Từ Cruyff đến Pep: Bài học từ người thầy và bài tâm lý của trò

(TT&VH) - Trận đấu với Atletico khép lại, chiến thắng nhọc nhằn 2-1 cho Barca ngay trên sân Vicente Calderon và khoảng cách 10 điểm kém hơn Real “vẫn” được duy trì. Guardiola an tọa trong phòng họp báo tại Calderon, trước Mic-rô và máy quay, phóng viên hỏi và Pep trả lời: “Tôi nghĩ chúng tôi sẽ không thể giành Liga mùa này.”

Cách 20 năm về trước, cũng có một người với cương vị và tình cảnh như Pep hiện tại, cũng nói trong một cuộc họp báo sau trận đấu: “Có vẻ như Liga đã mất.” Mùa giải 1991-1992 năm đó khép lại, Barca lần thứ 2 liên tiếp đăng quang La Liga, và Johan Cruyff – HLV Barca ngày ấy, là người đã nói câu đó, giống Pep ngày hôm nay. Vậy có khi nào…?

Bài học từ người thầy Johan Cruyff

Đêm Chủ nhật, ngày 02/5/1992, tức cách đây khoảng 20 năm, tiếng còi kết thúc trận đấu giữa FC Barcelona và Real Burgos vang lên, Barca bị cầm hoà 1-1 ngay trên Thánh địa Camp Nou. Các khán giả Barcelona bỏ về nhà trong thất vọng tràn trề. Real Madrid giành chiến thắng 2-0 trước Real Zaragoza trên sân nhà Bernabeu, Atletico có chiến thắng tối thiểu trước Sevilla ngay tại Sanchez Pizjuan. Thời khắc trở thành cựu vương của Barca thời đại Dream Team đang đếm ngược từng ngày vào thời điểm đó.

Pep thời còn là học trò của Johan - Ảnh Internet

Trận hoà trước Burgos khiến tình cảnh của Barca dưới thới Johan Cruyff không khả quan chút nào: chỉ còn 5 vòng đấu và Real đang dẫn đầu với 49 điểm, Atletico xếp thứ 2 với 46 điểm và Barca xếp thứ 3 với 45 điểm. Thời kỳ này, Liga tính mỗi chiến thắng tương đương 2 điểm, thay vì 3 như ngày nay, và cơ hội bảo vệ ngôi vô địch của Barca là không nhiều.

Xuất hiện trong phòng họp báo sau trận hoà đáng tiếc ngày hôm đó là Chủ tịch FC Barcelona, ngài Nunez cùng Johan Cruyff – HLV đương nhiệm của Barca mùa giải đó, người đã đi vào lịch sử FC Barcelona như một trong những vị “Thánh”. Chủ tịch Nunez bi quan nói trước báo giới: “Tôi nghĩ chúng ta sẽ phải buông Liga.” Đáp lại phát biểu của vị chủ tịch, Thánh Johan cùng “hùa” theo: “Tôi đồng ý với ngài chủ tịch. Liga có lẽ đã mất. Có một khoảng cách rõ rệt giữa 2 đội (Barca và Real) vào lúc này và có một sự khác biệt lớn giữa Barca năm nay với Barca 1 năm về trước (mùa giải trước đó Barca vô địch Liga). Các cầu thủ của tôi đã không cho thấy được sự tự tin và khát khao của mình.”

Tuy nhiên, đi kèm ngay sau những lời nói ấy, Johan khẳng định lời từ biệt với Liga không đồng nghĩa rằng tinh thần của toàn đội sẽ đi xuống, thay vào đó… “Chuyện này sẽ không ảnh hưởng gì đến trận chung kết Champions League của Barca tại Wembley.”

Mùa giải 1991-1992 bước sang trang cuối với một kết thúc có hậu cho Barca của Johan tại Champions League. Tại Wembley, danh hiệu vô địch giải đấu danh giá nhất Lục địa già lần đầu tiên ánh lên cái tên FC Barcelona, cú sút phạt của Koeman đã đưa Barca năm đó lên đỉnh vinh quang trước Sampdoria của Ý. Còn tại Liga, câu chuyện quá đỗi ly kỳ và câu chuyện ấy khép lại với dấu cảm thán bởi một sự thật gần như không ai mường tượng ra nổi. “Barca bảo vệ thành công ngôi vương Liga với 1 điểm hơn Real!”

