(TT&VH) - Trong buổi trao Giải thưởng Sử học Phạm Thận Duật lần thứ 10 sáng ngày 29/11 tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám (HN), xuất hiện một gương mặt trẻ, là khách mời từng đoạt giải Nhì (không có giải Nhất) Giải thưởng Sử học Phạm Thận Duật năm 2003 - Tiến sĩ Trần Đức Anh Sơn - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Kinh tế - Xã hội Đà Nẵng. Khi được mời phát biểu, anh xúc động nói: “Giải thưởng Phạm Thận Duật mà tôi được trao cách đây 6 năm chính là “chiếc phao cứu sinh” cho tôi… Vì trước đó, luận án TS sử học của tôi từng bị cho là “làm lộ bí mật Nhà nước…”
TT&VH đã cùng TS Trần Đức Anh Sơn “ôn lại” câu chuyện này.
* Thưa TS, luận án năm 2003 của ông về đề tài gì?
- Tôi bảo vệ luận án TS vào ngày 30/12/2002 với đề tài Đồ sứ Việt Nam ký kiểu tại Trung Hoa từ 1804 đến 1924 hiện tàng trữ tại Bảo tàng Mỹ thuật Cung đình Huế tại Khoa Lịch sử, Trường ĐH KHXH&NV (ĐHQG HN). Đây là đề tài mà tôi đã theo dõi từ năm 1989 khi viết khóa luận tốt nghiệp ĐH. Cũng nhờ bản khóa luận này mà tôi đã được Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di tích cố đô Huế tiếp nhận vào làm việc, sau đó được bố trí về làm việc tại Bảo tàng Mỹ thuật Cung đình Huế, nơi đang lưu giữ hơn 2.000 món đồ sứ ký.
TS Trần Đức Anh Sơn nói lời tri ân với Giải thưởng Sử học Phạm Thận Duật tại Văn Miếu hôm 29/11
“Sống” trong một cái “kho” đồ sứ ký kiểu (những đồ sứ do người Việt Nam, gồm cả vua, quan và thường dân, đặt làm tại các lò gốm sứ Trung Hoa trong khoảng thời gian từ nửa sau thế kỷ 17 đến đầu thế kỷ 20, với những yêu cầu riêng về kiểu dáng, màu sắc, hoa văn trang trí, thơ văn minh họa và hiệu đề - PV) đồ sộ như thế, tôi có thêm nhiều cơ hội để tìm hiểu, nghiên cứu về loại hình đồ sứ đặc biệt này. Cuối cùng tôi quyết định tiếp tục “nâng cấp” đề tài tốt nghiệp ĐH thành đề tài luận án TS.
* Vì sống trong kho đồ sứ ký kiểu đồ sộ như thế nên luận án của anh có điểm “mờ ám”?
- Không! Lãnh đạo Trung tâm Bảo tồn Di tích cố đô Huế lúc bấy giờ đều ủng hộ tôi nghiên cứu đề tài này và còn giới thiệu công trình nghiên cứu của tôi với Toyota Foundation để xin tài trợ nghiên cứu... Vì thế, khi bảo vệ luận án thành công, tôi nghĩ đã trả được món nợ đèn sách sau gần 15 năm nghiên cứu và tin tưởng rằng những kết quả đạt được trong luận án sẽ giúp ích cho tôi và các đồng nghiệp ở Bảo tàng Mỹ thuật Cung đình Huế trong việc quản lý, kiểm kê và trưng bày đồ sứ ký kiểu, nhằm phát huy giá trị của nguồn hiện vật quý báu này.
* Nhưng mọi việc không được như ông nghĩ?
- Đúng vậy! Chỉ sau khi tôi bảo vệ luận án 4 tháng, chẳng hiểu căn cứ vào đâu, lý do gì mà người ta lại cho rằng luận án của tôi “đã làm lộ bí mật Nhà nước”. Thế là lãnh đạo UBND tỉnh Thừa Thiên Huế khi ấy đã gửi công văn yêu cầu Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di tích cố đô Huế yêu cầu tôi phải giải trình sự việc trong vòng 3 ngày. Tôi thực sự bất ngờ và sợ hãi trước việc này...
Tôi đã phải tự mình nghiên cứu các văn bản pháp luật hiện hành để tìm cách chứng minh là mình không hề làm lộ bí mật Nhà nước trong luận án TS và làm văn bản giải trình các cơ quan chức năng. Văn bản “kêu oan” được tôi gửi đến các vị lãnh đạo, nhưng không một ai và không một cơ quan chức năng nào khi đó phản hồi lại cho tôi. Và, tôi đã phải sống trong sợ hãi 8 tháng ròng như thế để chờ đợi và chờ đợi.
* Thế rồi, như TS nói: Giải thưởng Sử học Phạm Thận Duật mà TS được trao cách đây 6 năm chính là chiếc phao cứu sinh cho ông?
- Đúng đấy! Giữa lúc tôi có cảm giác bất mãn nhất thì bỗng nhiên tôi nhận được thư của Hội Sử học VN đề nghị tôi nộp một bản luận án TS để dự Giải thưởng Sử học Phạm Thận Duật và thật hạnh phúc là luận án của tôi đã được xét tặng giải Nhì (không có giải Nhất). Với tôi, giá trị giải thưởng là rất lớn. Ngoài tiền, Giải thưởng Sử học Phạm Thận Duật năm đó thực sự là một bằng chứng minh oan cho tôi.
