(giaidauscholar.com) - Bị Không lực Mỹ ghét bỏ lâu nay, chiếc máy bay cường kích A-10 Thunderbolt II cuối cùng có thể sẽ bị đưa tới đoạn đầu đài, do áp lực từ ngân sách quân sự bị cắt giảm.
Máy bay tấn công mặt đất A-10 Thunderbolt (Thần sấm) ra đời từ những chỉ trích trong chiến tranh Việt Nam
“Xe tăng trên không trung”
Không lực Mỹ bị cáo buộc đã không đầu tư nghiêm túc cho lực lượng hỗ trợ mặt đất bám sát (lose air support - CAS). Hậu quả là trong chiến tranh Việt Nam, một lượng lớn máy bay cường kích đã bị bắn hạ bởi súng trường, súng phòng không tầm thấp, buộc quân đội phải nghĩ tới việc cho ra đời một loại máy bay có thể chống lại được các vũ khí này.
A-10 Thunderbolt được bộ binh yêu mến, nhưng bị Không lực ghét bỏ
Năm 1966, Không lực thành lập chương trình Cường kích thử nghiệm (A-X) nhằm chế tạo ra chiếc máy bay có thể hỗ trợ bộ binh hiệu quả. Tháng 5/1970, Không lực đưa ra một bản đề xuất chi tiết hơn về mẫu máy bay cường kích họ mong muốn có. Thời điểm này, mối đe dọa tới từ lực lượng thiết giáp Liên Xô đã trở nên lớn hơn, nên chiếc máy bay được bổ sung thêm yêu cầu phải mang được pháo GAU-8 Avenger cỡ nòng 30mm, tốc độ bắn 4.000 viên/phút.
Về cơ bản A-10 được thiết kế quanh khẩu pháo này. Đây là vũ khí chủ lực của máy bay và cũng là khẩu pháo nặng nhất từng gắn lên một chiếc máy bay. A-10 mang theo được 1.170 viên đạn xuyên giáp cho khẩu pháo, đủ mạnh để bắn thủng những chiếc xe bọc thép với giáp rất dày.
Bộ khung của A-10 được thiết kế để tăng cường khả năng sống sót. Nó có thể chịu được cú bắn thẳng từ đạn xuyên giáp 23mm. Nó vẫn bay được dù bị bắn hỏng một động cơ, một bên đuôi và mất nửa cánh.
Mẫu A-10 hoàn chỉnh đầu tiên được sản xuất trong tháng 10/1975 và tổng cộng có 715 chiếc được sản xuất, với chiếc cuối cùng được chuyển giao vào năm 1984.
Yếu thế vì đơn năngMặc dù chậm chạp và nặng nề, chiếc máy bay hai động cơ này lại đặc biệt hiệu quả trong hoạt động hỗ trợ mặt đất, khiến nó trở thành một tài sản được Lục quân Mỹ đánh giá cao. Bộ binh gọi đùa A-10 là Hog (lợn lòi) và với họ, nó giống như thiên thần cứu mạng,
Nhưng Không lực Mỹ chưa từng "hứng thú trong việc chế tạo một chiếc máy bay cường kích bay dưới tốc độ âm thanh", theo như nhận xét của chuyên gia hàng không Richard Aboulafia ở tập đoàn tư vấn Teal Group.
"Đây là chiếc máy bay phục vụ các trận chiến lớn trên bộ và trong tương lai gần, có thể thấy sẽ không có nhiều trận chiến như thế, chưa kể tới vấn đề áp lực ngân sách" - ông nói.
Khẩu pháo 30mm trên A-10 cũng là hệ thống pháo nặng nhất từng treo trên một chiếc máy bay cường kích Mỹ