(TT&VH) - LTS: Căn cứ vào bài thơ “Nam Thiên dĩ định” trong bản thần tích đền Đào Xá (xã Đào Xá, huyện Thanh Thuỷ tỉnh Phú Thọ), nhà nghiên cứu Vũ Kim Biên (Phú Thọ) đặt giả thiết rằng đây chính là “tiền thân” của bài thơ thần Nam quốc sơn hà – được coi là “bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên” của nước ta. Đây là một giả thiết lịch sử thú vị, xin trân trọng giới thiệu cùng độc giả.
Xuất xứ của “bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên”
Phòng tuyến sông Cầu, chiến thắng Như Nguyệt và Bản Tuyên ngôn độc lập của Lý Thường Kiệt mùa xuân năm 1077, là những sự kiện hùng tráng và đầy thi vị.
Sử cũ chép: “Đời Lý Nhân Tông, Lý Thường Kiệt chống nhau với tướng Tống là Quách Quì ở sông Như Nguyệt. Đêm đến nghe có tiếng ngâm thơ ở trong đền thờ thần Tam Giang rằng (dịch): Sau quả nhiên nhà Tống bị thua. Do có công đọc thơ đuổi giặc nên thần Tam Giang được phong là Khước địch đại vương, và đền thì gọi là đền Tam Giang khước địch thần”.
(Sách Đại nam nhất thống chí – triều Nguyễn)
Như vậy là quan niệm của sử cũ, bài thơ “Nam quốc sơn hà” là lời hịch của thần Tam Giang. Còn ngày nay thì chúng ta luận bàn rằng, bài thơ đó chính là của Lý Thường Kiệt. Ông bí mật cho người lọt vào đền thờ thần Tam Giang, nhân lúc đêm khuya thanh vắng đọc lên giả thác lời Thần để khích lệ lòng quân sĩ.
Đền Đào Xá - nơi ra đời bài thơ “Nam Thiên dĩ định”
Như trên đã nói, theo quan niệm của người xưa thì bài thơ khước địch (đuổi giặc) là của thần Tam Giang hiển linh hộ quốc. Nhận định của giới sử học ngày nay thì tác giả bài thơ là Lý Thường Kiệt. Còn cách làm cho nó ra vẻ thần linh thì chính do ông bố trí mà thôi. Tuy nhiên giới Sử học vẫn dừng ở luận đoán mà chưa chứng minh.
Bài thơ “tiền thân”
Nhiều năm nay nghiên cứu Lịch sử địa phương, chúng tôi đã chứng minh làm rõ, nhất trí với luận đoán đó là hoàn toàn khoa học, đúng sự thật.
Trong bản thần tích thờ Đức Hải Công, con thứ 19 của Lạc Long Quân ở đền Đào Xá (xã Đào Xá huyện Thanh Thuỷ tỉnh Phú Thọ), có đoạn nói về sự linh ứng của thần là: “Đời vua Lý Nhân Tông, nhà Tống mưu mô xâm lược nước ta. Thái uý Lý Thường Kiệt đi tuần phòng để lo chống giữ. Ông cho thuyền chèo ngược sông Cái, rẽ vào đền Đào Xá mật khẩn thần linh hộ quốc. Thần hiển hiện thành rắn lớn, đi thuyền rồng lại cửa đền đọc bài thơ là:
Nam thiên dĩ định đế Nam quân Đại đức giai do đức nhật tân Thất quận sơn hà đô nhất thống Tống binh bất miễn tán như vân.
Nghĩa: Quả nhiên, sau Thái uý cả phá quân Tống ở sông Như Nguyệt”.
Cũng vì sự tích này mà trước đây làng Đào Xá có tục bơi chải vào lúc nửa đêm ngày mồng 10 tháng 7 âm lịch trên đầm Đào hàng năm, gọi tên là “Lễ hiển Thần phù vua Lý đánh giặc Tống”. Làng có 4 giáp, giáp Đông và giáp Bắc bơi chải đực màu đỏ, giáp Tây và giáp Nam bơi chải cái mầu trắng. Mỗi chải dài 16m, lòng rộng 1,3m, cao 0,8m, chia làm 12 khoang, do 24 người ngồi hai bên mạn bơi, 1 người cầm lái, 1 người đứng giữa chải cầm mõ chỉ huy bằng hiệu lệnh, 2 người đánh chiêng trống, 1 người cầm bó đuốc, 1 người đứng mũi chải phất cờ. Đúng canh ba thì vào cuộc, hai chải lặng lẽ bơi nhẹ nhàng từ bờ đầm trước cửa Đền sang phía dẫy đồi bờ bên kia chừng 1km. Khi có hiệu lệnh gọi thì hai chải quay mũi về Đền, nổi chiêng trống hò reo bật đuốc, và bơi thi cật lực. Chải nào đến cửa Đền trước sẽ được lĩnh thưởng. Đó là hèm cầu diễn lại cảnh Thần Hải công cai quản đầm Đào Xá, lúc nửa đêm hôm mồng 10 tháng 7 hiển hiện về Đền thờ Ngài ban thơ cho Lý Thường Kiệt
Đến đây chúng ta dễ dàng nhận ra bài “Nam Thiên dĩ định” là tiền thân của bài “Nam quốc sơn hà”. Vậy quá trình hình thành “Nam quốc sơn hà” ra sao?
