Mối đe dọa khôn lường của biến thể Delta Plus

(giaidauscholar.com) - Khi Ấn Độ chuẩn bị thở phào vì làn sóng COVID-19 thứ hai sắp qua đi, các chuyên gia lại cảnh báo đã xuất hiện một biến thể mới của virus SARS CoV-2 là Delta Plus, được đánh giá còn nguy hiểm hơn các biến thể trước đó và khiến người ta nghĩ ngay đến kịch bản về một làn sóng lây nhiễm thứ ba có lẽ đã cận kề.            

Xác suất nhiễm Covid-19 biến thể Delta cao hơn nhiều so với virus thông thường

Theo phóng viên TTXVN tại Nhật Bản, ngày 23/6, nhóm các nhà nghiên cứu thuộc Viện Nghiên cứu vật lý và hóa học (RIKEN) ở thành phố Kobe đã công bố kết quả đánh giá xác suất nhiễm các biến thể của virus SARS-CoV-2 cao hơn nhiều lần so với virus SARS-CoV-2 thông thường.

Kể từ khi đại dịch COVID-19 bùng phát vào đầu năm 2020, virus SARS CoV-2 đã liên tục biến đổi. Giờ đây đã có một danh sách dài các biến thể mới, trong đó phiên bản đột biến mới của dòng Delta được phát hiện lần đầu tiên ở Ấn Độ, Delta Plus, được coi là một biến thể độc hại. Bộ Y tế Ấn Độ đã sớm gọi Delta Plus là biến thể gây lo ngại và đưa ra cảnh báo về biến thể này.         

Sau khi xác định những ca nhiễm Delta Plus đầu tiên ở Maharashtra, Kerala và Madhya Pradesh, Bộ Y tế Ấn Độ khuyến cáo 3 bang này tăng cường các biện pháp ngăn chặn ở những khu vực bị ảnh hưởng, trong đó bao gồm cấm tụ tập đông người, xét nghiệm trên diện rộng, truy dấu thần tốc cũng như ưu tiên triển khai tiêm vaccine.

Nhưng biến thể mới cũng đã sớm được phát hiện ở nhiều bang khác như Punjab, Andhra Pradesh, Karnataka, Tamil Nadu và Jammu & Kashmir. Sẽ không ngạc nhiên nếu chỉ một thời gian ngắn nữa, Delta Plus xuất hiện trên hầu khắp Ấn Độ, cũng giống như cái cách biến thể tiền thân của nó là Delta từng làm chao đảo nước này không lâu sau khi được biết đến.   

Theo Tiến sĩ Shuchin Bajaj, Giám đốc hệ thống bệnh viện Ujala Cygnus, biến thể Delta lần đầu tiên được phát hiện ở Ấn Độ rốt cuộc đã trở thành một vấn đề nghiêm trọng đối với toàn thế giới. Vào thời điểm hiện tại, Delta Plus mới chỉ xuất hiện ở một số khu vực hạn chế của Ấn Độ. Phiên bản đột biến của Delta này được phát hiện lần đầu tiên ở châu Âu vào tháng 3, nhưng người ta mới chỉ biết đến nó vào ngày 13/6. Mặc dù các chuyên gia vẫn đang nghiên cứu về biến thể này, họ tin rằng Delta Plus có khả năng truyền nhiễm mạnh hơn.         

Khuyến cáo trên của Bộ Y tế Ấn Độ được đưa ra sau khi INSACOG, một mạng lưới gồm 28 phòng thí nghiệm của bộ này tham gia công việc giải trình tự gene, thông báo cho chính phủ trung ương hôm 22/6 rằng biến thể Delta Plus có 3 đặc điểm đáng lo ngại: khả năng truyền nhiễm cao hơn, bám chặt hơn vào các thụ thể của tế bào phổi và làm giảm khả năng đáp ứng của kháng thể đơn dòng. Theo các chuyên gia, Delta Plus có một đột biến gọi là K417N - lần đầu tiên được phát hiện trong biến thể Beta (nguồn gốc từ Nam Phi - cũng là một biến thể gây lo ngại). Điều đó, cùng với thực tế là Delta Plus cũng sở hữu tất cả các đặc tính khác của Delta, có thể làm cho biến thể mới nhất này trở nên dễ lây nhiễm hơn nhiều.         

Giám đốc Viện khoa học y tế toàn Ấn (AIIM) Randeep Guleria đánh giá Delta Plus dễ lây đến mức chỉ cần đi cạnh một bệnh nhân nhiễm biến thể này không đeo khẩu trang thì cũng có thể bị mắc COVID-19. Ông Guleria đồng thời lưu ý mặc dù việc tuân thủ các quy định về phòng chống COVID-19 sẽ hỗ trợ đáng kể trong đối phó với biến thể mới, nhưng giới chức Ấn Độ lo ngại Delta Plus có cơ chế lẩn tránh hệ miễn dịch cũng như có khả năng chống lại các kháng thể đơn dòng.         

