(TT&VH) - Trong cơn sốt “tố khổ” về nạn xâm hại di tích, thông tin về việc chùa Phổ Giác (Hà Nội) được “phá đi xây lại” mau chóng trở thành tâm điểm chú ý của dư luận.
Thông tin từ Công ty Cổ phần Xây dựng và phục chế công trình văn hóa (đơn vị thiết kế và thi công dự án này), nhiều thay đổi về bố cục mặt bằng, công năng sử dụng, kết cấu kiến trúc... sẽ xuất hiện tại chùa Phổ Giác sau khi trùng tu (dự kiến hoàn thành vào giữa năm 2011).
Sẽ có một “Phổ Giác mới”
Theo đó, một lượng lớn gỗ lim, gạch Bát Tràng giả cổ, ngói mũi hài, đá xanh Thanh Hóa... được sử dụng trong ngôi chùa mới. Ngoài hệ thống điện nước, cây xanh, đèn chiếu... được bố trí lại, các hạng mục trong chùa cũng sẽ có sự thay đổi, chẳng hạn, nhà Tổ được thiết kế 5 gian, nhà Mẫu được tách riêng không gian với các khu phụ, một số chạm bít đốc, đầu đao, chấn song, hổ phù... trong tòa Tam bảo được chỉnh sửa theo hoa văn mới.
Chùa Phổ Giác trước khi trùng tu
Theo các tài liệu, chùa Phổ Giác trước đây nằm ở phía Đông Hồ Gươm, được khởi công xây dựng vào những năm 1770. Năm 1876, để lấy đất xây dựng Ngân hàng Đông Dương, người Pháp cho tháo dỡ ngôi chùa và dựng lại ở vị trí hiện nay thuộc phố Ngô Sĩ Liên (Hà Nội). Nhận danh hiệu di tích lịch sử - văn hóa quốc gia năm 1991, các di vật quan trọng nhất tại chùa là hệ thống gần 20 tượng Phật cổ chạm khắc độc đáo, bia cổ Dương Võ khắc năm 1770 và cổng tam quan bằng đá cổ.
Được biết, dự án trùng tu di tích này có vốn đầu tư 16 tỷ đồng từ phường Văn Miếu, UBND quận Đống Đa và nhà chùa. Triển khai từ giữa tháng 11/2010, tới nay tòa Tam bảo và nhà Mẫu tại chùa đã được phá bỏ hoàn toàn. Ngoại trừ cổng tam quan, 2 kiến trúc còn lại là nhà khách và nhà Tổ cũng đang chuẩn bị được dỡ, khoảng diện tích 2.000m2 của chùa được tạm dùng làm nơi tập kết vật liệu và bảo quản tượng Phật.
Câu hỏi đặt ra: tại sao một di tích lịch sử - văn hóa quốc gia như chùa Phổ Giác lại được phá dỡ và xây mới, chứ không phải được trùng tu theo kiến trúc hiện tồn?
“Tam sao” thành “thất bản”
Theo lý giải từ phía thiết kế, sau lần “chuyển địa điểm”, chùa Phổ Giác lại tiếp tục được chỉnh sửa khá nhiều lần bởi nhà chùa và địa phương, trong đó gần nhất là năm 1951. Qua quãng thời gian gần 150 năm ấy, các hạng mục của chùa gần như không còn chút gì nguyên gốc và được “vá” bởi rất nhiều vật liệu xây dựng hiện đại. Khảo sát năm 2008 cho biết: toàn bộ các tòa Tam bảo, nhà Mẫu và nhà Tổ đều lợp bằng ngói Tây và lát... gạch men, hầu hết các cột, kèo trong chùa đều bố trí sai nguyên tắc của kiến trúc đình chùa truyền thống và trong tình trạng mục ruỗng nghiêm trọng. Ngoài việc chịu cảnh ngập lụt trong mùa mưa vì nền Tam bảo thấp hơn mặt đường, nhà Mẫu do xuống cấp cũng sập vào tháng 4/2009...
Mặt bằng chùa Phổ Giác hiện đã được dỡ gần hết
“Chỉ riêng các vì kèo của chùa cũng có cả đống xi măng và sắt thép. Tôi và GS Phan Huy Lê đều nhận định: kiến trúc hiện tại của chùa là kiến trúc rất muộn và có nhiều điểm bất hợp lý trong quy hoạch. Bởi thế, Cục Di sản đồng tình với đề xuất của UBND TP Hà Nội về việc trùng tu chùa Phổ Giác”- ông Nguyễn Thế Hùng, Cục trưởng Cục Di sản văn hóa cho biết.
Khi được hỏi về lý do công nhận chùa Phổ Giác là Di tích lịch sử - văn hóa quốc gia năm 1991, ông Hùng giải thích: Những năm trước đây, để phục vụ nhu cầu bảo tồn và tránh xâm hại,việc xét tặng di tích khá “mở”. Chẳng hạn, ở nhiều địa phương, nếu di tích từ thời Lê, Nguyễn đã xuống cấp nặng nhưng vẫn giữ được một số di vật cổ rất giá trị như tượng Phật, chuông, bia... thì cũng có thể được công nhận là di tích lịch sử văn hóa. Bởi, chúng ta cần kể tới cả yếu tố lịch sử nữa...