Hai giả thiết về sự hình thành bài thơ
Giả thiết 1: Khi quan Thái uý Lý Thường Kiệt đến Đào Xá, chắc chắn các bô lão, chức dịch toàn vùng phải tập trung nghênh tiếp. Lý Thường Kiệt nói rõ cho họ biết âm mưu của nhà Tống và mục đích chuyến đi kinh lý của ông. Để chúc tụng nhà vua và chúc tụng sự nghiệp phò vua cứu nước của quan Thái uý, họ đã cùng nhau xướng ngâm bài thơ trên.
Điều lý thú là có chi tiết “Thất quận” trong câu “Thất quận sơn hà đô nhất thống” làm ta tin rằng bài thơ được ra đời trước khi xẩy ra cuộc chiến chống quân xâm lược Tống trên phòng tuyến sông Cầu, do các phụ lão địa phương ứng tác. Vì năm 1054 nhà Lý đã đặt lại tên nước là Đại Việt, chia đơn vị hành chính từ Trung ương đến địa phương. Cả nước đặt thành 24 lộ, phủ, châu; dưới là hương, giáp. Nhưng thổ hào địa phương quen hiểu đơn vị hành chính cũ từ thời trước, nên vẫn nói nước ta có 7 quận.
Từ bài thơ, mộc mạc dân dã này, Lý Thường Kiệt đem “nhuận sắc” nâng lên thành bài “Nam quốc sơn hà”.
Giả thiết 2: Bài “Nam thiên dĩ định” vẫn của Lý Thường Kiệt làm ra, ý thơ nẩy nở trong lúc hội ngộ với phụ lão làng Đào Xá. Nhưng sau đó ông giả thác nói là thơ của Thần Hải Công đem đến tặng (hoặc báo mộng). Có thể việc này đã làm cho những người xung quanh ông hào hứng. Rồi từ đây suy nghĩ của ông phát triển dần lên thành mưu kế. Một mặt ông sai phụ lão Đào Xá ghi chép lại giấc mộng của ông được Thần tặng thơ báo trước sẽ phá được quân Tống, loan truyền trong nhân dân. Một mặt ông tiếp tục tô điểm cho hay hơn. Bài thơ làm vội có tính chất khởi thảo này được ông sửa chữa thành kiệt tác “Nam quốc sơn hà”. Và đợi đến khi quân ta và quân Tống đối luỹ gay go, ông mới giao cho một người thân tín giả thác thần Tam Giang, đọc lên giữa đêm khuya. Sử cũ xác nhận rằng bài thơ Thần ấy đã gây được phấn khích tâm lý cực mạnh cho quân sĩ Đại Việt, và sự sợ hãi kinh hoàng của giặc.
Bài thơ “Nam quốc sơn hà” rất có thể có nguồn gốc trước nó là bài “Nam thiên dĩ định” làm ở đền Đào Xá. Chính tại nơi địa bàn chiến lược ngã ba sông này, nhân dân vùng Đất Tổ Hùng Vương đã biểu lộ lòng trung thành với sự nghiệp giữ nước do triều Lý đứng đầu. Trước cảnh tượng non sông hùng vĩ đẹp tươi, khí thiêng chung đúc tự muôn đời, Lý Thường Kiệt đã cảm tác bài thơ “Nam quốc sơn hà”. Ông đã khái quát hồn nước lòng dân viết nên bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên, được công bố vào mùa xuân năm 1077 tại chiến lũy sông Cầu.
Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 3/7, rạng sáng 4/7 - giaidauscholar.com cập nhật nhanh và chính xác nhất lịch thi đấu và trực tiếp U16 Đông Nam Á, Copa America 2024, J-League.
Trực tiếp bóng đá Việt Nam vs Indonesia thuộc giải U16 Đông Nam Á 2024 diễn ra vào lúc 15h00 ngày 3/7. Cập nhật link xem diễn biến trận tranh hạng ba của giải đấu U16 Đông Nam Á.
