(TT&VH) - Năm 2008, Trần Nhã Thụy in cuốn tiểu thuyết đầu tay Sự trở lại của vết xước có tiếng vang trong giới sáng tác và phê bình văn học. Anh vừa in cuốn tản văn Cuộc đời vui quá, không buồn được (NXB Phụ nữ) được nhà phê bình, giáo sư Huỳnh Như Phương trân trọng đề lời giới thiệu.
Cuốn tản văn này không đơn thuần là... tản văn, vì nó “mô tả” được văn hóa đọc, văn hóa viết và văn hóa sống... hiện nay. Có thể ví nhiều tản văn của Trần Nhã Thụy như những tiểu luận đầy nội lực. TT&VH đã có cuộc trò chuyện cùng anh.
Nhà văn Trần Nhã Thụy
Tác phẩm “hay” không bằng “hên” * Cuộc đời vui quá, không buồn được là một câu thơ của nhà thơ Tuân Nguyễn. Với một nhà văn “nhiều chữ” - tạm hiểu là viết nhiều như anh, sao lại chọn câu thơ này đặt tên cho cuốn sách?
- Chính xác thì đây là tựa của một bài tản văn và dùng đặt cho tựa sách. Tôi không dám nhận mình là người “nhiều chữ”, viết nhiều kiểu “bôi chữ” thì không thể gọi là “nhiều chữ” dù tôi hiểu ý bạn ở đây chỉ là “tạm hiểu”. Nói tóm lại, tôi chọn câu thơ Tuân Nguyễn bởi vì thấy đây là câu quá hay. Thường thì chúng ta hay nói: “Cuộc đời buồn quá, vui không nổi”, còn nhà thơ này thì nói ngược lại. Nó vừa hàm ngụ sự giỡn chơi, nói ngược nhưng đồng thời cũng thể hiện một cái nhìn mới, như là sự đắc đạo. Tuy nhiên, khi sử dụng câu này, tôi nhằm tập trung vào một ý, đó là cười vào những trớ trêu của cuộc đời vốn càng ngày càng nhiều.
* Anh gọi cuốn sách là tản văn, song nhiều “tản văn” giống như tiểu luận về văn hóa đọc, văn hóa viết, văn hóa sống... hiện nay. Vậy anh gọi tác phẩm của mình là tản văn bởi do anh khiêm tốn hay chủ quan hoặc anh đơn thuần viết văn chứ không có “âm mưu” viết phê bình như một vài đồng nghiệp khác?
- Tôi không viết phê bình, bởi tôi biết phê bình là khó, phải siêu lắm mới viết phê bình được. Thêm nữa, đời sống phê bình văn chương của ta xưa nay vốn không “sạch”. Có rất nhiều chuyện, nhưng tôi chỉ nói một ý này: về mặt khoa học, không có một văn bản nào là hoàn hảo, cho nên nếu có thiện ý, người ta sẽ nhìn thấy cái tốt đẹp và bồi đắp nó, còn ác ý thì rất dễ soi mói, đạp đổ. Tôi thấy phê bình văn chương ở mình nghiêng về cái vế sau nhiều hơn. Nhưng cũng có cái lạ là, xưa giờ tôi đọc sách “công cụ” nhiều hơn là sáng tác, tôi đọc sách phê bình trước hết là để... phê bình chính mình, chứ không có ý truyền dạy cho ai. Ở những bài mà bạn đọc thấy mang tính chất tiểu luận thì đó là kết quả từ những suy nghĩ rất lâu dài. Tôi vốn không thông minh gì lắm, nên suy nghĩ rất chậm, có những suy nghĩ theo đuổi cả chục năm trời mới tích hợp được thành lời. Ví dụ, tôi thấy độc giả vốn chú ý đến văn chương ở những khía cạnh gây sốc, hơn là cái hay ẩn giấu. Chẳng hạn người ta chú ý đến Nguyễn Huy Thiệp từ Tướng về hưu, nhưng truyện này không thể so sánh với Muối của rừng cũng của Nguyễn Huy Thiệp. Nhưng thời điểm đó, nếu không có Tướng về hưu thì chưa chắc Nguyễn Huy Thiệp đã nổi tiếng. Cũng như khi nhắc tới Nam Cao, người ta hay nhắc truyện Chí Phèo, trong khi đó theo tôi truyện Lão Hạc thì hay hơn rất nhiều. Nhà văn Sơn Nam khi còn sống có nói câu: “Hay không bằng hên”. Tôi thấy đúng, văn chương không phải trò sổ xố, nhưng cũng hên xui lắm (cười).
