Dán nhãn phim theo tuổi: Khỏa thân không quá 5 giây?

(giaidauscholar.com) - Những tiêu chí về tình dục, bạo lực, ngôn ngữ dùng trong phim ảnh đã được bàn thảo nhiều nhất trong hội thảo về Tiêu chí phân loại phim theo độ tuổi. Điều đó cũng dễ hiểu vì đây là những yếu tố nhạy cảm và gây nhiều tranh cãi nhất khi duyệt và cấp phép phim.

Sáng 18/9, Cục Điện ảnh đã tổ chức Hội thảo “Góp ý xây dựng Thông tư sửa đổi bổ sung một số điều của Quy chế thẩm định và cấp phép phổ biến phim ban hành kèm theo Quyết định số 49/2008/QĐ-BVHTTDL ngày 9/7/2018 của Bộ VH,TT&DL”, trong đó phụ lục Tiêu chí phân loại theo độ tuổi rất được quan tâm. Có thể coi đây là vòng góp ý chung kết, chuẩn bị cho sự ra đời bộ tiêu chí phân loại phim mới.

Muộn nhưng cần thiết

Nếu trước kia phần lớn phim Việt Nam đều thuộc diện phổ biến rộng rãi, thì đến năm 2014, Thể thao & Văn hóa ghi nhận có khoảng 13 phim được dán nhãn 16+. Hiện tượng này cho thấy nhu cầu sản xuất điện ảnh đã khác trước, đòi hỏi các quy định luật pháp cũng phải thay đổi.

Quy chế thẩm định và cấp phép phổ biến phim được ban hành từ năm 2008, tới thời điểm này không còn phù hợp, gây khó khăn cho cả đơn vị sản xuất điện ảnh và cơ quan quản lý.

Năm 2014, bộ phim Sex And The City nhập về được Đài truyền hình Việt Nam tự dán nhãn 18+, tuy nhiên theo quy định về thẩm định và cấp phép phổ biến phim tại Việt Nam thời điểm đó mới chỉ có quy định mức tuổi trên, dưới 16 tuổi. Vì vậy, sau đó phim này đã bị yêu cầu ngừng phát sóng.

Những tranh cãi của các nhà sản xuất phim, với cơ quan quản lý điện ảnh về: đâu là giới hạn của các cảnh có yếu tố tình dục, bạo lực ngày càng nhiều hơn, nhất là khi có những phim bị yêu cầu cắt, hoặc bị cấm chiếu. Mặt khác, sản xuất điện ảnh ngày càng đa dạng. Các quy định thô sơ, cứng nhắc sẽ không chỉ làm khó quản lý mà còn làm cản trở sự sáng tạo của nghệ sĩ.

Sex, bạo lực… đến ngưỡng nào?

Tiêu chí phân loại phim theo độ tuổi (mới) đã được Cục Điện ảnh (đơn vị chủ trì việc soạn thảo văn bản) tham khảo từ các nước Mỹ, Anh, Australia, Singapore, và tạm thời sẽ chỉ áp dụng cho điện ảnh.

Cục trưởng Cục Điện ảnh Ngô Phương Lan cho biết: “Trong quá trình tìm hiểu chúng tôi thấy tiêu chí của Singapore rất chặt chẽ, nghiêm và phù hợp với văn hóa Việt Nam hơn cả, nên đã tham khảo tiêu chí phân loại của nước này”.

Bộ tiêu chí mới sẽ phân ra: loại P (phù hợp với khán giả mọi lứa tuổi), C13 (phù hợp với khán giả từ 13 tuổi trở lên), C16, C18.

Những yếu tố “nhạy cảm” như tình dục, bạo lực, chất gây nghiện... sẽ được cân nhắc kĩ trong phim dành cho từng độ tuổi.

Trong dự thảo, cảnh khỏa thân, tình dục ở cấp độ C18 được quy định: “ảnh khỏa thân toàn phần phải phù hợp với nội dung phim, không cận cảnh bộ phận sinh dục, không diễn ra thường xuyên (cảnh được miêu tả không quá 3 lần) và không kéo dài thời lượng (không vượt quá 5 giây)”.

Đạo diễn Nguyễn Thanh Vân cho biết: “Quy định không vượt quá 5 giây theo tôi nên xem lại, kẻo ảnh hưởng đến sáng tạo của nghệ sĩ. Vì với cảnh đẹp thì 5 giây là quá ngắn, mà với cảnh phản cảm thì 1 giây cũng là quá dài. Việc phân định đẹp hay xấu, nghệ thuật hay phản cảm ở đây đã có Hội đồng duyệt rồi. Do đó không nên bó buộc vào một khung thời gian”.

Đại diện của Công ty TNHH Truyền thông BHD, Công ty TNHH CJ CGV cùng thắc mắc về tiêu chí không khuyến khích phim ảnh có cảnh hút thuốc, uống rượu. Họ góp ý ban soạn thảo cần cân nhắc đến nhân vật, bối cảnh.

Đơn cử trong phim Biệt động Sài Gòn, đều có cảnh các chiến sĩ hút thuốc. Trả lời câu hỏi này, đại diện của Vụ Pháp chế cho biết đã có thông tư, trong đó có quy định những trường hợp được phép sử dụng thuốc lá trong phim ảnh như: Khắc họa hình tượng nhân vật lịch sử có thật, tái hiện giai đoạn lịch sử có thật, lên án hành vi sử dụng thuốc lá”...

Ngoài ra, một số đại biểu cũng có những băn khoăn lo lắng vì điện ảnh là ngành đặc thù, nếu luật quy định quá ngặt nghèo, chặt chẽ, mang tính định lượng nhiều thì rất có thể ảnh hưởng đến sáng tạo. Tuy nhiên, phần lớn những người trong ngành đều đang mong chờ tiêu chí phân loại phim mới này.

Sau cuộc họp này, Cục Điện ảnh sẽ đệ trình dự thảo lên Bộ VH,TT&DL, hi vọng cuối năm nay, Thông tư này sẽ được thông qua.

Ngọc Diệp
Thể thao & Văn hóa