(TT&VH) - Nói đến nhà văn Nguyễn Quang Sáng trong SGK, hẳn nhiên nhiều thế hệ học trò biết đến Chiếc lược ngà, Quán rượu người câm… Những tác phẩm đó viết trong chiến tranh về thân phận con người trong bom đạn, loạn lạc. Nhưng Bài văn bị điểm không của Nguyễn Quang Sáng trong SGK Tiếng Việt lớp 4 tập 1 thì lại khác.
Bài học về lòng trung thực
Nhà văn Nguyễn Quang Sáng
Nhà văn Nguyễn Quang Sáng kể, Bài văn bị điểm không ông viết khoảng năm 1985: “Nếu nhớ không lầm, tôi viết tác phẩm này khi thằng Dũng (đạo diễn Nguyễn Quang Dũng con ông - PV) vào lớp 1”.Bài văn bị điểm không được Nguyễn Quang Sáng viết theo đơn đặt hàng của nhà văn “chuyên đi bộ” Hoài Anh. Lúc đó, nhà văn Hoài Anh đang “chạy show” lo tổ chức bài vở ở một tờ tạp chí dành cho thiếu nhi. Ông Hoài Anh đã đặt hàng ông Nguyễn Quang Sáng viết cái gì đó giúp mình. Hỏi ông Sáng tờ tạp chí nào, ông bảo không nhớ. Hỏi ông Hoài Anh, ông bảo cũng quên rồi.
Hai ông nhà văn thuộc hàng lão làng của văn giới Việt Nam đều không nhớ Bài văn bị điểm không in lúc nào, ở đâu… nhưng SGK Tiếng Việt lớp 4 tập 1 thì nhớ. Chỉ có điều, nhà văn Nguyễn Quang Sáng không biết tác phẩm này vào SGK khi nào?!
Ông Sáng nói: “In trong SGK khi nào làm sao tui biết, vì NXB có thông báo cho biết hay gửi nhuận bút gì đâu”.
Đây là một tác phẩm ngắn gọn nhưng hàm chứa nhiều ý nghĩa giáo dục của Nguyễn Quang Sáng, xin trích nguyên văn: “- Ba đã bao giờ thấy một bài văn bị điểm không chưa, ba? Tôi ngạc nhiên: - Đề bài khó lắm sao? - Không. Cô chỉ yêu cầu “Tả bố em đang đọc báo”. Có đứa bạn con bảo ba nó không đọc báo, nhưng rồi nó bịa ra, cũng được 6 điểm. Tôi thở dài: - Còn đứa bị điểm không, nó tả thế nào? - Nó không tả, không viết gì hết. Nó nộp giấy trắng cho cô. Hôm trả bài, cô giận lắm. Cô hỏi: “Sao trò không chịu làm bài?”. Nó cứ làm thinh. Mãi sau nó mới bảo: “Thưa cô, con không có ba”. Nghe nó nói, cô con sững người. Té ra ba nó hy sinh từ khi nó mới sanh. Cô mới nhận lớp nên không biết, ba ạ. Cả lớp con ai cũng thấy buồn. Lúc ra về, có đứa hỏi: “Sao mày không tả ba của đứa khác?”. Nó chỉ cúi đầu, hai giọt nước mắt chảy dài xuống má”.
Nhà văn Nguyễn Quang Sáng kết thúc câu chuyện: “Chuyện về cậu học trò có bài văn bị điểm không đã để lại trong tôi một nỗi đau, nhưng cũng để lại một bài học về lòng trung thực”.
Bài văn bị điểm không thể hiện xuyên suốt quan điểm sáng tác của nhà văn Nguyễn Quang Sáng: “Cái gì biết mình viết mới hay, không biết mà bịa chuyện thì trật lất”. Chẳng thể mà, văn giới lâu nay vẫn gọi Nguyễn Quang Sáng là nhà văn kể chuyện mộc mạc. Chính nhờ những câu chuyện mắt thấy, tai nghe của mình, đã làm nên một thương hiệu Nguyễn Quang Sáng không lẫn với bất kỳ ai. Trong Bài văn bị điểm không, ngoài ý nghĩa về lòng trung thực của con người, ông Sáng còn mong muốn cách dạy văn trong nhà trường cũng cần trung thực với thực tế. Nghĩa là tùy lứa tuổi học sinh, dựa vào thực tế hiểu biết của các em mà có cách dạy phù hợp. Chứ lâu nay, đề văn ra một nẻo trong khi học sinh lại hiểu biết một đằng thì càng “bắt” các em học, các em càng chán, ngán và sợ môn văn. Thậm chí, bắt các em nghĩ và cảm về một vấn đề xa lạ với mình, để rồi phải làm bài không như hiểu biết của các em, từ đó vô tình chúng ta “dạy” các em “nói láo”.
Trẻ con “trực quan sinh động” lắm!
Bài văn bị điểm không không biết có ảnh hưởng gì đến các cây bút thế hệ 7X, 8X lúc mới tập tành viết văn hay không? Chỉ biết rằng cấu trúc câu chuyện của Bài văn bị điểm không trở thành một môtip trong nhiều sáng tác của các cây bút trẻ in rải rác trên sách báo dành cho tuổi học trò. Chẳng hạn như truyện thuở ban đầu của một cây bút 7X mà người viết bài này được đọc. Xin tóm lượt: “Cô giáo hỏi cả lớp “hai bàn tay có mấy ngón”. Cả lớp đều bảo 10 ngón. Riêng một cậu học trò cứ khăng khăng là 11 ngón. Khi cậu học trò giơ hai bàn tay của mình lên thì cô giáo ngỡ ngàng vì em có 11 ngón thật”. Đem kể chuyện này cho nhà văn Nguyễn Quang Sáng nghe, ông trầm ngâm rồi nói: “Trẻ em nó trực quan sinh động lắm, không có lý thuyết hay công thức gì ráo. Rõ ràng 2 bàn tay nó có 11 ngón, cũng như đứa trẻ trong Bài văn bị điểm không không có ba… thì các em phải nói và hành động như vậy. Chỉ có người lớn chúng ta mới giáo điều”.
