Phim Việt 2011: Những tiền lệ bị phá vỡ!

• 17-09-2011 Phim Việt và nghịch lý của những con số
• 04-10-2011 Nở rộ phim Việt gốc Hàn
• 10-11-2011 Họp báo Liên hoan phim Việt Nam lần thứ XVII
• 09-12-2011 Phim Việt vẫn nhiều người xem

Khi nhà sản xuất quyết định ra rạp lúc này, giới báo chí rất thắc mắc và tự hỏi: Tại sao không để dành dịp Giáng sinh, Tết dương lịch? Hay do chất lượng phim quá kém mà nhà sản xuất muốn né sự cạnh tranh? Thế rồi, khi Long Ruồi cán đích 2 triệu USD sau 4 tuần chiếu, giới quan sát mới “tá hỏa”, tưởng đây là chiêu trò của phía phát hành, nhưng khi đến các rạp, thấy khán giả vẫn còn xếp hàng dài, niềm tin mới được củng cố ít nhiều. Theo nhà phát hành Galaxy thì trung bình mỗi ngày cả nước có khoảng 300 suất chiếu Long Ruồi, với hơn 25.000 lượt người xem.

Nếu tính một năm bắt đầu từ Tết Nguyên đán Tân Mão đến Tết Nguyên đán Nhâm Thìn thì năm này Việt Nam có khoảng 20 phim, riêng dịp cuối năm đã có 6-7 phim như Thiên mệnh anh hùng, Lời nguyền huyết ngải, Lệ phí tình yêu, Vũ điệu đường cong, Hello cô Ba …

Bình tâm mà suy xét thì Long Ruồi không hay bằng các phim giải trí như Để Mai tính, Cô dâu đại chiến… Thế nhưng, bù lại, nó có mấy điểm ưu trội là do ê-kíp nổi tiếng thực hiện, với sự thể hiện của Thái Hòa - dư âm thành công từ Để Mai tính vẫn còn nóng; thứ hai, nó gặp “hên” trong việc chọn thời điểm ra rạp, rất ít sự cạnh tranh; thứ ba, mức đầu tư thấp, nên lời nhiều. Chính thành công thiết thực này được cho là sự phá vỡ tiền lệ, vì lâu nay người ta vẫn nghĩ phim Việt chỉ dành cho một, hai mùa cố định trong năm. Từ đây các nhà sản xuất sẽ mạnh dạn hơn trong việc đầu tư và chọn thời điểm phát hành.

Tiền lệ về đầu tư

Dư luận đang rất quan tâm đến dự án phim kiếm hiệp của Việt Nam trong gần 20 năm qua là Thiên mệnh anh hùng, khi các nhà sản xuất có thể phải chi đến 30 tỷ đồng thì phim mới ra rạp được. Đây là một dự án có hai thất bại, đầu tiên là về dự trù kinh phí (ban đầu dự kiến khoảng 12 tỷ), đến nay đã phải chi khoảng 26 tỷ; tiếp đến là tìm hướng phát hành, bởi công thức huề vốn là lấy kinh phí sản xuất nhân đôi, phía phát hành luôn giữ tối thiểu 50%, nên phải cần thu về khoảng 60 tỷ thì mới có hy vọng.

Đầu tư gần 30 tỷ đồng, Thiên mệnh anh hùng đang được khán giả thích phim kiếm hiệp chờ đợi

Thế nhưng, nếu nhìn từ phía khán giả thì rất có lợi, bởi họ đã đợi từ đầu thập niên 90 của thế kỷ trước (với các phim dã sử kiếm hiệp như Tráng sĩ Bồ Đề, Thăng Long đệ nhất kiếm, Lửa cháy thành Đại La…) để có dịp mục kích một phim kiếm hiệp ra chất hơn. Cái lợi kế tiếp là đạo diễn Victor Vũ và ê-kíp được thẳng tay trong nhiều trường đoạn, bởi sau Dòng máu anh hùng (kinh phí sản xuất hơn 1,5 triệu USD), chưa có phim hãng phim tư nhân nào dám bỏ ra số tiền này, bởi cơ hội thu hồi vốn quá hẹp, họ e ngại.

Cái lợi tiếp theo là về mặt thương hiệu và niềm tin, nếu Thiên mệnh anh hùng thành công về mặt đẳng cấp hay các nhà sản xuất có thể thu hồi vốn, thì từ nay các dự án điện ảnh có đầu tư lớn hơn mới đủ cơ sở để tiến hành. Cho nên, ngay lúc này, nhiều người đang hy vọng nhà sản xuất phóng lao thì hãy theo lao, để thị trường có một tác phẩm chất lượng.