Kể từ sau trận hoà 1-1 trước Burgos và phát ngôn khiến trái tim người hâm mộ CLB như thắt lại của Cruyff, Barca giành chiến thắng tất thảy trong 5 trận còn lại: 2-0 trước Cadiz, 3-0 trước Mallorca, 6-0 trước Valladolid, 4-0 trước Espanyol và 2-0 trước Bilbao. Trong khi đó, Real bất ngờ ngã gục trước ngưỡng cửa vinh quang. Bốn trận sau đó của đội bóng thủ đô có kết quả lần lượt: thua 0-1 trước Real Oviedo, thắng 3-2 trước Atletico, bị Osasuna cầm hoà 1-1, thắng lại Valencia 2-1. Nếu giành chiến thắng trước Tenerife ở trận đấu cuối cùng của mùa giải, Real sẽ là tân tương. Nhưng định mệnh và lịch sử đã chỉ mỉm cười với người Catalan bởi Tenerife của HLV Valdano, người mà cách đây 1 năm về trước còn là Giám đốc điều hành của Real Madrid, đã kết liễu giấc mộng Kền kền bằng chiến thắng 3-2. Những dòng trên bách khoa toàn thư Wikipedia vẫn còn ghi rõ: “Tenerife của Valdano đã giành chiến thắng ngoạn mục 3-2 trước Real Madrid, qua đó giúp Barca bảo vệ thành công ngôi vô địch Liga 91-92.”

Chiêu bài tâm lý của trò

20 năm kể từ sau câu chuyện đáng kinh ngạc kia đã trôi qua, để rồi số phận lại đang trêu ghẹo Barca của Guardiola. Khoảng cách 10 điểm kém hơn so với Real Madrid khi Liga còn 14 vòng đấu mới khép lại, tức tương đương với 42 điểm để có thể nói mọi chuyện là vẫn chưa ngã ngũ, xét trên lý thuyết. Song bối cảnh của ngày hôm nay ở một chiêu kích nào đó hoàn toàn vừa vặn với quá khứ cách đây 2 thập niên. Cả Johan và Pep, 2 thầy trò, cũng đều nhận thấy rằng cơ hội cho Barca mà mình dẫn dắt là thật sự không nhiều. Nhưng tại sao lại có một sự trùng hợp gần như rập khuôn đến thế?

Pep nói sân trận đấu với Atletico: “Tôi nghĩ chúng tôi sẽ không thể giành Liga mùa này.” Chưa hết, ông còn nói thêm: “Nhưng chúng tôi sẽ chiến đấu để chuẩn bị cho trận chung kết Copa và cho Champions League.” Câu chữ có thể khác, nhưng nội dung truyền tải bên trong của nó thì rất rõ ràng và có giá trị kế thừa từ những phát biểu của Johan.

Pep chọn thời điểm này để quyết định “phán” một câu hoàn toàn đi ngược lại với những gì các học trò của mình đồng thanh lên tiếng. Các cầu thủ Barca đâu đâu cũng khẳng định “sẽ chiến đấu đến cùng”, còn Pep thì cứ như “buông súng đầu hàng”, dường như Pep có cái lý và cái ý của ông.

Phân tích phát biểu của Pep ở thời điểm hiện tại, có thể thấy tồn tại 3 giả thuyết: Pep muốn dùng biện pháp tâm lý “chọc giận” đến sự tự trọng của các cầu thủ; Pep “ám chỉ” sự bất lực trong cuộc đua Liga khi nếu chỉ chơi bóng tốt không thôi là chưa đủ, bởi “đâu đó ngoài kia vẫn còn có những ông vua áo đen”; và cuối cùng đơn giản là Pep đã chấp nhận từ bỏ.

Thật khó có thể đoán được ý đồ của Pep, nếu quả thật đây là chiêu bài tâm lý ông học được từ người thầy Johan của mình ngày trước thì đúng là Pep đang đánh bạc bằng sự mạo hiểm cao độ. Những lời ông nói hoàn toàn có thể mang lại hiệu ứng ngược đối với các cầu thủ, khi đó “giả sẽ thành thật”. Còn với khả năng thứ hai, khả năng “quy tội cho các trọng tài” thì vốn từ trước đến nay đây không phải là phong cách của Pep, nhưng ranh giới của sự chịu đựng đôi khi rất mong manh và ai biết được một con người uyên thâm như vị HLV xứ Santpedor này sẽ làm gì. Cuối cùng, giả thuyết còn lại, nếu đúng như thế thì người hâm mộ Barcelona nên trông mong vào Copa và Champions League hơn, vì nó sẽ giúp họ đỡ “mệt” rất nhiều vì không phải tiếp tục hy vọng.

Quá khứ kinh ngạc và đầy vinh quang của 20 năm về trước, liệu có được tái hiện ở mùa giải 2011-2012? Thời gian sẽ kiểm chứng liệu có phải Pep đang vận dụng bài giảng từ người thầy Johan của mình, và nó cũng sẽ cho thấy tài ba vận dụng vào thực tiễn của vị chiến lược gia 41 tuổi này!