Nữ chính xuất sắc tại giải Quả cầu vàng 2023: Cate Blanchett - học cách trở thành một con người

Sau hai năm chỉ có thể tổ chức online, Quả cầu Vàng - giải thưởng của Hiệp hội Báo chí Nước ngoài ở Hollywood cho những cống hiến xuất sắc trong ngành kỹ nghệ giải trí - đã trở lại hoành tráng trong lễ trao giải vào sáng 11/1 (giờ Việt Nam) với sự quy tụ của những tên tuổi hàng đầu thế giới.

Với một năm trở lại rực rỡ của điện ảnh, giải Quả cầu Vàng đã chứng kiến những màn cạnh tranh khốc liệt. Nhưng việc Cate Blanchett đoạt giải Nữ diễn viên phim chính kịch xuất sắc nhất với vai diễn trong bộ phim Tár là kết quả không có gì phải bất ngờ.

Chấp chới trên đỉnh cao danh vọng

Ngay sau khi bộ phim Tár ra mắt khán giả vào mùa Thu năm ngoái, nhiều nhà phê bình tin rằng Cate Blanchett sẽ giành giải Oscar thứ hai cho Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất. Trong phim, Blanchett vào vai Lydia Tár, một nhà soạn nhạc kiêm nhạc trưởng nổi tiếng thế giới. Cô diễn thuyết phục tới mức nhiều khán giả lầm tưởng rằng nhân vật này là có thật.

Và kết quả bây giờ ở Quả cầu Vàng -giải  thưởng ra đời từ năm 1944 và vốn được coi là bước đệm quan trọng cho giải Oscar - càng củng cố niềm tin đó (Trước đó, Blanchett cũng nhận giải tương tự tại LHP Venice).

Blanchett, với vẻ ngoài uy quyền, sinh ra là để đóng Tár. Thật vậy, đạo diễn - biên kịch Todd Field đã tạo nên nhân vật Tárvới hình ảnh của Blanchett trong đầu. Nếu cô từ chối vai diễn thì Field cũng sẽ không làm bộ phim này dù đã thai nghén trong thời gian dài đằng đẵng. Và tất nhiên, Blanchett không thể từ chối. Ngược lại, sự phức tạp của Tár đã khiến Blanchett say mê tới mức không hình dung nổi cuộc sống của mình khi không có nhân vật này. Cô nói: "Tôi không thể tưởng tượng được cuộc sống trước đây, khi chưa vào vai".

Lydia Tár trong phim là một nhạc trưởng vĩ đại nhưng sự ích kỷ tới tàn nhẫn đã dẫn tới sự sụp đổ của nhân vật này. Đó không phải phạm trù đạo đức dễ bóc tách. "Có thể dễ dàng kể về một kiến trúc sư, một họa sĩ, một nhà văn hay bất kỳ ai ở vị trí quyền lực hàng đầu trong giới. Và rằng chính vị trí đó đã cản trở ý thức của họ về bản thân cũng như khả năng kết nối với người khác" - Blanchett nhận định.

Theo Blanchett, Tár nói lên khoảnh khắc trong đời một người phụ nữ khi, như tất cả chúng ta, nhân vật đang tiến những bước không thể lay chuyển về phía cái chết. Tất cả đều cố gắng vượt qua những khía cạnh không thể chấp nhận được của bản thân, có khi là bằng cách giấu hẳn nó đi.

"Trong công việc sáng tạo, bạn phải khá tàn nhẫn với bản thân và kỷ luật" - cô nói tiếp - "Nhưng rồi, với một nhạc trưởng, nhạc cụ của bạn là con người, làm sao bạn có thể duy trì sự nghiêm khắc và tàn bạo đó? "Và Blanchett chốt lại: "Sẽ là một điều phức tạp khi phải cân bằng giữa việc là một nhạc sĩ, một nghệ sĩ và việc là một con người. Tôi đang cố để học cách trở thành một con người".

Ngoài vai trò một nhạc trưởng, Tár còn có cuộc sống của một người mẹ chở con đi học, một người tận tụy với gia đình nhưng trái tim tham lam luôn muốn nhiều hơn. Và hơn thế, đó còn là một người mang trách nhiệm khai phá tư duy cho thế hệ trẻ giới nhạc cổ điển. Để đáp ứng đòi hỏi rất cao từ đạo diễn - người từng là là một nhạc sĩ và yêu cầu chất lượng âm nhạc rất cao trong phim - ngoài kỹ năng diễn xuất chín muồi theo thời gian, Blanchett đã phải học thêm tiếng Đức, dương cầm và thậm chí trực tiếp tham gia sáng tác nhạc nền cho Tár. Tất cả nhằm mang tới những thước phim chân thật.