Với Bài văn bị điểm không, nhà văn Nguyễn Quang Sáng có thêm một độc giả đặc biệt, đó là ông Nguyễn Tiến Toàn - Giám đốc doanh nghiệp xe lăn Kiến Tường. Ông Toàn là bạn nhậu thân thiết với Nguyễn Quang Sáng, trong vô số tác phẩm của ông Sáng, ông Toàn thuộc nằm lòng Bài văn bị điểm không. Hỏi ông Nguyễn Tiến Toàn sao thuộc lòng tác phẩm dành cho thiếu nhi này, ông khẳng khái: “Tôi làm kinh doanh, mà kinh doanh lâu nay vẫn bị mang tiếng là buôn gian bán lận, miệng lưỡi nhà buôn… Tôi không thích người ta suy nghĩ như thế về nghề của mình. Nghề chúng tôi đâu phải ai cũng chăm chú kiếm lợi cho mình, chúng tôi có rất nhiều người trung thực chứ. Chẳng hạn như thà không đầu tư làm việc đó còn hơn làm mà chỉ có lợi cho mình, còn cộng đồng thì bất lợi. Tôi học được sự trung thực này qua Bài văn bị điểm không của anh Sáng”.
Tối 12/6, Tổng thống Cộng hòa Litva Gitanas Nauseda và Phu nhân Diana Nausediene cùng Đoàn đại biểu cấp cao Cộng hòa Litva rời Hà Nội, kết thúc chuyến thăm chính thức Việt Nam từ ngày 11 đến ngày 12/6, theo lời mời của Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Lương Cường.
Ngày 12/6/2025, Napoli, nhà vô địch Serie A, đã chính thức công bố chiêu mộ tiền vệ Kevin De Bruyne dưới dạng chuyển nhượng tự do sau khi anh rời Manchester City.
Trong chuyến thăm chính thức Thụy Điển, chiều 12/6/2025 (giờ địa phương), tại thủ đô Stockholm, Thủ tướng Phạm Minh Chính và Phu nhân Lê Thị Bích Trân đến chào xã giao Công chúa Kế vị Victoria Ingrid Alice Désirée.
Ngày 12/6/2025, Manchester United đã chính thức công bố bản hợp đồng bom tấn trị giá 62,5 triệu bảng, chiêu mộ tiền đạo Matheus Cunha từ Wolverhampton Wanderers với thời hạn 5 năm.
Theo phóng viên TTXVN tại New Delhi, giới chức y tế bang Gujarat đã kêu gọi gia đình các nạn nhân cung cấp mẫu xét nghiệm ADN nhằm giúp công tác xác định danh tính người đã khuất.
Trực tiếp bóng chuyền Việt Nam vs Kazakhstan (20h00 ngày 13/6), AVC Nations Cup 2025. Thethaovanhoa cập nhật diễn biến trực tiếp trận bán kết bóng chuyền AVC Nations Cup 2025.
Hãng tin ANI dẫn nguồn tin cảnh sát cho biết đã tìm thấy 1 người sống sót trên chuyến bay gặp nạn tại Ấn Độ, trong khi có 1 hành khách khác đã được đưa tới bệnh viện và đang được điều trị.
Tối 12/6/2025, đội tuyển bóng chuyền nữ Việt Nam đã xuất sắc đánh bại Australia với tỷ số 3-0 (25-11, 25-14, 25-15) trong trận đấu cuối cùng của vòng bảng AVC Nations Cup 2025.
Trent Alexander-Arnold đã khiến cả thế giới bóng đá kinh ngạc khi trình bày bài phát biểu bằng tiếng Tây Ban Nha hoàn hảo trong buổi lễ ra mắt tại Real Madrid.
Hằng Nguyễn để lại dấu ấn với công chúng khi đảm nhận vai trò NTK trang phục áo dài của Top 30 thí sinh trong Đêm Chung kết Hoa hậu Biển đảo Việt Nam 2025 vừa diễn ra ở Nha Trang.
Đêm Chung kết Hoa hậu Việt Nam năm 2024 dự kiến diễn ra ngày 14/6 ở sân khấu ngoài trời ven bờ sông Hương tại thành phố Huế. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của bão số 1 gây mưa lớn, Ban Tổ chức đã quyết định điều chỉnh lại thời gian diễn ra đêm Chung kết và sẽ có thông báo cụ thể sau.
Chiều 12/6, tại Hà Nội, Trung ương Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam tổ chức Hội nghị lấy ý kiến góp ý dự thảo Đề án "Thanh niên tham gia bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam giai đoạn 2024 - 2029".
Hai "ông lớn" của điện ảnh thế giới là Disney và Universal đồng loạt khởi kiện công ty Midjourney, đánh dấu cuộc đụng độ pháp lý đầu tiên giữa các studio giải trí hàng đầu thế giới và công nghệ tạo ảnh bằng trí tuệ nhân tạo (AI).
Một cuộc diễu binh quân sự quy mô lớn sẽ diễn ra tại thủ đô Washington của Mỹ vào ngày 14/6, đánh dấu một trong những màn phô diễn sức mạnh quân sự lớn nhất của nước này trong nhiều thập kỷ.