Tranh cãi quanh gia sản của 'hiệp sĩ' chống tham nhũng

(giaidauscholar.com) - Tổng thống Nigeria Muhammadu Buhari, người đắc cử nhờ cam kết sẽ chống lại nạn tham nhũng khủng khiếp ở trong nước, đã vừa công khai tài sản cá nhân "còm cõi" với số tiền "chỉ" 151.000 USD trong ngân hàng.

Người đàn ông 72 tuổi này đã chiến thắng cuộc bầu cử Tổng thống Nigeria, nhờ vận động tranh cử cùng thông điệp sẽ thu hồi số tiền 150 tỷ USD hình thành từ việc bán dầu khí, đã bị "đánh cắp" khỏi ngân khố quốc gia.

Gây nghi ngờ vì không... quá giàu

Buhari, người nhậm chức từ ngày 29/5, đã kỷ niệm 100 ngày cầm quyền vào hôm 5/9 vừa qua. Luật Nigeria nêu rõ rằng các Tổng thống và Phó Tổng thống phải kê khai tài sản trong vòng 100 ngày, kể từ khi cầm quyền.

Phát ngôn viên Garba Shubu nói rằng dù từng kinh qua nhiều vị trí lãnh đạo cao cấp, gồm ghế cựu lãnh đạo chính quyền quân sự và cựu bộ trưởng dầu khí, tại một đất nước có tham nhũng hoành hành như Nigeria, ông Buhari vẫn chỉ sở hữu khối tài sản khiêm tốn là chưa đầy 30 triệu naira (151.000 USD). Đây là điều gây ngạc nhiên, bởi xét tới công việc và bối cảnh Nigeria, ông hoàn toàn có thể kiếm nhiều hơn thế.

Shubu nói rằng ông Buhari vui hưởng một phong cách sống "khổ hạnh". Ngoài số tiền kể trên, các tài sản khác của ông chỉ là một số cổ phiếu ở 3 công ty khác nhau, gồm 1 công ty sản xuất sơn và 2 ngân hàng thương mại.

Ngay sau khi Buhari công khai tài sản, một số tờ báo đã chất vấn rằng có phải ông đang kê khai một cách thành thực? Thông tin mới công bố cho thấy Buhari rõ ràng là có cuộc sống khá hơn nhiều so với những người Nigeria bình thường. Nhưng so với những nhà lãnh đạo khác tại khu vực cận Sahara của châu Phi, ông "nghèo rớt mùng tơi."

Các nhân vật này đều rất giàu có, bất chấp thực tế rằng dân nước họ đặc biệt nghèo. Đơn cử như Teodoro Obiang Nguema Mbasogo, Tổng thống Guinea xích đạo.

Ông này được tạp chí Forbes ước tính có gia sản khoảng 600 triệu USD, với thành viên trong gia đình sở hữu nhiều bất động sản, xe sang ở nước ngoài... Trong khi đó, đa số dân Guinea xích đạo đều rất nghèo khổ, không được tiếp cận với nước sạch, chăm sóc y tế và giáo dục.

Bước ngoặt trong cuộc chiến chống tham nhũng

Buhari thậm chí còn không giàu bằng viên phó của ông là Yemi Osinbajo. Các bản khai tài sản cho thấy Phó Tổng thống Osinbajo, một luật sư thành công trước khi đi vào chính trị, đang sở hữu khoảng 94 triệu naira trong nhiều tài khoản ngân hàng địa phương. Ông này còn có 900.000 USD và 19.000 bảng Anh (29.000 USD) nằm trong các tài khoản ngân hàng khác nhau, bên cạnh 3 chiếc xe hơi.

Ngoài ra, ông cũng sở hữu 4 ngôi nhà, có cổ phiếu trong 6 công ty tư nhân, gồm tập đoàn viễn thông MTN Nigeria.

Theo Shehu, tài liệu do Buhari gửi tới nhà chức trách Nigeria "cho thấy vị tướng về hưu này đã sống đời khổ hạnh và "thắt lưng buộc bụng, trái ngược những gì người ta tưởng về một nhân vật từng giữ vị trí lãnh đạo đất nước Nigeria và còn nắm nhiều trọng trách trong chính quyền."

Được biết Buhari đã biến minh bạch và chống tham nhũng thành một trong những điểm mạnh nhất dưới chính quyền ông. Buhari công khai chống hoạt động lừa đảo liên quan tới dầu khí, nhất là việc doanh thu từ dầu khí không chảy vào ngân khố từ năm 2011 - dù Nigeria là quốc gia sản xuất dầu khí hàng đầu châu Phi.

Cho thấy ngay từ đầu rằng bản thân nghiêm túc về việc chống nạn tham nhũng, ông đã sa thải toàn bộ ban quản lý công ty dầu khí nhà nước NNPC, vì các hoạt động sai phạm và biển thủ tài sản quốc gia diễn ra lan tràn. Ông còn bổ nhiệm một luật sư được giáo dục ở Harvard vào ghế giám đốc quản lý mới của công ty, để đẩy mạnh các cải cách.

Buhari cũng cho điều tra những thỏa thuận tài chính của một số nhân vật phục vụ dưới thời người tiền nhiệm Goodluck Jonathan.

Động thái công bố tài sản của Buhari được xem là bước ngoặt rất lớn, chưa từng có tiền lệ ở Nigeria cũng như nhiều vùng khác ở châu Phi. Các tài liệu kê khai tài sản của ông hiện đang được cơ quan chức năng Nigeria xem xét, đánh giá. "Ngay sau khi hoạt động thẩm định những tài liệu này hoàn tất, chúng sẽ được công khai để công chúng Nigeria xem xét" - Shehu nói.

Tường Linh (Theo AFP, Washington Post)
Thể thao & Văn hóa