Mexico: Hàng loạt trùm ma túy lần lượt sa lưới

(giaidauscholar.com) - Từng tên một, những gã trùm buôn ma túy có máu mặt hàng đầu ở Mexico đang bị chính quyền triệt hạ…

Những "con cá lớn" như "El Chapo," "La Tuta," "Z-40," "El H" và "El Viceroy" đã bị bắt kể từ khi Tổng thống Enrique Pena Nieto lên nắm quyền vào tháng 12/2012.

Ông trùm kiểu cũ cuối cùng?

Lãnh đạo băng Zetas khét tiếng là Omar Trevino, biệt danh "Z-42", đã gia nhập đội ngũ các ông trùm sa lưới trong ngày 4/3, sau khi bị bắt tại một khu vực ngoại ô giàu có ở Monterrey. Việc Trevino ngã ngựa khiến cho băng tội phạm của ông ta không còn một kẻ kế nhiệm rõ ràng.

Trevino sa lưới chỉ 5 ngày sau khi lãnh đạo cuối cùng của băng Knights Templar là Servando "La Tuta" Gomez bị cảnh sát bắt tại bang Michoacan. Các băng The Gulf, Juarez, Arellano Felix và Beltran Leyva cũng đều đã chứng kiến nhiều thủ lĩnh của chúng bị bắt hoặc giết trong mấy năm gần đây.

Tổng cộng có 90 trong số 122 phần tử bị truy nã gắt gao nhất Mexico đã bị triệt hạ. Nhiều kẻ trong số này là chủ mưu gây ra các vụ giết người đẫm máu, đã khiến gần 100.000 người chết hoặc mất tích kể từ năm 2006.

Lãnh đạo Oscar Omar Trevino, biệt danh "Z-42", của băng Zetas bị đặc nhiệm Mexico dẫn giải sau khi sa lưới

Trong khung cảnh ấy, tổ chức Sinaloa dường như vẫn là ngoại lệ. Nó hoạt động rất mạnh, bất chấp việc thủ lĩnh tối cao Joaquin "El Chapo" Guzman đã bị tóm. Được so sánh với một công ty đa quốc gia, có thể dễ dàng thay sếp, "Giám đốc điều hành" mới của Sinaloa là Ismael "El Mayo" Zambada, 67 tuổi. Nhân vật này hiện là trùm ma túy nổi tiếng nhất Mexico và vẫn còn tự do.

"Zambada là trùm ma túy kiểu cũ cuối cùng còn sót lại. Ông ta rất được nể trọng trong băng và thẳng thắn mà nói thì ông ta là chất keo kết dính, khiến Sinaloa hợp thành một khối" - Mike Vigil, một cựu quan chức Cơ quan phòng chống ma túy Mỹ (DEA) nói với AFP - "Tổ chức duy nhất vẫn hoạt động khá tốt là Sinaloa và lý do để nó  làm được điều này là khi Chapo bị bắt, Zambada đã lên nắm quyền".

Sau El Mayo, một trong những trùm ma túy nổi tiếng khác ở Mexico là Juan Jose Esparragoza Moreno, biệt danh "El Azul". Gã cũng là một thủ lĩnh của Sinaloa. Nhưng giới chức Mỹ không biết nhân vật này "còn sống hay đã chết".

Các nhân vật trong bóng tối

Hoạt động chuyển quyền trong Zetas không êm thấm như tại Sinaloa. Omar Trevino chưa bao giờ nắm được quyền kiểm soát toàn bộ băng, sau khi anh trai của gã là Miguel Angel Trevino, biệt danh "Z-40", bị bắt vào năm 2013. Nguyên nhân cũng chỉ bởi Omar nổi tiếng bạo lực, như nhận xét của Ủy viên an ninh quốc gia Mexico Monte Alejandro Rubido.

Theo ông, vụ bắt giữ Omar là "cú đánh chí tử" vào tim Zetas, sẽ dẫn tới sự tan rã của tổ chức này. Rubido cảnh báo rằng một cuộc tranh giành quyền lực trong Zetas sẽ diễn ra. Lục đục nội bộ cũng là thứ đã gây suy yếu đồng minh cũ của Zetas, băng Gulf. Năm nay, các thành viên trong băng này đã gây ra nhiều vụ nổ súng nhằm vào nhau tại bang Tamaulipas.

"Điều thường xảy ra với các tổ chức tội phạm kiểu này là khi thủ lĩnh bị triệt hạ, thường kẻ phụ trách hoạt động ám sát hoặc kẻ quản lý hoạt động kinh doanh của băng sẽ tìm cách lên nắm quyền" - Javier Oliva, chuyên gia an ninh tại Đại học tự trị quốc gia Mexico cho biết.

Băng Juarez, đối thủ một thời của băng Sinaloa, đã suy yếu hơn sau khi thủ lĩnh Vicente "El Viceroy" Carillo Fuentes bị bắt trong năm ngoái. Chính quyền Mexico hiện xác định Juan Pablo Ledezma là nhân vật quan trọng thứ 2 trong băng, sau Carillo Fuentes và rằng gã đang kiểm soát toàn bộ các hoạt động bất hợp pháp bên ngoài thành phố Chihuahua.

Một băng buôn ma túy hùng mạnh khác là Arellano Felix cũng suy yếu sau khi thủ lĩnh Fernando Sanchez Arellano bị bắt trong năm ngoái. Mẹ Fernando là bà Enedina hiện là phụ trách tài chính của nhóm. Nhưng vai trò của bà này không được đánh giá cao. "Tôi không nghĩ bà ấy là con cá lớn. Bà ấy vẫn có quyền kiểm soát, nhưng chỉ với một nhóm nhỏ thôi" - Samuel Gonzalez, cựu công tố viên chống ma túy, nói với AFP.

Một ông trùm giấu mặt khác vẫn đang chạy trốn là Nemesio Oseguera Cervantes, biệt danh "El Mencho", thủ lĩnh băng Jalisco New Generation.

Dù hạ được nhiều ông trùm lớn, chính quyền Mexico vẫn chưa thể tuyên bố đã thắng trong cuộc chiến chống ma túy. Nguyên nhân do việc bắt các ông trùm lớn đã tạo ra nhiều nhóm buôn ma túy nhỏ dữ dằn, đã khủng bố dân Mexico thông qua các vụ giết người, bắt cóc và tống tiền.

Gonzalez cũng nói rằng để giảm mức độ bạo lực, chính quyền Mexico phải triệt hạ mọi cấp độ lãnh đạo của các băng buôn ma túy, chứ không chỉ săn lùng ông trùm to nhất. "Giống như ở bất kỳ tổ chức nào khác, tiến trình thay thế diễn ra rất nhanh khi một ông trùm ngã ngựa" - Gonzalez nói với AFP - "Điều quan trọng để làm bạo lực đi xuống là tước đi quyền kiểm soát các vùng lãnh thổ và thị trường của giới buôn ma túy".

Tường Linh (Theo AFP)
Thể thao & Văn hóa