"Dracula" và cuộc báo thù dài hàng thế kỷ

Stoker không bao giờ đoán được rằng, cuốn tiểu thuyết Dracula – với tên ban đầu là The Undead – của ông có sức ảnh hưởng lớn như thế nào trong 100 năm qua, từ văn học và điện ảnh tới các chương trình trò chơi. 

Nhà văn Ireland Bram Stoker

Khởi đầu cho 1.000 tiểu thuyết về ma cà rồng

Tiểu thuyết Dracula là sự khảo sát của Stoker về những khái niệm bản năng giới tính, tục lệ văn hóa, chủ nghĩa thực dân và nỗi lo sợ về sự xâm chiếm của người nước ngoài.

Khi Stoker xuất bản cuốn truyện Dracula vào tháng 5/1897, tác phẩm này đã nhận được những phản ứng trái chiều, song phần lớn là tích cực và nó đã làm tăng thanh thế của Stoker – lúc đó 50 tuổi – trên văn đàn London thời đó. Và ngày 20/8/1897, Stoker đã nhận được một bức thư của nhà văn Conan Doyle,  tác giả serie truyện nổi tiếng về thám tử Sherlock Holmes. Thư viết:

“Bram Stoker thân mến, tôi chắc rằng ông không cho đây là một sự xấc láo khi tôi viết bức thư này để nói với ông rằng, tôi thích thú như thế nào khi độc cuốn truyện Dracula. Tôi nghĩ đây là câu chuyện ma hay nhất mà tôi từng đọc trong nhiều năm qua. Câu chuyện cuốn hút từ đầu và ngày càng choán lấy tâm trí tôi. Tôi chân thành chúc mừng ông khi đã viết một câu chuyện hay đến vậy. Bạn chân thành của ông, Conan Doyle”!

Nhân vật ma cà rồng hư cấu này thực ra có nguồn gốc từ lịch sử và dân gian Rumani, được Stoker lấy khuôn mẫu từ Vlad III of Transylvania, sau này là Hoàng tử vùng Wallachia. Nhân vật này di cư từ Transylvania tới Anh, độc ác khét tiếng. Tương truyền, ông ta đã xiên chết hàng ngàn người và đến đêm thì hút máu họ.

Cuốn Dracula của Stoker đi theo cách viết của cuốn truyện Carmilla mà nhà văn Ireland Sheridan Le Fanu tung ra vào năm 1871. Cuốn Carmilla kể về một ma cà rồng nữ có ngoại hình là một phụ nữ trẻ đơn độc. Câu chuyện của Carmilla ám chỉ đến bản năng giới tính - chủ đề nổi bật trong các phim và chương trình truyền hình về ma cà rồng ngày nay. Nosferatu, bộ phim rùng rợn sản xuất năm 1921 là chuyển thể điện ảnh đầu tiên từ tiểu thuyết Dracula của Stoker.

Và như Dracula nói: “Cuộc báo thù của ta mới chỉ bắt đầu. Nó sẽ kéo dài hàng thế kỷ”. Cho đến nay, đã có hơn 1.000 tiểu thuyết và 200 bộ phim về ma cà rồng Dracula. Gần đây nhất serie truyện và phim ăn khách Chạng vạng cũng mang đề tài này.

Nosferatu – bộ phim đầu tiên được dàn dựng theo tiểu thuyết Dracula.

Trong sự nghiệp của mình, Stoker đã viết 12 tiểu thuyết và xuất bản một số tuyển tập truyện ngắn. Trong những năm 1890, ông từng là cộng tác viên của tờ The Daily Telegraph và từ năm 1905 đến năm 1910, ông thường xuyên viết bài cho mảng văn học của tờ báo này và còn viết các bài phê bình sân khấu.

Sau đó ông tới London làm trợ lý riêng của diễn viên Henry Irving, người đã mê hoặc ông ngay từ lần đầu tiên khi Stoker xem Irving diễn Hamlet tại nhà hát Hoàng gia ở Dublin. Stoker thường tới Mỹ, được tiếp kiến các Tổng thống William McKinley và Teddy Roosevelt và còn được gặp các thần tượng văn học của mình như Walt Whitman.

Stoker còn quan tâm sâu sắc tới nghệ thuật và năm 1874 ông đã sáng lập câu lạc bộ hội họa Dublin. Năm 1878, ông kết hôn với nữ diễn viên Florence Balcombe, 2 người định cư ở London và có một con trai là Irving Noel Thornley. Trong thời gian đó, ông kết bạn với Oscar Wilde, William Butler Yeats và Sir Arthur Conan Doyle.

Mối quan hệ khăng khít và lâu dài giữa Stoker và diễn viên Irving cũng như những ẩn ý về quan hệ đồng giới mà các nhà phê bình nhận thấy trong cuốn Dracula đã gây nên nhiều lời đồn đoán về giới tính của Stoker, mặc dù ông có gia đình.

Việc Stoker kết thân với nhà văn Oscar Wilde là càng làm bùng thêm những lời đồn đại đó. Khi còn là sinh viên, Stoker thường qua lại nhà Wilde và thậm chí còn đón Giáng sinh ở đó. Sau khi Wilde phải ngồi tù vì tội quan hệ đồng giới, Stoker đã xóa hết những gì về Wilde khỏi những trang viết của mình, trong đó có cả cuốn tự truyện của ông. Trong khi một số bạn bè bảo vệ Wilde, thì Stoker lại chọn cách im lặng. Cuốn Dracula được viết chỉ 1 tháng sau khi Wilde bị ngồi tù và có giả thuyết cho rằng, việc viết cuốn truyện này là cách để Stoker bày tỏ nỗi đau đớn thầm kín của mình về vụ xét xử Wilde.