Ngành Khí tượng thủy văn đã ban hành những bản tin dự báo, cảnh báo sớm trong vụ lật tàu tại Quảng Ninh

Liên quan đến vụ lật tàu dịch vụ du lịch Vịnh Xanh 58 mang biển kiểm soát QN-7105 trên vịnh Hạ Long, sự cố nghiêm trọng này xảy ra cũng đã đặt ra nhiều thắc mắc liên quan đến công tác dự báo, cảnh báo thiên tai, đặc biệt là hiện tượng dông lốc trong chiều 19/7 trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh.

Lý giải về vấn đề này, Phó Giáo sư, Tiến sĩ, Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia Mai Văn Khiêm thông tin, chiều 19/7/2025 ở khu vực Bắc Bộ đã xuất hiện mưa dông diện rộng, nhiều nơi có dông mạnh, lốc xoáy và gió giật mạnh, cục bộ có nơi mưa to đến rất to. Một số nơi có gió giật mạnh như: trạm Cửa Ông (Quảng Ninh) 16m/s (cấp 7), trạm Bãi Cháy (Quảng Ninh) 26m/s (cấp 10), trạm Bạch Long Vĩ (Hải Phòng) giật 18m/s (cấp 8);…

Nguyên nhân của hiện tượng mưa dông mạnh chiều 19/7 ở Bắc Bộ và vịnh Bắc Bộ, theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia là do ảnh hưởng của dải hội tụ nhiệt đới có trục đi qua khu vực Bắc Bộ, kết hợp với điều kiện nhiệt độ ở khu vực Bắc Bộ tăng cao trong 3 ngày qua, khiến dòng thăng mạnh trong điều kiện bất ổn định của khí quyển mạnh mẽ, gây mưa dông mạnh. Đây là một hệ thống siêu dông vùng nhiệt đới (Mesoscale Convective Systems – MCSs trong vùng nhiệt đới) là những tổ hợp mây dông quy mô trung bình, thường gây mưa rất to kèm theocác hiện tượng thời tiết nguy hiểm.

Hệ thống siêu dông có đường kính từ vài km đến vài trăm km, gồm nhiều cụm mây dông phát triển kết hợp lại thành một hệ thống lớn. Siêu dông có thể tồn tại trong nhiều giờ, thậm chí 12–24 giờ, mạnh hơn và lâu hơn dông đơn lẻ.

Đối với công tác dự báo, Cục Khí tượng Thủy văn đã chỉ đạo các đơn vị trực thuộc đảm bảo hệ thống quan trắc và thông tin liên lạc phục vụ công tác dự báo, cảnh báo áp thấp nhiệt đới, bão, gió mạnh, sóng lớn và các thiên tai đi kèm.

Cụ thể, Cục Khí tượng Thủy văn đã chỉ đạo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia và Đài khí tượng thủy văn Bắc Bộ tập trung theo dõi chặt chẽ diễn biến áp thấp nhiệt đới/bão và các thiên tai đi kèm; cập nhật, cung cấp đầy đủ, kịp thời bản tin dự báo thiên tai và dự báo tác động cho Ban Chỉ đạo phòng thủ dân sự các cấp, các cơ quan liên quan và nhân dân biết để chủ động phòng tránh, truyền tải thông tin đa dạng trên nền tảng công nghệ số và cung cấp kịp thời cho các cơ quan truyền thông theo đúng quy định. Trung tâm Thông tin và Dữ liệu khí tượng thủy văn đảm bảo hệ thống thiết bị hoạt động ổn định, đáp ứng đầy đủ và kịp thời các yêu cầu thông tin, dữ liệu phục vụ công tác dự báo, cảnh báo khí tượng thủy văn

Trong bản tin dự báo thời tiết biển cho ngày và đêm 19/7/2025 (phát hành lúc 4h30), Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia đã dự báo vùng biển Bắc vịnh Bắc Bộ ngày có mưa rào và dông vài nơi, đêm có mưa rào và dông rải rác, trong mưa dông có khả năng xảy ra lốc xoáy và gió giật mạnh.

Đài Khí tượng thủy văn tỉnh Quảng Ninh đã thực hiện đầy đủ các quy trình, quy định về dự báo, cảnh báo, ban hành và truyền tin dự báo, cảnh báo dông, lốc, sét, mưa đá và mưa lớn cục bộ kịp thời, đầy đủ đến các địa chỉ theo quy định.