Một sự cố hy hữu đã xảy ra trong trận đấu vòng 16 đội EURO 2024 giữa Hà Lan và Romania, khi một đôi giày thể thao được ném vào sân và suýt cản phá bàn thắng của Donyell Malen.
Cristiano Ronaldo đang đem lại nhiều vấn đề hơn là giúp ích cho Bồ Đào Nha. Tuy nhiên, HLV Roberto Martinez lại quá thiếu dũng khí khi không dám loại bỏ ngôi sao này.
Thủ môn Bùi Tiến Dũng có thể được HAGL ký hợp đồng 2 năm sau khi V-League 2023/24 kết thúc. Bùi Tiến Dũng cho thấy cái duyên của mình khi làm việc với HLV Vũ Tiến Thành và bầu Đức.
Đó là những cuộc đời ở bên lề của một xã hội đang ngày càng chia rẽ vì có quá nhiều vấn đề trong những năm qua. Trong những ngày EURO trên đất Đức, tôi vẫn lẳng lặng quan sát họ, cố gắng tìm cách nói chuyện với họ - đa phần họ không muốn nói về việc họ đang làm, rồi cuối cùng, một người tên Hans đồng ý nói chuyện với tôi.
Số lượng người tham dự đông gấp 3 lần cho phép được xem là nguyên nhân chính dẫn tới vụ giẫm đạp nghiêm trọng tại bang Uttar Pradesh (miền Bắc Ấn Độ) trong ngày 2/7, Theo con số cập nhật mới nhất, số người thiệt mạng trong vụ việc này đã lên tới 121 người.
Ngày 3/7, Bộ giao thông vận tải Indonesia thông báo đã cấp phép để hãng taxi bay của Huyndai (Hàn Quốc) thực hiện các chuyến bay thử nghiệm tại thủ đô mới Nusantara (IKN) trong tháng này sau khi Indonesia đưa ra các hướng dẫn về sử dụng loại hình phương tiện di chuyển đặc thù này.
Phạm Quỳnh Hương là cái tên rất hot trong làng bóng chuyền nữ Việt Nam thời gian qua. VĐV được mệnh danh là "truyền nhân" của Trần Thị Thanh Thúy vừa chính thức được triệu tập lên ĐT Việt Nam tham dự giải giao hữu quốc tế tại Thượng Hải.
Ngày 3/7, Sở Y tế Thành phố Hồ Chí Minh đã có thông tin cảnh báo người dân về tình trạng các cơ sở quảng cáo công nghệ "giảm béo công nghệ cao, không đau, không xâm lấn" bằng máy Laser, máy nâng cơ RF.
Vừa qua, Tập đoàn Fast Retailing - công ty mẹ của thương hiệu UNIQLO, công bố danh sách 9 học sinh Việt Nam nhận học bổng từ Quỹ Fast Retailing năm 2024.
Đêm nhạc "Love Songs Love Vietnam" của Hồ Ngọc Hà tại Bà Nà Hills, Đà Nẵng diễn ra tối 3/6/2023. Sau hơn một năm, ấn phẩm đặc biệt phiên bản giới hạn của đêm nhạc sẽ chính thức ra mắt.
Khi chuẩn bị cho EURO 2024, UEFA đã thông qua tuyên bố về nhân quyền và thiết lập một hệ thống được thiết kế để giải quyết các vấn đề về nhân quyền nhanh chóng hơn.
Trong một khoảnh khắc, Cristiano Ronaldo muốn kìm nén cảm xúc của mình, nhưng rồi có điều gì đó thúc giục, và anh không thể chịu đựng thêm nữa: Nước mắt tuôn ra nức nở và trước hàng trăm triệu khán giả đang theo dõi ở trên sân và qua màn ảnh nhỏ, siêu cầu thủ này đã trở lại với hình hài nhỏ bé của một con người không thể chống lại thời gian.
Trọng tài người Malaysia, Mohamad Kamil Zakaria Bin Ismail (Malaysia) là người được VPF chọn bắt chính trận đấu tranh vé dự V-League 2024/2025 giữa Hồng Lĩnh Hà Tĩnh và PVF CAND lúc 18h00 ngày 6/7 tới trên SVĐ Hàng Đẫy (Hà Nội).
Dù được đánh giá rất cao trước giải đấu, thậm chí là chỉ sau Argentina và Brazil, nhưng đội tuyển Mỹ đã bị loại ngay từ vòng bảng Copa America 2024, giải đấu mà họ lấy làm bàn đạp để hướng tới World Cup 2026 trên sân nhà.