Bề nổi của một câu hỏi rất khó trả lời
Phải chăng, trường hợp chùa Phổ Giác chỉ là bề nổi của một câu hỏi rất khó trả lời: nên bảo tồn và phục dựng theo cách nào cho hợp lý đối với những di tích lịch sử - văn hóa đã mất đi nhiều giá trị theo dòng thời gian? Thực tế, giống như trường hợp của nhiều kiến trúc chùa cổ, chùa Phổ Giác không có bản thiết kế, bản vẽ kỹ thuật và tư liệu đủ để xác định kiến trúc “chuẩn” ban đầu. Hồ sơ của đơn vị thiết kế cũng chỉ ghi chung chung rằng công trình sau khi hoàn thành sẽ có kiến trúc theo “phong cách kiến trúc truyền thống” của các ngôi chùa Việt Nam, cụ thể nếu xét theo niên đại được dựng của chùa Phổ Giác thì sẽ là mẫu kiến trúc cuối Lê đầu Nguyễn...
Ngày 11/7, Đại hội khóa I, nhiệm kỳ 2025 - 2030 Hội Phát triển công nghiệp Văn hóa Việt Nam sẽ chính thức diễn ra, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong việc phát triển ngành công nghiệp văn hóa – lĩnh vực được xem là động lực mới cho tăng trưởng kinh tế và quảng bá hình ảnh quốc gia trong kỷ nguyên số.
XSMB 10/7: Kết quả Xổ số miền Bắc hôm nay thứ Năm ngày 10/7/2025 quay thưởng lúc 18h10 được trực tiếp cập nhật nhanh nhất, chính xác nhất trên giaidauscholar.com.
XSMN 11/7: Xổ số miền Nam ngày 11/7/2025 gồm các xổ số Vĩnh Long, Bình Dương, Trà Vinh. Theo dõi kết quả XSMN hôm nay thứ Sáu ngày 11/7 trên giaidauscholar.com.
Diễn ra ngày 2-3/8/2025 tại Tây Ninh, Baden Mountain International Marathon 2025 được xem là giải chạy đáng mong chờ bậc nhất tại Nam bộ bởi chất lượng đạt chuẩn quốc tế và cung đường tuyệt đẹp bên ngọn núi Bà Đen –"đệ nhất thiên sơn".
Mùa giải 2025-26 của Serie A hứa hẹn sẽ là một cuộc đua đầy biến động, được định hình bởi những dấu hỏi lớn dành cho các HLV của 7 câu lạc bộ sẽ tham dự cúp châu Âu. Trong đó, chỉ có Napoli giữ lại Antonio Conte và Juventus quyết định tin tưởng Igor Tudor, 5 đội còn lại đều có nhà cầm quân mới, mang theo những kỳ vọng và cả những thử thách riêng biệt.
Chiều 10/7/2025, tại Trung tâm Thông tấn Quốc gia, Hà Nội, Tổng Giám đốc Thông tấn xã Việt Nam Vũ Việt Trang tiếp đồng chí Hà Vĩ, Đại sứ đặc mệnh toàn quyền nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa tại Việt Nam.
Sáng 10/7, với tỷ lệ tán thành rất cao, Nghị quyết quy định về tổ chức và hoạt động của trung tâm công nghiệp văn hóa trên địa bàn thành phố Hà Nội (thực hiện khoản 7 Điều 21 Luật Thủ đô) được HĐND thành phố thông qua.
Đến thời điểm này, nhiều trường đại học đã công bố ngưỡng đầu vào dự kiến các phương thức tuyển sinh năm 2025, trong đó có điểm các kỳ thi đánh giá năng lực, đánh giá tư duy, điểm thi tốt nghiệp Trung học Phổ thông.
Ignacio "Nacho" Mendez, tiền vệ 27 tuổi của Sporting Gijon, vừa mới gia nhập Johor Darul Ta'zim (JDT) và đang làm thủ tục nhập tịch Malaysia nhờ gốc gác từ ông nội mình.
Trong lượt trận thứ 2 vòng bảng SEA V.League 2025, đội tuyển bóng chuyền nam Việt Nam đã giành chiến thắng 3–0 (25–23, 25–20, 25–21) trước Campuchia, với phong độ chói sáng của chủ công số 17 Nguyễn Ngọc Thuân, người ghi tới 22 điểm, trong đó có 19 điểm tấn công.
Bộ Y tế Indonesia mới đây cho biết một nhà nghiên cứu tại Viện Công nghệ Sumatera (SIT) ở Lampung Indonesia đã xác định được một hợp chất trong cây dâu tằm có tiềm năng đầy hứa hẹn trong việc điều trị ung thư cổ tử cung.
XSMN 10/7: Xổ số miền Nam ngày 10/7/2025 gồm các xổ số Tây Ninh, An Giang và Bình Thuận. Theo dõi kết quả XSMN hôm nay thứ Năm ngày 10/7 trên giaidauscholar.com.
Ngày 10/7, trên nền tảng B.Stage - cổng kết nối người hâm mộ chính thức của G-Dragon, BTC đã thông báo hủy đêm nhạc tại Bangkok (Thái Lan) dự kiến vào ngày 2/8 thuộc tour diễn "World Tour Übermensch".
Sáng 10/7, Trung tâm Lưu trữ quốc gia III (Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước, Bộ Nội vụ) tổ chức Trưng bày tài liệu "30 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam - Hoa Kỳ".
giaidauscholar.com cập nhật link xem trực tiếp bóng chuyền SEA V.League 2025 (giải vô địch bóng chuyền Đông Nam Á 2025) của ĐT bóng chuyền nam Việt Nam ngày 10/7.