Tôi đã mang bằng chứng nhận giải thưởng về khoe với các cơ quan ban ngành và người ta đã nói với tôi “Chúc mừng chú có tấm phao cứu sinh. Mọi việc coi như khép lại tại đây”.
* Câu hỏi cuối: Đánh giá của TS về Giải thưởng Sử học Phạm Thận Duật? - Là một giải thưởng sử học chất lượng, ngày càng tạo được uy tín và thu hút sự quan tâm của rất nhiều người nghiên cứu lịch sử dân tộc, lịch sử thế giới. Đặc biệt, Giải thưởng Sử học Phạm Thận Duật đã thúc đẩy công việc tìm hiểu, nghiên cứu lịch sử nước nhà, thực hiện đúng lời dạy của Bác Hồ: Dân ta phải biết sử ta/Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam... Đó cũng là lời tri ân của tôi đối với tiền nhân, những người đã tổ chức ra giải thưởng sử học uy tin này!
Tối 12/6, Tổng thống Cộng hòa Litva Gitanas Nauseda và Phu nhân Diana Nausediene cùng Đoàn đại biểu cấp cao Cộng hòa Litva rời Hà Nội, kết thúc chuyến thăm chính thức Việt Nam từ ngày 11 đến ngày 12/6, theo lời mời của Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Lương Cường.
Ngày 12/6/2025, Napoli, nhà vô địch Serie A, đã chính thức công bố chiêu mộ tiền vệ Kevin De Bruyne dưới dạng chuyển nhượng tự do sau khi anh rời Manchester City.
Trong chuyến thăm chính thức Thụy Điển, chiều 12/6/2025 (giờ địa phương), tại thủ đô Stockholm, Thủ tướng Phạm Minh Chính và Phu nhân Lê Thị Bích Trân đến chào xã giao Công chúa Kế vị Victoria Ingrid Alice Désirée.
Ngày 12/6/2025, Manchester United đã chính thức công bố bản hợp đồng bom tấn trị giá 62,5 triệu bảng, chiêu mộ tiền đạo Matheus Cunha từ Wolverhampton Wanderers với thời hạn 5 năm.
Theo phóng viên TTXVN tại New Delhi, giới chức y tế bang Gujarat đã kêu gọi gia đình các nạn nhân cung cấp mẫu xét nghiệm ADN nhằm giúp công tác xác định danh tính người đã khuất.
Trực tiếp bóng chuyền Việt Nam vs Kazakhstan (20h00 ngày 13/6), AVC Nations Cup 2025. Thethaovanhoa cập nhật diễn biến trực tiếp trận bán kết bóng chuyền AVC Nations Cup 2025.
Hãng tin ANI dẫn nguồn tin cảnh sát cho biết đã tìm thấy 1 người sống sót trên chuyến bay gặp nạn tại Ấn Độ, trong khi có 1 hành khách khác đã được đưa tới bệnh viện và đang được điều trị.
Tối 12/6/2025, đội tuyển bóng chuyền nữ Việt Nam đã xuất sắc đánh bại Australia với tỷ số 3-0 (25-11, 25-14, 25-15) trong trận đấu cuối cùng của vòng bảng AVC Nations Cup 2025.
Trent Alexander-Arnold đã khiến cả thế giới bóng đá kinh ngạc khi trình bày bài phát biểu bằng tiếng Tây Ban Nha hoàn hảo trong buổi lễ ra mắt tại Real Madrid.
Hằng Nguyễn để lại dấu ấn với công chúng khi đảm nhận vai trò NTK trang phục áo dài của Top 30 thí sinh trong Đêm Chung kết Hoa hậu Biển đảo Việt Nam 2025 vừa diễn ra ở Nha Trang.
Đêm Chung kết Hoa hậu Việt Nam năm 2024 dự kiến diễn ra ngày 14/6 ở sân khấu ngoài trời ven bờ sông Hương tại thành phố Huế. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của bão số 1 gây mưa lớn, Ban Tổ chức đã quyết định điều chỉnh lại thời gian diễn ra đêm Chung kết và sẽ có thông báo cụ thể sau.
Chiều 12/6, tại Hà Nội, Trung ương Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam tổ chức Hội nghị lấy ý kiến góp ý dự thảo Đề án "Thanh niên tham gia bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam giai đoạn 2024 - 2029".
Hai "ông lớn" của điện ảnh thế giới là Disney và Universal đồng loạt khởi kiện công ty Midjourney, đánh dấu cuộc đụng độ pháp lý đầu tiên giữa các studio giải trí hàng đầu thế giới và công nghệ tạo ảnh bằng trí tuệ nhân tạo (AI).
Một cuộc diễu binh quân sự quy mô lớn sẽ diễn ra tại thủ đô Washington của Mỹ vào ngày 14/6, đánh dấu một trong những màn phô diễn sức mạnh quân sự lớn nhất của nước này trong nhiều thập kỷ.