'Rapper’s Delight' của Sugarhill Gang: Khởi nguồn của 'đế chế' hip-hop

(giaidauscholar.com) - Để nói đâu là bản hip-hop đầu tiên thì rất khó vì dòng nhạc này sinh ra từ đường phố của người da đen. Thế nhưng, để nói đâu là bước ngoặt đưa hip-hop từ dòng nhạc đường phố thành chính thống và dần phát triển thành “đế chế” âm nhạc lớn nhất hiện nay thì không khó. Hầu hết giới âm nhạc đều biết đó là Rapper’s Delight (Niềm vui sướng của các rapper).

Album 'JackBoys': Bằng chứng về sự thống trị của hip-hop

Sau thời gian mừng lễ Giáng sinh và năm mới, các BXH Billboard 200 đã trở lại với nhịp điệu thường ngày: Tất cả các album ngày lễ đã tụt hạng sâu và một lần nữa, nhạc hip-hop lại chứng tỏ vị trí thống trị của mình trong thời đại này với album No.1 tuần qua thuộc về "JackBoys" của JackBoys.

Rapper’s Delight của Sugarhill Gang được xây dựng trên nền tảng nhịp điệu của một hiện tượng văn hóa ra đời trước đó: Disco. Ca khúc là một hit nhạc nhảy thành công đến nỗi Sugar Hill - một hãng đĩa nhỏ ở New Jersey, Mỹ - nghĩ có thể đưa nó lên một tầm mới.

Ngẫu hứng đúng bản chất hip-hop

Đồng sáng lập hãng đĩa Sugar Hill là Sylvia Robinson. Cô cũng là người sáng lập nên hãng All Platinum và bản thân đã có nhiều hit như Pillow Talk và Love Is Strange và là một nửa của bộ đôi đình đám Mickey & Sylvia. Thế nhưng, vào năm 1979, hãng đĩa của cô đang phải đối mặt với cảnh phá sản. Theo con của Robinson, Joey, mẹ mình đã tìm được lối thoát trong một lần tới hộp đêm Harlem.

• Album 'JackBoys': Bằng chứng về sự thống trị của hip-hop
• Album 'Help Us Stranger' của The Raconteurs: Bứt phá của rock giữa kỷ nguyên hip-hop

“Mẹ tôi thấy một DJ đang nói và đám đông đáp lại những gì anh ta đang nói. Đây là lần đầu tiên bà thấy cảnh này” - Joey Robinson kể lại. “Và bà nói: Joey, chẳng phải đây là ý tưởng tuyệt vời để làm một bản thu rap?”.

Những gì mà Robinson thấy khi đó là bộ ba Sugarhill Gang gồm “Big Bank Hank” Jackson, Wonder Mike và “Master Gee” O’Brien. Các chàng trai này chỉ đơn giản là nhảy lên sân khấu, phiêu theo tiếng nhạc theo phong cách hoàn toàn tự do.

Phải nói rằng, thời điểm năm 1979, hip-hop rất khác với giờ đây. Các hãng thu âm coi nó là mốt tân thời và không có ý định tài trợ cho nó. Ngược lại, cũng rất khó để tìm được ai đó sẵn lòng thu một bản rap. Hầu hết các rapper biểu diễn trong hộp đêm đều không muốn thu âm vì dân hành nghề thấy phong cách này chỉ dành cho biểu diễn sống. Cũng rất dễ hiểu bởi những gì họ thể hiện không thật sự là các bản nhạc với chi tiết giai điệu và ca từ như hiện nay mà vô cùng tự do, phóng khoáng.

Tới tháng 3/1979, đĩa đơn rap đầu tiên trên thế giới mới xuất hiện là King Tim III (Personality Jock) của Fatback Band. Tuy nhiên, nó chỉ nằm ở mặt B, còn mặt A là một bản disco và cũng chỉ được biết đến trong phạm vi nhỏ.

Có thông tin rằng Robinson đã thử giọng Hank ở ngay trước tiệm pizza anh làm việc còn Gee thì ở trong xe ô tô. Sugarhill Gang gặp Robinson vào thứ Sáu thì đến thứ Hai tuần sau, bản thu Rapper’s Delight đã hoàn tất với chỉ một lần thu.

Rapper’s Delight được phát hành dưới dạng đĩa 12-inch vào tháng 9/1979. Nó dài tới 14 phút 35 và các đài phát thành yêu thích của người da đen bắt đầu phát nó, rồi sau đó là phát quá nhiều đến mức Sugarhill Gang đã ghi âm thêm một phiên bản dài 6 phút 30, rồi 3 phút 55 cho các đài pop, giới thiệu âm nhạc của khu phố người da đen những năm 1970 tới khán giả da trắng.

Thành công bất ngờ tới với Rapper’s Delight khi nó lọt Top 40 ở Mỹ, Top 3 ở Anh và thậm chí giành No.1 ở Canada và Hà Lan. Tại riêng Mỹ, đĩa đơn bán được hơn 2 triệu bản, mang về 3,5 triệu USD cho hãng Sugar Hill. Toàn là những điều chưa từng có với hip-hop.

