Độc đáo vở chèo về người anh hùng dân tộc đất Quảng Ninh

(giaidauscholar.com) - "Danh tướng sáng trời Nam" là vở diễn về Nhân Huệ Vương Trần Khánh Dư – người anh hùng trong cuộc chiến tranh chống quân Nguyên Mông thời Trần. Vở diễn vừa được đoàn Nghệ thuật Quảng Ninh dàn dựng để tham gia Liên hoan Chèo toàn quốc 2019

Trần Khánh Dư, người cô đơn bậc nhất trong chính sử Việt!

Sau tiểu thuyết đầu tay 'Trần Quốc Toản', nhà văn Lưu Sơn Minh lại trình làng cuốn tiểu thuyết lịch sử mới mang tên 'Trần Khánh Dư' (NXB Văn học và Công ty Văn hóa Đông A ấn hành).

Mốc son từ lịch sử

Cuộc đời, sự nghiệp bảo vệ đất nước và chiến đấu chống giặc ngoại xâm của danh tướng Trần Khánh Dư vẫn được người dân Quảng Ninh cũng như cả nước nhắc tới trong suốt 8 thế kỷ qua. Theo cổ sử, ông có tài về văn, võ, nhiều lần lập công, nên được vua Trần nhận làm con nuôi và phong Phiêu kị đại tướng quân (chức chỉ dành cho hoàng tử). Tuy nhiên, vì mắc lỗi, ông bị phế truất binh quyền, tịch thu gia sản phải trở về Chí Linh làm nghề bán than.

• Xây dựng Quảng Ninh thành tỉnh thông minh hàng đầu cả nước và khu vực
• Quảng Ninh nỗ lực ngăn chặn tour du lịch giá rẻ không đảm bảo chất lượng

Năm 1282, khi quân Nguyên Mông xâm lược Đại Việt lần thứ 2, Trần Khánh Dư được vua Trần Nhân Tông phục chức và được phong làm Phó đô tướng quân trấn giữ Vân Đồn. Kể từ thời điểm ấy, ông có những đóng góp đặc biệt quan trọng trong cuộc chiến tranh bảo vệ tổ quốc của toàn dân tộc.

Đặc biệt, năm 1288, khi giặc Nguyên – Mông từ phương Bắc tràn xuống xâm lược Đại Việt lần thứ III, Trần Khánh Dư được Hưng Đạo đại vương Trần Quốc Tuấn giao nhiệm vụ trấn giữ và tiêu diệt đoàn thuyền lương tiếp tế của giặc. Vân Đồn là một vùng nằm trong vịnh Bái Tử Long có vị trí chiến lược rất quan trọng của Đại Việt lúc bấy giờ. Ông tổ chức trận hải chiến nổi tiếng tại Vân Đồn, đánh chìm đoàn thuyền vận tải 30 vạn thạch lương của Trương Văn Hổ. Trận đánh này đã góp phần vào vô cùng quan trọng vào chiến thắng đạo quân Nguyên Mông lần thứ III của nhà Trần. Kể từ thời điểm ấy, Trần Khánh Dư được thờ như vị thần bảo trợ, là một phần hương hoả tinh thần của cư dân vùng biển Quảng Ninh...

Xúc động, thương cảm với cuộc đời lắm thăng trầm của Trần Khánh Dư, lại nể phục trước những đóng góp của ông cho vùng đất Quảng Ninh, ý tưởng dựng một vở chèo về người anh hùng này đã được NSƯT Từ Diệu Hương, trưởng đoàn nghệ thuật Quảng Ninh, ấp ủ. Theo lời chị, khi đề nghị viết kịch bản vở chèo này, đoàn đã nhận được sự hợp tác rất nhiệt tình của tác giả Lê Thế Song để hoàn thành.

Khúc ca bi tráng

Danh tướng sáng trời Nam đi sâu khai thác về cuộc đời riêng của Nhân Huệ Vương Trần Khánh Dư, đặc biệt là mối tình ngang trái, trắc trở giữa ông và Quỳnh Trân công chúa. Vở diễn làm nổi bật nhân cách của một vị tướng tài và những công lao của ông đối với người dân vùng biển đảo Vân Đồn.Bên cạnh những chiến tích lịch sử ấy, câu chuyện còn gắn với tinh thần thượng võ, vì giang sơn mà bỏ qua thù riêng để đồng lòng góp sức trong cuộc chiến đấu chống lại quân xâm lược Nguyên Mông của vị tướng này.

Đáng nói, các vở chèo của đoàn Chèo Quảng Ninh trước kia hay giờ đây là Đoàn Nghệ thuật Quảng Ninh hiện nay rất hiếm khi đi vào đề tài lịch sử. Trong khi đó, Danh tướng sáng trời Nam lại nói về một danh nhân lịch sử lớn của địa phương, gắn liền với chiến thắng oanh liệt chống giặc Nguyên Mông lần thứ 3 của quân dân nhà Trần trên vùng biển đảo Vân Đồn. Thậm chí, chiến thắng này đã đi vào lịch sử, được người dân vùng sông nước Vân Đồn tái hiện trong lễ hội Vân Đồn hàng năm. Bởi vậy, anh em diễn viên trong đoàn cũng đã nỗ lực rất lớn để hoàn thành vở diễn.

Khi lên sàn diễn, Danh tướng sáng trời Nam được đánh giả là vở chèo có nội dung đậm tính nhân văn, có nhiều đổi mới, sáng tạo trong dàn dựng, xử lý không gian phù hợp khi trang trí, âm nhạc tốt... Đáng nói, vở diễn rất đậm chất chèo truyền thống, đồng thời lại không thiếu những sáng mạnh dạn để đưa vào các mảng miếng và rất nhiều hình thức khác nhau để làm sinh động sân khấu chèo... Sự đổi mới này theo đánh giá của nhiều nghệ sỹ Quảng Ninh đã tạo một không gian hoành tráng cho vở diễn nhưng vẫn không làm mất đi tính ước lệ của chèo. Các diễn viên Ngọc Long (vai Trần Khánh Dư), Lệ Quyên (vai Quỳnh Trân), Quốc Dũng (vai thái giám), Duy Hưng (vai thái tử)… đều có sức thuyết phục cao trên sàn diễn.

Chèo Quảng Ninh những năm gần đây đã bị mai một đi nhiều, vì vậy, dựng vở tham gia Liên hoan Chèo toàn quốc năm nay là quyết tâm rất lớn của Đoàn Nghệ thuật Quảng Ninh. Vở diễn sẽ tham dự Liên hoan Chèo toàn quốc 2019 tại Bắc Giang vào tháng 9 này.

Anh Bảo