi ông yêu cầu. Những Tiago Mendes, Paulo Fereira, John Obi Mikel có thể thiếu tiếng nói ở các đội khác, nhưng lại có giá trị trong mắt Mourinho. Cả Mou và Van Gaal đều không đặt nhiều niềm tin ở những cầu thủ nổi tiếng.

Họ quan tâm đến từng tiểu tiết. Trước trận giao hữu với một CLB nghiệp dư, Van Gaal đưa mỗi cầu thủ Bayern một tờ giấy A4 có ghi đủ phân tích về đối thủ và hướng dẫn thi đấu. Mourinho thì từng thừa nhận đã xem đi xem lại trận Inter – Chelsea đến 7 lần, trên đường tới chức vô địch Champions League 2010 cùng Inter Milan; và khi mới đến Chelsea, ông cũng ghi ra một tờ giấy A4 những yêu cầu với các cầu thủ, phát cho mỗi người một tờ.

Họ rất nể nhau. “Một ngày nào đó tôi có thể làm trợ lý cho Mourinho”, Van Gaal nói đùa. “Không có gì phải căng thẳng cả, Jose Mourinho là bạn tôi”, Van Gaal nói khi đến dẫn dắt Man United làm đối thủ của Chelsea do Jose Mourinho quản lý. “Chúng tôi đều là những HLV vĩ đại. Chúng tôi sinh ra để trở thành các HLV vĩ đại”, Mourinho vênh váo như thông lệ. “Louis là HLV giỏi nhất World Cup và là bạn tốt của tôi, thật sự thân thiết ngoài đời. Tôi cực kì tôn trọng ông ấy…”

Nhưng họ cũng mang theo lòng kiêu hãnh khổng lồ. Mourinho đã ăn mừng chiến thắng trước Barcelona năm 2010 bằng cách chạy quanh sân vận động Camp Nou, lao vào những chiếc camera của phóng viên mà hét: “Tôi thắng trận này”. Van Gaal thì ăn mừng chức vô địch Đức với Bayern Munich năm 2010 bằng một bài phát biểu phô trương ngay trên ban công, trước một loạt nhà lãnh đạo Bayern của quá khứ và hiện tại…

Họ xứng đáng với những giây phút đó và xứng đáng thành công, vì đều chăm chỉ nuôi dưỡng thành công. Ngay từ thất bại.

Gia Hưng
Thể thao & Văn hóa Cuối tuần