Không thể lý giải chính xác tại sao nó thành công như vậy. Tuy nhiên, có thể đó là giai điệu vừa lạ vừa bắt tai của nhiều thể loại nhạc rap trên nền tảng disco, cùng với đó là nội dung hài hước đến ngộ nghĩnh.

Bị chính giới hip-hop ghét bỏ

Nhạc hip-hop, hay còn gọi là nhạc rap, sinh ra trong cộng đồng người Mỹ gốc Phi và gốc Latin ở quận Bronx, New York vào đầu những năm 1970. Khi đó, nó là một thú giải trí, và hơn thế, mang tới cơ hội nhỏ nhoi cho những thanh niên da đen, giúp tiếng nói của họ được người khác lắng nghe.

Thế nên trào lưu hip-hop, theo phóng viên, nhà hoạt động hip-hop Harry Allen, “là cầu nối đối với những người khi thường không có quyền nói lên những gì muốn nói”.

Nhưng Rapper’s Delight lại không phải là tiếng nói phản kháng, phản ánh thân phận thấp cổ bé họng của cộng đồng, mà ngược lại, toàn những lời “chém gió” kiểu: “Anh có nhiều quần áo hơn cả Muhammad Ali/ Anh ăn mặc cực dị/ Anh có vệ sĩ, hai chiếc xe bự… Sau giờ học anh ngâm mình trong bể bơi/Anh có TV màu có thể xem bóng rổ/ Hãy nghe anh nói về sổ séc, thẻ tín dụng, cực nhiều tiền…”.

“Nó không quá nặng nề” -theo Wonder Mike - “Nó không mang những thông điệp như chống lại cảnh sát vào những năm sau đó. Những gì tôi muốn khắc họa chỉ là ba chàng trai vui vẻ. Chúng tôi luôn khoác lác về những thứ mình chẳng có để gây ấn tượng trước lũ chim chích”.

Không khí tươi vui này chính là một trong những lý do khiến Rapper’s Delight bị giới hip-hop quay lưng. Nó không mang tinh thần gốc rễ là phản ánh nỗi tức giận của người da đen như trong các bản rap khác cùng thời. Sugarhill Gang còn bị chỉ trích vì có hai thành viên tới từ New Jersey và không ai trong họ từng là DJ hay MC.

“DJ AJ, Grandmaster Flash, Afrika Bambaataa, Kool Herc - tất cả những chàng trai này đều là DJ địa phương, biểu diễn trong các chương trình ở đây, New York” - theo rapper huyền thoại người Bronx Kurtis Blow - “Thế nên, khi Sugarhill Gangthành công, các chàng trai đó cảm thấy bị cướp trắng,hay như mọi người vẫn biết đó: Những gã đó không phải là dân Bronx, họ không phải tranh đấu để mang hip-hop tới đây năm 1979. Do đó, ngay từ đầu, Sugarhill Gang đã bị thù địch tứ phía”.

Nhưng bất chấp những xung đột - và cả tranh cãi về ai là người viết giai điệu - Rapper’s Delight vẫn là một bản ghi rất quan trọng: Kurtis Blow nói rằng nó đã khởi đầu sự nghiệp cho nhiều rapper Bronx, trong đó có chính anh.

“Khi nó xuất hiện, không có gì còn giống như trước đó” - theo Harry Allen. “Nó khiến mọi thứ khác đều trở nên có thể. Tôi đang nói chuyện với người bạn Chuck D của Public Enemy, và khi lần đầu nghe tin cái này sẽ trở thành một bản thu rap, anh ngạc nhiên kiểu: Làm thế nào đưa cả ba tiếng này vào một bản thu nhỉ? Bởi vì đó chính là cách các MC dùng để gieo vần. Họ cứ gieo vần trong nhiều giờ như vậy”.

MV “Rapper’s Delight” là MV đầu tiên của hip-hop:

Lật trang lịch sử cho hip-hop

Rappe’s Delight đã lật trang lịch sử cho hip-hop, từ tiếng lòng nơi đường phố của người da đen thành âm nhạc chính thống, và giờ, sau hơn 40 năm, đang thống trị làng nhạc thế giới.

Theo báo cáo của Forbes năm 2017, hip hop/R&B đã soán ngôi rock để trở thành dòng nhạc được tiêu thụ nhiều nhất và lần đầu trở thành dòng nhạc phổ biến nhất lịch sử Mỹ. Trong kỷ nguyên stream hiện nay, album được stream nhiều nhất lịch sử hiện là Scorpion của rapper Drake.

Hiện tại, Bảo tàng Hip-hop Toàn cầu đang được xây dựng tại quê hương dòng nhạc này ở Bronx. Bảo tàng đầu tiên về hip-hop này dự kiến sẽ mở cửa đón khách vào năm 2023, nhân kỷ niệm 50 năm hip-hop ra đời. Trong số các vật phẩm được trưng bày tại đây, tất nhiên không thể thiếu bản thu rap thứ hai trong lịch sử, Rapper’s Delight.

Thư Vĩ (Tổng hợp)