Tuổi thơ Mourinho: Tuổi trẻ chí cao

(giaidauscholar.com)- Huấn luyện viên Jose Mourinho vừa mới chạm đến một cột mốc mới trong sự nghiệp vào cuối tuần qua: Trận thắng thứ 100 cùng Real Madrid. Nhà cầm quân người Bồ đang đi trên con đường tiến vào ngôi đền ghi danh những chiến lược gia vĩ đại bậc nhất mọi thời và ông đã quyết tâm làm điều đó từ khi chỉ là cậu bé Jose.

Bị bóng đá ám ảnh

Jose Mourinho bị ám ảnh bởi bóng đá từ khi còn nhỏ. Cha ông, Felix Mourinho, kể lại: “Khi thằng bé còn nhỏ, thứ duy nhất nó muốn là bóng đá. Đó là tất cả với thằng bé. Vào Giáng sinh hay ngày sinh nhật nó, nếu chúng tôi không mua tặng cho nó một quả bóng mới, nó sẽ không chấp nhận món quà nào khác. Lúc nào nó cũng ôm bóng, gần như không rời”. Trong trí nhớ của mẹ ông, bà Maria Julia, thì Jose đã bộc lộ những tính cách khá đặc biệt, mạnh mẽ và độc lập, từ rất sớm: “Thằng bé là một người hoàn hảo, từ những ngày đầu đi học. Khi mới lên năm, nó đã biết đến trường với đầy đủ bút mực, bút chì màu, thước kẻ được sắp xếp rất ngăn nắp trong cặp”.

Đó là một giai đoạn bộc lộ phần nào tư chất của Mourinho. Với người dân thành phố Setubal, Bồ Đào Nha, Mourinho là một dòng họ danh tiếng và giàu có dưới thời nhà độc tài Antonio de Oliveira Salazar, chủ tịch hội đồng nhà nước Bồ Đào Nha 1932-1968, trước khi cuộc cách mạng Hoa cẩm chướng nổ ra ngày 25/4/1974, khởi đầu cho nền cộng hòa. Tài sản của gia tộc Mourinho thuộc diện “tư hữu” và bị tịch thu phần lớn, bao gồm cả sân vận động Bonfirm mà chú của ông, Mario Ascensao Ledo, đã xây cho Setubal. 

Jose Mourinho (trái) thời còn làm trợ lý ngôn ngữ cho huấn luyện viên lừng danh người Anh Bobby Robson (giữa)- Ảnh Getty

Đó là mảnh đất chỉ gắn bó với Jose cho đến năm lên sáu tuổi, nhưng là sự gắn bó máu thịt. Từ khi còn nhỏ, Jose đã theo cha đến sân tập của Vitoria de Setubal, và thường xuyên làm gián đoạn các buổi tập, vì cậu nhóc rất thích chạy vào sân, len lỏi giữa các cầu thủ. Khi ông Felix bảo rằng cả gia đình phải rời khỏi Setubal, vì ông sẽ chuyển sang làm việc tại Belenenses, đội bóng có trụ sở đóng tại Lisbon, Jose đã khóc như mưa. Nhưng nỗi buồn cũng qua rất nhanh, nhờ bóng đá. “Thằng bé muốn đến xem tôi huấn luyện, và tôi bảo: con có thể đến đây nếu học tốt. Từ đó, nó trở thành cậu bé nhặt bóng của Belenenses”, ông Felix kể. Jose nhớ tên của mọi cầu thủ trên sân tập, thậm chí có thể kể vanh vách anh ta chơi ở vị trí nào, và chuyển từ đâu đến. Năm ấy, cậu bé mới 12 tuổi.

Sự nghiệp huấn luyện bắt đầu từ 15 tuổi

Lớn hơn một chút, khoảng 13-14 tuổi, Jose bắt đầu đi theo cha đi khắp nơi: “Nhờ các huấn luyện viên chở đi, hoặc thậm chỉ là ngồi trên xe tải chở cá, nó sẽ làm mọi cách để đến những nơi mà tôi chỉ đạo trong các trận cuối tuần”. Ông Felix thậm chí còn biến con trai mình, một cậu bé nhặt bóng, thành một… trợ lý đắc lực: “Nó thường ngồi phía sau băng ghế dự bị của đội. Tôi thường truyền đạt ý đồ của mình lại cho nó, và thằng bé sẽ chạy sang bên kia sân để nói lại với các cầu thủ”.

Nhờ thế, Jose tiếp cận với các hệ thống và ý đồ chiến thuật từ khá sớm, Khi mới 15-16 tuổi, cậu đã bắt đầu xem các trận đấu một cách tỉ mỉ để giúp cha chuẩn bị các báo cáo trước trận. Khi Felix còn dẫn dắt Uniao de Madeira, đội bóng phải làm khách tại Amadora và cần ít nhất một trận hòa để giành quyền chơi play-off thăng hạng cao nhất của bóng đá Bồ Đào Nha, Jose lãnh trách nhiệm thị sát các buổi tập của đối thủ trong vòng một tuần. Sau đó, cậu tư vấn cho ông Felix một chiến thuật an toàn, đội bóng giành được trận hòa 0-0 trên sân khách, và Jose được cha mình thưởng tiền nhờ chiến công ấy.