Phá vỡ tư duy làm phim

Bên cạnh các dự án thiên về thị trường, thì các hoạt động chuyên ngành về phim cũng đã kích thích và thay đổi được niềm say mê của giới trẻ. Các hoạt động này chưa chắc bổ ích trực tiếp về mặt giáo dục hoặc làm nghề, nhưng rõ ràng, nó tăng thêm những điểm nhìn để so sánh và thay đổi tư duy.

Đầu tiên phải nói đến giải thưởng YxineFF 2011, thu hút hơn 150 phim tham dự, trong đó có phim từ các nước làng giềng như Campuchia, Philippines, Lào, Malaysia, Indonesia, Singapore, Thái Lan… Năm nay, không những mở rộng về số lượng giải thưởng, mức tiền thưởng, mà còn cả tăng được chất lượng, khi có nhiều phim thu hút được giới chuyên môn và người xem. Dự án này là nơi để người mới vào nghề thể nghiệm các ý tưởng và phương pháp làm phim của mình.

Kế đến là dự án Phim 48 giờ “nội địa hóa” dưới tên gọi Phim 48 giờ Canon, với hơn 130 phim đáp ứng đủ tiêu chí, sẽ trao giải tại Nhà hát TP.HCM vào ngày 5/1/2012. Thách thức và điểm độc đáo của dự án này là làm sao để tổ chức thực hiện hoàn chỉnh một bộ phim trong vòng 48 giờ, kể từ lúc BTC đưa ra “đề bài”. Phim xuất sắc nhất sẽ được trình chiếu tại LHP Quốc tế 48HFP Filmapalooza; người thắng giải Grand Prize sẽ nhận được 3.000USD cùng thiết bị làm phim, cúp và cơ hội trình chiếu tại LHP Cannes (Pháp). Về thay đổi tư duy, dự án này cho thấy, việc làm phim không đơn thuần là chuyện kịch bản, đạo diễn, diễn viên hay kinh phí sản xuất… như ta thường nghĩ, mà việc tổ chức một đoàn phim là hết sức quan trọng.

Quy mô hẹp hơn là các cuộc giao lưu của Phillip Noyce (tháng 5/2011), các khóa học điện ảnh do Dov Simens (tháng 7/2011), Pilar Alessandra (tháng 11/2011) giảng dạy tại TP.HCM đã “mở đường” về mặt tư duy cho nhiều người có ước muốn làm phim trong tương lai gần.

Nhà sản xuất Dustin Nguyễn - bất ngờ với đoanh thu Long Ruồi. “Trong cương vị nhà sản xuất, chúng tôi mong Long Ruồi đạt mức doanh thu khoảng 20-25 tỷ là lý tưởng, nếu có làm giá thì chỉ nói 30-35 tỷ là cùng. Việc thành công ngoài mong đợi của phim cho thấy thị trường phim Việt Nam còn rất nhiều tiềm năng để khai thác”.

Biên kịch Châu Quang Phước - nhiều cơ hội cho biên kịch. “Tôi đang nhìn thấy cơ hội cho chính mình và các đồng nghiệp biên kịch, khi “được quyền” kể những câu chuyện với nhiều thể loại khác nhau (từ sử thi, võ hiệp hoặc hành động võ thuật…) mà hiện tại công nghệ làm phim ở mình đã ít nhiều “chạm” vào được. Biên kịch cũng không phải rơi vào tình trạng lúc nào cũng nơm nớp quan ngại về chuyện kinh phí thấp, để rồi phải liên tục tự mình “cắt gọt tàn nhẫn” nhiều bối cảnh quan trọng hoặc sự phiêu lưu đầy cảm hứng của nhiều ý tưởng trong kịch bản”.

Nhà phê bình Bá Vũ - để hấp dẫn đầu tư. “Phim bán vé tốt là minh chứng thiết thực cho các bài toán về đầu tư điện ảnh. Tín hiệu này còn kích thích nhiều nhà đầu tư ở các lĩnh vực khác “nhảy vào làm ăn”, bởi ngoài bất động sản, nhà cửa, chứng khoán… thì ở nhiều nước, phim là một lĩnh vực “dễ thấy” thắng thua, nên hấp dẫn nhiều người”.