Nhà nghiên cứu âm nhạc Nguyễn Quang Long hồi sinh lối 'Ngâm Kiều'

(giaidauscholar.com) - Như đã hẹn, Ngâm Kiều toàn truyện - dự án tôn vinh một lối ngâm độc đáo được sinh ra gắn liền với kiệt tác văn học Việt Nam do nhà nghiên cứu âm nhạc Nguyễn Quang Long khởi xướng đã chính thức ra mắt công chúng vào ngày 2/4.

Ra mắt 'Ngâm Kiều toàn tập': Ngâm Kiều với lối xưa nay... chưa ai từng

Ấp ủ trong tâm trí từ thời sinh viên, nhưng phải đến nay, nhạc sĩ - nhà nghiên cứu âm nhạc Nguyễn Quang Long mới dần công bố "Ngâm Kiều toàn tập" - dự án đang trên đà hoàn thiện và được anh gửi gắm nhiều tâm huyết. Theo đó, toàn bộ 3.254 câu thơ của "Truyện Kiều" sẽ được nhiều nghệ sĩ ngâm trên nền nhạc và phát miễn phí trên Youtube.

Theo âm nhạc truyền thống, lối Ngâm kiều mà nhà nghiên cứu âm nhạc Quang Long thực hiện trong dự án này được gọi là Lảy Kiều.

Trở lại quá khứ, trước đây ngâm Kiều phổ biến như sự phổ biến của Truyện Kiều. Ngâm Kiều như câu cửa miệng của ông bà ta nên hiện hữu bất cứ lúc nào, dù vui hay buồn, lúc ru con, cháu ngủ, hay dạy dỗ trẻ con, khuyên răn con người ta một điều gì đó, chiêm nghiệm cuộc đời, hoặc đơn thuần là để có phút giây thư thái sau một ngày làm việc mệt nhọc...

Ngày nay, ngâm Kiều vẫn còn tồn tại ở trong các thể loại kịch hát truyền thống và ca hát dân gian như Chèo, Hát văn, Ca trù, Hát xẩm... Tuy nhiên, nó chỉ tồn tại với tư cách một phần nhỏ nằm trong một tác phẩm.

Trong khi ngâm Kiều với tư cách một thể loại, một lối hát riêng được sinh ra từ Truyện Kiều và góp phần đưa Truyện Kiều phổ biến hơn trong lòng người Việt đã gần như không còn được nhắc tới trong đời sống tinh thần.

Chính vì vậy mà như nhà thơ Hồng Thanh Quang nhận định thì đây là dự án có sự gần gũi bậc nhất với Truyện Kiều.

Còn với nhà phê bình văn học Phạm Xuân Nguyên thì nhiều người trẻ như Nguyễn Quang Long đang tìm về với vốn cổ, với kho báu của tiền nhân. Nên tiếng Việt và Truyện Kiều, từ khi Nguyễn Du viết Kiều, như Chế Lan Viên nói, là đất nước hóa thành thơ.

"Và để Truyện Kiều được vang nữa, tôi nghĩ 2 câu kết của Nguyễn Du thì Nguyễn Quang Long bắt được: “Lời quê chắp nhặt dong dài/Mua vui cũng được một vài trống canh”. Và Nguyễn Du dưới suối cũng phải ngậm cười. Đó là cái hay của các bạn trẻ" - ông Phạm Xuân Nguyên nhân định.

Trích phần đầu của dự án

Với sự ủng hộ của nhiều đồng nghiệp và nghệ sĩ, dự án có sự tham gia của NSND Thanh Hoài, NSND Thúy Ngần, NSƯT Quốc Khanh, Văn Phương, Thúy Nga. Trong khi dàn nhạc là các nghệ sĩ: Trần Quế Hương (đàn tranh), Phạm Đức Bình (đàn nguyệt), Lê Tiến Trung (sáo, bầu), NSƯT Xuân Hải (nhị). Phần thu âm được thực hiện tại phòng thu cá nhân của nghệ sĩ Chu Cường. Đảm nhiệm phần vẽ tranh minh họa là nhóm của họa sĩ Nguyễn Quỳnh; phần kỹ thuật dựng do Ngọc Tiến (VTVcab) thực hiện.

Cho tới thời điểm này, đây là dự án đầu tiên và duy nhất giới thiệu Truyện Kiều hoàn toàn theo đúng lối ngâm Kiều. Sau khi được âm nhạc chắp cánh, toàn bộ 3254 câu thơ trong tác phẩm Truyện Kiều có tổng thời lượng là 561 phút, tức là tương đưởng khoảng gần 10 tiếng âm thanh.

Vừa mới ra mắt chưa được bao lâu nhưng một số bản video trích đoạn phần đầu của dự án đã nhận được sự quan tâm của công chúng yêu nhạc. Nhiều ý kiến đóng góp được đưa ra để dự án ngày một hoàn thiện hơn như nên có phụ đề tiếng Việt vì giờ có nhiều từ ít được dùng đến, có thể viết sai dấu, để giúp dễ nhớ hơn hay nên để tiết tấu nhanh hơn một chút, bài ngâm sẽ hay hơn, hợp với giọng ngâm đã hay rồi...

• Ra mắt 'Ngâm Kiều toàn tập' (Kỳ 2 & hết): Mạch nguồn từ tâm hồn ông bà chúng ta
• Ra mắt 'Ngâm Kiều toàn tập': Ngâm Kiều với lối xưa nay... chưa ai từng
• Phim 'Kiều @': Khi đạo diễn làm nghệ sĩ xiếc trên dây

Trong khi đó, để khán giả dễ dàng tiếp cận, nhóm dự án chia thành 12 chương theo nội dung của truyện, mỗi chương có độ dài từ khoảng trên 30 phút cho tới 100 phút.

Các chương này sẽ được lần lượt giới thiệu vào 20h các ngày thứ 3,5,7 từ ngày 1-24/4 trên kênh Youtube Dân ca & Nhạc cổ truyền do nhà lý luận âm nhạc Nguyễn Quang Long sáng lập, giới thiệu và tôn vinh nhạc truyền thống dân tộc Việt Nam.

Lam Anh