Tuy nhiều ý kiến đánh giá hiện còn quá sớm để khẳng định Delta Plus có thể gây ra làn sóng COVID-19 thứ ba ở Ấn Độ vì đến nay chưa có đủ dữ liệu, song các chuyên gia cho rằng kịch bản có thể thay đổi chỉ sau vài tuần. Tiến sĩ Lalit Kant, cựu trưởng bộ phận dịch tễ học và bệnh truyền nhiễm thuộc Hội đồng Nghiên cứu y tế Ấn Độ (ICMR) cảnh báo nguy cơ các biến thể mới làm chệch hướng tiến bộ sẽ vẫn tồn tại chừng nào virus vẫn tiếp tục lây lan. Ông nói thêm rằng Ấn Độ cần tăng cường hơn nữa nỗ lực giải trình tự gene để sớm xác định các biến thể nguy hiểm và áp dụng biện pháp ngăn chặn phù hợp. Tính đến tháng 6 này, Ấn Độ đã giải trình tự 30.000 mẫu, nhưng các chuyên gia cho rằng con số đó là chưa đủ.        

Tiến sĩ A.Fathahudeen, người đã điều trị cho hàng nghìn bệnh nhân COVID-19, đánh giá các loại vaccine hiện tại dường như có tác dụng đối với các biến thể đã biết, nhưng không có gì đảm bảo những vaccine này sẽ có tác dụng đối với các biến thể mới. Có nhiều trường hợp bị nhiễm bệnh dù đã được tiêm phòng COVID-19, nhất là những người mới chỉ tiêm một mũi đầu tiên.

Ông đánh giá Ấn Độ khó có thể tránh khỏi một đợt bùng phát dịch COVID-19 tiếp theo, nhưng nước này có thể trì hoãn và ngăn chặn làn sóng đó bằng các biện pháp thích hợp như giải trình tự để theo dõi các đột biến và thực thi nghiêm ngặt các quy định an toàn trong phòng chống COVID-19. Ông khẳng định: “Nếu không làm tất cả những điều này, làn sóng thứ ba có thể ập đến nhanh hơn chúng ta tưởng”.         

• Xác suất nhiễm Covid-19 biến thể Delta cao hơn nhiều so với virus thông thường
• Delta - biến thể gây Covid-19 ‘đáng lo ngại’ ở cấp độ toàn cầu
• Biến thể Delta gây Dịch Covid-19 lây lan mạnh tại Pháp và Đức

Nguy cơ bùng phát làn sóng thứ ba cũng phụ thuộc vào mức độ miễn dịch của dân số Ấn Độ, dù là từ việc tiêm vaccine hay do nhiễm bệnh tự nhiên. Từ ngày 9-22/6, Ấn Độ tiêm trung bình 3,25 triệu liều/ngày. Tuy nhiên nước này cần tiêm khoảng 8,5-9 triệu liều/ngày để đạt được mục tiêu tiêm chủng cho toàn bộ người trưởng thành vào cuối năm 2021. Cho đến nay, mới chỉ khoảng 4% dân số Ấn Độ được tiêm đủ liều và khoảng 18% đã được tiêm một liều vaccine COVID-19.         

Hiện có rất ít dữ liệu về Delta Plus và biến thể này cũng mới chỉ xuất hiện ở 9 quốc gia khác gồm Mỹ, Anh, Bồ Đào Nha, Thụy Sĩ, Nhật Bản, Ba Lan, Nepal, Nga và Trung Quốc. Nhưng việc Bộ Y tế Ấn Độ sớm coi Delta Plus là biến thể gây lo ngại là một hành động mau lẹ, để nước này có được sự chuẩn bị tốt nhất nhằm ứng phó với một làn sóng thứ ba tiềm tàng, nhất là khi biến thể tiền thân Delta hiện đã lây lan đến hơn 80 quốc gia trên thế giới và gây ra những làn sóng lây nhiễm mới, bất chấp các chiến dịch tiêm chủng đang được tăng tốc ở nhiều nơi.         

Ấn Độ hiện đang mở cửa trở lại khi làn sóng thứ hai dần lắng xuống. Nhưng có lẽ lần này chính quyền sẽ phải thận trọng hơn. Các hoạt động kinh tế đã được nối lại đáng kể và người dân đang hòa mình sâu hơn trong xã hội, biến thể mới Delta Plus gây lo ngại xuất hiện trong khi tuyệt đại đa số dân chúng chưa có được sự bảo vệ của vaccine, thêm một lần nữa, Ấn Độ hội đủ những điều kiện cần thiết để một làn sóng thứ ba nhen nhóm ngay từ bây giờ.

Huy Lê - Phóng viên TTXVN tại Ấn Độ