Cụ thể, qua theo dõi ảnh radar thời tiết, khi phát hiện có mây đối lưu đang phát triển, Đài đã ban hành 2 bản tin vào lúc 11 giờ 45 và 13 giờ 30 ngày 19/7, đặc biệt, tại bản tin phát lúc 13 giờ 30, Đài đã cảnh báo các hiện tượng thời tiết nguy hiểm như sét, lốc, gió giật mạnh và sạt lở đất, có thể làm gãy đổ cây cối, hư hại nhà cửa, công trình giao thông, cơ sở hạ tầng và gây nguy hiểm cho tính mạng người dân. Cảnh báo cấp độ rủi ro thiên tai do lốc, sét, mưa đá là cấp 1.

Ngoài ra, trong bản tin dự báo, cảnh báo hải văn thời hạn đến 10 ngày phát lúc 15 giờ 30 chiều ngày 18/7, Đài đã dự báo cho ngày 19/7 ở vùng biển vịnh Bắc Bộ, trong đó có dự báo cho vùng biển Bãi Cháy bao gồm cả vùng biển khu vực Vịnh Hạ Long ngày có mưa vài nơi, đêm có mưa rào, dông và dự báo biển động.

Nhận định về hình thái thời tiết thời gian tới, Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia dự báo, vùng biển Bắc vịnh Bắc Bộ (bao gồm các đặc khu Bạch Long Vĩ, Cô Tô, Vân Đồn, Cát Hải, đảo Hòn Dấu) có gió mạnh cấp 7-9, vùng gần tâm bão đi qua cấp 10-11, giật cấp 14; sóng biển cao 2-4m, vùng gần tâm bão 4-6m, biển động dữ dội. Vùng biển Nam vịnh Bắc Bộ (bao gồm đảo Hòn Ngư) có gió mạnh dần lên cấp 6-7, vùng gần tâm bão cấp 8-9, giật cấp 11; sóng biển cao 2-4m, biển động rất mạnh.

Do tác động của bão, vùng  ven biển Hưng Yên-Quảng Ninh có nước dâng do bão cao từ 0,5-1m. Mực nước tại Ba Lạt (Hưng Yên) cao 2,4-2,6m, Hòn Dấu (Hải Phòng) cao 3,9-4,3m, tại Cửa Ông (Quảng Ninh) cao 4,6-5m và tại Trà Cổ (Quảng Ninh) cao 3,6-4m. Nguy cơ cao gây ngập, úng tại khu vực ven biển, cửa sông vào chiều 22/7.

Giám đốc Mai văn Khiêm cảnh  báo, thời tiết trên biển, vùng đất liền ven biển trong bão cực kỳ nguy hiểm, không an toàn cho bất kỳ phương tiện, công trình nào hoạt động trong vùng nguy hiểm như: Tàu du lịch, tàu chở khách, tàu vận tải, lồng, bè, khu nuôi trồng thuỷ sản, đê, kè, tuyến đường ven biển. Các phương tiện có khả năng cao bị lật úp, phá huỷ, ngập úng do gió mạnh, dông, lốc, sóng lớn và nước biển dâng. Gió cấp 10-11 có thể làm đổ cây cối, cột điện, tốc mái nhà, gây thiệt hại rất nặng.

Trên đất liền, từ tối và đêm 21/7, vùng ven biển từ Quảng Ninh đến Nghệ An có gió mạnh dần lên cấp 7-9, vùng gần tâm bão cấp 10-11, giật cấp 14. Khu vực sâu trong đất liền các tỉnh/thành Hải Phòng, Hưng Yên, Bắc Ninh, Hà Nội, Ninh Bình và Thanh Hoá có gió mạnh dần lên cấp 6, giật cấp 7-8.

Từ tối 21/7 đến ngày 23/7, ở khu vực Đông Bắc, đồng bằng Bắc Bộ, Thanh Hóa và Nghệ An có mưa to đến rất to và dông với lượng mưa phổ biến 200-350mm, cục bộ có nơi trên 600mm; các nơi khác ở khu vực Bắc Bộ và Hà Tĩnh có mưa vừa, mưa to, cục bộ có nơi mưa rất to và dông với lượng mưa phổ biến 100-200mm, cục bộ có nơi trên 300mm. Cảnh báo nguy cơ mưa có cường suất lớn (>150mm/3h). Lượng mưa lớn trong thời gian ngắn có thể gây lũ quét, sạt lở đất ở vùng núi, ngập lụt ở vùng trũng thấp.

Theo báo cáo nhanh của Ban chỉ huy phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh Quảng Ninh, chiều 19/7, tàu du lịch QN7105 bất ngờ bị lật khi đang tham quan tuyến 2 trên vịnh Hạ Long do gặp dông lốc. Ví trí xác định nằm ở giữa Hòn Gà Chọi và Núi Bài Thơ (cách đất liền khoảng 3 hải lý), trên tàu có 49 người. Tính đến sáng 21/7, lực lượng cứu hộ đã cứu được 10 người và tìm kiếm được 36 thi thể, còn 3 người mất tích hiện đang được các lực lượng chức năng tìm kiếm.