Có người đọc vài ba cuốn triết bỗng thấy mình thành triết gia!
* Trong nhiều tản văn của anh có thêm phần “tái bút”, hình như anh không viết điều gì chỉ trong một lần, tất nhiên cũng không chỉ suy nghĩ một lần?
- Tản văn là sự kết hợp giữa suy nghĩ và cảm xúc bất chợt có thật. Nếu thiếu một trong hai thì coi như thất bại. Với tôi, tản văn hầu như thật đến 99%, không cấu trúc như truyện ngắn và tưởng tượng như tiểu thuyết. Phần tái bút cũng như một kiểu ghi chú, tại sao lúc đó mình viết bài này, cái bài này sau khi đăng báo thì có chuyện gì xảy ra?... Tái bút là phần “nói thêm”, cũng là phần “sống thêm” của tác giả trong một bài tản văn vốn rất ngắn ngủi.
Bìa cuốn Cuộc đời vui quá không buồn được
* Anh có phải là người hay hoài nghi, vì anh thường dùng dấu chấm thang bỏ trong ngoặc đơn - (!) và chấm thang bên cạnh chấm hỏi - (!?) sau mỗi câu. Lẽ nào anh hoài nghi cả những điều mình viết ra? Vậy người đọc sẽ tin cậy thế nào từ những điều anh viết?
- Tôi là người hoài nghi và hoang mang. Nhưng hoang mang không phải là sợ sệt và hoài nghi không phải là đa nghi hay không tin người. Như tôi có viết về câu nói của Descartes: “Tôi tư duy, tôi tồn tại” thì thực chất là sự hoài nghi về tồn tại, chứ không phải theo nghĩa thực dụng “tư duy” là tính toán, còn “tồn tại” là thành đạt. Còn với những điều tôi viết ra, cũng có khi tôi hoài nghi chứ, chắc gì mình đã đúng. Câu ngạn ngữ: “Chúng ta suy nghĩ còn Thượng Đế thì cười” theo tôi là hay tuyệt vời.
* Đọc nhiều cuốn sách thuộc nhiều thể loại của Trần Nhã Thụy, thấy anh thường trích dẫn danh ngôn hay tóm lược ý của một nhà văn khác. “Động tác” đó theo anh là khoe “sự đọc” của mình hay có ý gì khác? Vậy đọc sách - cũng có nghĩa là học - với anh có khái niệm thế nào?
- Việc trích dẫn để làm cho sự việc mang tính khách quan và sáng rõ hơn. Theo tôi ở đây không có chuyện “khoe đọc”, vì càng trích dẫn nhiều, chứng tỏ mình chỉ là cái bóng của người khác. Về chuyện này tôi cũng có viết trong một bài tản văn in trong sách rồi. Có người đọc sách nhiều đã ngộ nhận rằng mình đã thâu tóm được trí khôn của toàn nhân loại, một anh ôm vài ba cuốn triết bỗng thấy mình thành triết gia, một anh đọc vài cuốn giải Nobel chợt thấy mình cũng là nhà văn tầm cỡ, có người giỏi ngoại ngữ đọc được nhiều thứ cao siêu nhưng suốt ngày nói giọng người khác không phải của mình, như con vẹt học tiếng người... Với một người viết, theo tôi tầm cỡ hay không cuối cùng nằm ở tác phẩm của mình, còn đọc thực chất là học một cách âm thầm, là công việc đương nhiên, bình thường mà thôi.