Với giải Nữ diễn viên phim chính kịch xuất sắc nhất cho vai diễn trong phim Tár, Cate Blanchett đã chạm tới kỷ lục của giải Quả cầu Vàng. Cùng với Meryl Streep, Ingrid Bergman và Jane Fonda, cô là nữ diễn viên được trao giải thưởng quan trọng này nhiều nhất với ba lần. Blanchett từng thắng hai lần trước đây, một vào năm 1999 trong phim Elizabeth và một trong Blue Jasmine năm 2014. Cô cũng thắng giải Nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất năm 2008 với phim I'm Not There.

Trên mây hay dưới bùn?

Đạo diễn Todd Field là tên tuổi nhận được sự tôn trọng trong giới điện ảnh. Thế nhưng, ông đã vắng bóng suốt 16 năm qua trước khi trở lại với Tár. Dù doanh thu không khả quan, phim lập tức gây chấn động giới phê bình cũng như làm phim.

Đạo diễn gạo cội Martin Scorsese vừa qua đã bất ngờ xuất hiện tại lễ trao giải Hiệp hội Phê bình Phim New York, nơi ông trao cho Todd Field giải Phim hay nhất. Vị đạo diễn này, người từng mang tới cho chính Blanchett giải Oscar với vai trong The Aviator, ca ngợi Tárnhư một "màn đi dây siêu cao", đưa điện ảnh "lên mây giữa những ngày tăm tối".

"Từ khá lâu nay rồi, nhiều người trong số chúng ta vẫn xem phim mà biết rõ phim sẽ đưa mình đến đâu" - Scorsese nói - "Chúng ta được dẫn dắt và an ủi - ngay cả đôi khi điều đó khiến ta khó chịu - rằng sau tất cả thì mọi chuyện sẽ ổn. Điều ấy làm người ta bị ru ngủ và cuối cùng trở nên quen thuộc với nó. Còn những người như tôi, vốn từng trải nghiệm điện ảnh trong quá khứ, trở nên tuyệt vọng về tương lai của loại hình nghệ thuật này và đặc biệt tiếc cho thế hệ trẻ. Nhưng đó là vào những ngày tăm tối".

"Bây giờ, thật như lên mây khi được trải nghiệm bộ phim Tár của Todd. Điều cậu đã làm, chất liệu cậu tạo ra trong bộ phim không cho phép chuyện đó xảy ra. Tất cả những yếu tố điện ảnh mà cậu dùng đã chứng thực điều này" - ông ca ngợi - "Thật sự là màn đi dây siêu cao. Tất cả những điều này được truyền tải qua một Mise-en-scène (sự sắp xếp các phân cảnh và đạo cụ trong một cảnh) bậc thầy".

Tuy nhiên, Tár lại đang bị chỉ trích từ nữ nhạc trưởng nổi tiếng nhất thế giới, Marin Alsop, người mà chính nhân vật Tár trong phim nhắc tới như một người phụ nữ đáng kinh ngạc và từng nâng đỡ tinh thần của các nữ nhạc trưởng.

"Rất nhiều khía cạnh bề mặt của Tár dường như giống với cuộc sống cá nhân của riêng tôi" - Alsop nói trong một buổi phỏng vấn - "Nhưng khi đã xem nó, tôi không còn hứng thú nữa mà cảm thấy bị xúc phạm. Tôi bị xúc phạm trên tư cách một phụ nữ, một nhạc trưởng, một người đồng tính nữ".

Tár và Alsop đều là những nhạc trưởng phá vỡ rào cản, học trò của nhạc trưởng huyền thoại Leonard Bernstein, giảng viên tại các nhạc viện lớn ở Mỹ, có một bà mẹ đồng tính đã kết hôn với một đồng nghiệp trong dàn nhạc.Thế nhưng, Tár hiện lên là một người lạm dụng, thao túng, điều khiến Alsop "rất đau lòng".

"Tôi nghĩ rằng tất cả phụ nữ và các nhà nữ quyền nên cảm thấy phiền lòng với lối miêu tả đó. Nó không phải là về các nữ nhạc trưởng. Nó là về phụ nữ với tư cách những nhà lãnh đạo trong xã hội" - Alsop chỉ trích.

Bà nói thêm rằng, trên thực tế, có rất nhiều người đàn ông ngoài đời thật là khuôn mẫu của Tár, nhưng cuối cùng, nhân vật này lại là một người phụ nữ và khiến bà cảm thấy nó "đang chống lại phụ nữ". Và do đó, "tôi đã thấy những tiến bộ nhưng rồi lại tụt lùi rất, rất nhiều lần".