Từ thời điểm ấy, Jose đã quyết định dứt khoát sẽ trở thành huấn luyện viên bóng đá. Cha mẹ cậu nhận ra rằng Jose không sinh ra để làm cầu thủ chuyên nghiệp, nhưng có thể vươn lên với tri thức và bằng cấp. Nhưng cậu không nghe theo ai cả và đã sớm bộc lộ bản thân là một người có chính kiến rất mạnh. Bà Maria Julia nhớ lại: “Năm 17 tuổi, nó cãi nhau với một giáo viên dạy toán, nhưng không nói cho tôi biết, vì nó biết tôi sẽ không tha thứ cho chuyện đó. Nó chỉ đứng lên, rời khỏi lớp và không bao giờ trở lại bất kỳ một lớp học nào mà giáo viên ấy dạy”. Sau đó, bà đăng ký cho Jose theo học ngành quản trị ở đại học, nhưng cậu từ chối: “Xin lỗi mẹ, nhưng cái đó không dành cho con đâu. Chỗ đó toàn cổ cồn và cà vạt, trong khi con chỉ thích sân tập”.

Jose Mourinho (trái) và người cha cũng là một huấn luyện viên bóng đá Felix Mourinho

Trước đó, Jose đã sớm chia tay sân cỏ, sau khi nhận ra mình không đủ tài năng. Ngày 16/5/1982, Rio Ave dưới sự dẫn dắt của Felix Mourinho sắp chơi trận cuối cùng của mùa bóng. Felix bảo với các cầu thủ Jose sẽ chơi thay vị trí của một trung vệ bị chấn thương. Lời ấy đến tai chủ tịch Rio Ave. Ông ta chạy xồng xộc vào phòng thay đồ, chỉ thẳng vào mặt Felix và mắng ngay trước mặt các cầu thủ: “Hoặc là để con trai ông ngôi dự bị, hoặc cả hai biến khỏi đây”. Từ đó, Jose không còn chơi bóng nữa, nhưng nếu nỗi buồn khi đó là rất lớn, sau này Mourinho thừa nhận đó là một trong những quyết định thông minh nhất trong đời ông, để mở ra một cánh cửa khác đến với những điều vĩ đại.

Sắp trở thành người vĩ đại

Jose đăng ký học ngành giáo dục thể chất ở Đại học Lisbon năm 20 tuổi, một bàn đạp cho ông tiến vào thế giới bóng đá. Bà Maria kể: “Năm năm học của nó trôi nhanh như tên bắn, với những điểm số xuất sắc, và nó luôn chờ đợi ngày trở thành một huấn luyện viên bóng đá”. Đó là những năm mà Jose âm thầm học hỏi và tích lũy. Giáo sư Carlos Neto, giảng viên khoa giáo dục thể chất ở Đại học Lisbon, nhận xét rằng Jose là một “sinh viên giỏi, nhưng không có gì đặc biệt”. Ông Neto chỉ có ấn tượng về sự cần mẫn của Jose: “Cậu ta làm việc chăm chỉ, và không bao giờ gây rắc rối. Cậu ta luôn đúng giờ, và thường huy động 15 trên thang điểm 20 cho hiệu suất công việc của mình, trong khi người bình thường chỉ có thể đạt đến cột mốc 12. Cậu ta khá trầm lặng”.

Năm 1992, cố huấn luyện viên Bobby Robson nhận lời dẫn dắt Sporting Lisbon. Ông cần một trợ lý ngôn ngữ người bản xứ và Mourinho được chọn. Robson đánh giá rất cao khả năng dịch của Mourinho và đã kéo anh sang cùng khi nhậm chức huấn luyện viên trưởng Barcelona. Lúc mới sang Tây Ban Nha, Mourinho bị đồn đãi rằng chỉ giỏi theo đuôi các huấn luyện viên nổi tiếng. Thậm chí, báo chí lá cải còn cho rằng mối quan hệ giữa ông và Robson là của những… tình nhân đồng tính. Nhưng Mourinho đã dập tắt mọi gièm pha. Ông không chỉ là một trợ lý ngôn ngữ đơn thuần mà còn chia sẻ và học hỏi được rất nhiều về chiến thuật với Robson, và sau này là Louis van Gaal.

Những gì diễn ra tiếp theo thì chúng ta đã biết và đã được ghi vào lịch sử bóng đá. Mourinho bây giờ được coi là một trong những huấn luyện viên tài năng nhất thế giới, nhưng cũng nổi tiếng là kiêu ngạo, và thậm chí, giả dối. Bà Maria Julia lý giải: “Sự kiêu ngạo mà mọi người nói rằng nó luôn thể hiện ra mặt có lẽ bắt nguồn từ việc cha nó không bao giờ vươn đến đỉnh cao nghề nghiệp vì sự hiền lành của mình. Jose cảm nhận rõ điều ấy”. Nhưng như mọi bà mẹ, Maria Julia luôn bênh vực con mình và với bà, người đàn ông đang khiến thế giới bóng đá đảo điên ấy vẫn chỉ là thằng nhóc Jose năm nào: “Nó không kiêu ngạo, chỉ là cá tính của nó giúp nó luôn nói ra những điều phải nói, mà không hề sợ hãi”.

Phạm An (tổng hợp)

Thể thao và Văn hóa cuối tuần