Link xem trực tiếp bóng đá V-League hôm nay ngày 29/9/2024. Cập nhật các link xem trực tiếp trận đấu Quảng Nam vs Đà Nẵng, SLNA vs Hà Tĩnh và TPHCM vs Hà Nội thuộc vòng 3 V-League.
Tiền đạo Nguyễn Văn Toàn dành nhiều lời khen cho các đồng đội cũ HAGL khi gặp lại CLB HAGL chiều 28/9. Thép Xanh Nam Định phải chia điểm với HAGL, một phần vì cầu thủ HAGL trưởng thành nhanh chóng.
Xem VTV5 VTV6 trực tiếp bóng đá hôm nay ngày 29/9/2024. giaidauscholar.com cập nhật link xem trực tiếp các trận đấu thuộc vòng loại U20 châu Á, V-League, Ngoại hạng Anh, Serie A, La Liga, Bundesliga và Ligue 1.
Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 29/9, rạng sáng 30/9 - giaidauscholar.com cập nhật nhanh và chính xác nhất lịch thi đấu và trực tiếp bóng đá V-League, Ngoại hạng Anh, La Liga, Serie A, Bundesliga, Ligue 1.
Sáng sáng đi làm sớm qua chợ Ngọc Khánh tôi hay nhao vào mua mấy củ khoai sọ luộc cùng một khúc sắn dẻo thịt vàng, kèm gói muối vừng dành cho bữa trưa vì ngại ra phố.
Tin nóng bóng đá Việt 29/9: HLV Nguyễn Đức Thắng đã lên tiếng thừa nhận tiền vệ Hoàng Đức đang sa sút và đó là lý do rút cầu thủ này ra khỏi sân sớm. CĐV Trung Quốc không ủng hộ kế hoạch đưa thầy Park tới dẫn dắt ĐTQG nước này.
Trận đấu giữa HAGL và Nam Định nổi bật với tình huống va chạm giữa hai người đồng đội một thời là Minh Vương và Tuấn Anh. Pha bóng thậm chí suýt khiến Minh Vương phải nhận thẻ đỏ trực tiếp.
Loạt bài viết "Năm cửa ô đón mừng" của Báo Thể thao và Văn hóa đã nhận giải C tại giải thưởng Giải báo chí về Phát triển văn hóa và xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh lần thứ VII - năm 2024 do Thành ủy - HĐND - UBND TP Hà Nội tổ chức.
Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia, từ sáng sớm đến chiều 29/9, khu vực vùng núi và trung du Bắc Bộ có mưa rào và dông rải rác, cục bộ có nơi mưa to đến rất to với lượng mưa từ 15-30mm, có nơi trên 70mm. Trong khi đó, Tây Nguyên và Nam Bộ ngày nắng.
Manchester United luôn coi mình là một trong những đội bóng hàng đầu châu Âu. Một đội bóng không chỉ nên cạnh tranh tại UEFA Champions League mỗi mùa, mà còn phải hướng tới chức vô địch.
Kylian Mbappe đã bỏ lỡ trận derby thủ đô Madrid vì chấn thương một cách đáng tiếc, nhưng lại là cơ hội để thần đồng Endrick được chơi ở trận đấu lớn đầu tiên của mùa giải.
XSBP 28/9: Xổ số Bình Phước được phát hành bởi Công ty xổ số kiến thiết Bình Phước. Kết quả xổ số miền Nam được cập nhật nhanh nhất trên giaidauscholar.com.
Bích Tuyền vừa một lần nữa thể hiện khả năng “dội bom” siêu đẳng khi ghi tới 35 điểm, giúp CLB LPBank Ninh Bình đánh bại Kuanysh của Kazakhstan để giành quyền chơi trận chung kết AVC Club 2024.
Sau rất nhiều năm, Hà Nội FC lại có dấu hiệu thất thế trước CLB TP.HCM. Cuộc so tài giữa hai đội vào 19h15 tối nay 29/9 trên sân Thống Nhất ở vòng 3 V-League 2024/25 là trận đấu khó cho đội khách.