Nhà văn Hữu Ước & 'Kiếp người' rung lắc những thân phận trắng đen
09/05/2016 12:10 GMT+7 | Văn hoá
(giaidauscholar.com) - Tiểu thuyết Kiếp người khởi truyện bằng hình ảnh một người tù, với quần áo tù vo tròn cắp nách giữa những người bạn tù lơ láo lẫn ngơ ngác. Và một cái tát trời giáng “dạy làm người” của đại ca Thiếp dành cho nhân vật “hắn” khi được ra tù mà quên chào bạn tù đã gây sốc ngay từ những trang đầu.
- 'Người đàn bà uống rượu' của Hữu Ước: Gai góc và đầy xúc cảm
- Ca sĩ Bùi Lê Mận “tri ân” Trung tướng Hữu Ước
Thống khoái, hài hước đến... đắng lòng
Hữu Ước viết một cách tự nhiên, có lẽ đây cũng là điểm hấp dẫn trần trụi, bản năng của tiểu thuyết Kiếp người, khi mỗi chương đoạn đều “móc ra” một cuộc tình “yêu không cho anh thở, ả sẽ cho anh ấy bú mớm ả như cho một đứa trẻ lâu ngày thèm sữa mẹ”.
Ngòi bút nhà văn sắc lạnh khi soi chiếu nơi giam giữ những người tù và đi đến tận cùng của tâm trạng “hắn cậy từng lớp vẩy ghẻ khô và đưa vào miệng nhâm nhi”. Chỉ để thoa dịu cảm giác căng thẳng của một người tù và giết thời gian theo kiểu nhâm nhi sự thống khoái của cô độc.
Kiếp người có lớp lang, nhưng đọc dễ mệt. Và “hắn”, nhân chứng của chuyện trên trời dưới biển của tòa báo Minh An kể từ ngày về đầu quân ở đây. Thôi thì đủ thứ chuyện, từ chuyện Trưởng phòng biên tập cứ rình giữa trưa, lúc tổng biên tập đi ngủ, mới trình bày cái sự phát hiện lỗi sai ở các bản thảo “nó mới quan trọng làm sao” để gây ấn tượng.
Rồi chuyện buôn lậu của cánh phóng viên báo Minh An, hàng đánh vào Nam là thuốc lá sợi, phanh xe đạp Đức – Liên Xô, cho tới cả thuốc tránh thai và bao cao su. Cánh phóng viên ảnh thì buôn đúng nghề phim và giấy ảnh, hạp tiền làm vốn, lỗ lãi chia sau. Một thời khốn khó của tòa soạn Minh An khi có cả “đường dây buôn lậu cỡ quốc tế” hài hước đến... đắng lòng.
Tiểu thuyết Kiếp người báo động về sự tha hóa đạo đức, về “lợi ích nhóm” đâu đó giữa quan trường. Về cách hành xử giữa những tập thể “có một nhúm người cũng chia bè kéo cánh”, thậm chí họp giao ban còn ngồi quay lưng với nhau. Rình rập vài ba trưởng phó phòng để bắt lỗi và âm ỉ chờ đợi thời cơ để loại trừ.
Đó là Thanh Hữu, trưởng phòng thời sự - chính trị tiết lộ bí mật quốc gia, tiếp tay cho kẻ xấu cản trở quá trình điều tra vụ án được chuyển sang tội danh lợi dụng ảnh hưởng đối với người có quyền hạn để trục lợi, rồi được tòa tuyên trả tự do. Về sự thăng tiến của quan chức, hãnh tiến, kiêu căng và nhiều tham vọng.
Kiếp người lắng đọng thân phận con người, số kiếp con người phải, trái cứ đan xen, lơ lửng, va đụng vào nhau. Trung tướng, nhà văn Hữu Ước giàu về chi tiết, hay nói tiểu thuyết Kiếp người ngồn ngộn chi tiết.
Nhận định về tiểu thuyết Kiếp người, nhà văn Vũ Thiên Kiều cho biết “Độc giả không dễ đọc nhanh, mỗi dòng, mỗi trang dường như luôn có một chất nhựa kỳ diệu, bắt dính độc giả phải suy ngẫm, liên tưởng và tường giải khác lạ. Sự khác lạ đó mang những ám ảnh chấn động, rung lắc những thân phận đen trắng đeo bám, bện ríu trong Kiếp người”.
U buồn mà nở sáng lương tâm
Tiểu thuyết Kiếp người như một cỗ xe lớn chứa đầy những “thuốc nổ” ưu tư, chiêm nghiệm, hoang mang, dằn vặt, lo âu đến tinh quái của một người viết có nghề.
Thấp thoáng bóng dáng những số phận thời chiến của o Lệ, o Lan đang tuổi thanh xuân đối mặt với kỷ luật chiến trường trong sự khát khao sống, khát khao dâng hiến cho cõi thiêng cho và nhận tình yêu đôi lứa. Cho dù mối tình có lớn đến bao nhiêu nhưng rồi kết cục hóa phù du, không biết ngày mai thế nào, ngày kia ra sao của lính chiến.
Đó là sự bất hạnh, đau khổ đến ngập tràn giữa tiếng gọi đồng đội, giữa bom đạn và lời thề kiêu hãnh. Kiếp người như một dự cảm bất trắc, rạch một đường dao lên những thân phận bên trong cõi sống – chết.
Không ít người phải giật mình khi nhìn vào cuối bìa sách, tiểu thuyết Kiếp người có đến hai phiên bản. Phiên bản bìa cứng giá 300 nghìn đồng, phiên bản bìa mềm giá còn bằng một nửa, và số lượng bản in mới thật khủng khiếp khi lên đến năm vạn bản in.
“Ai là bạn, ai là người qua đường/ câu chuyện làm quà, cái gật đầu vô nghĩa/ người đến với người, mặt đất hẹp miếng ăn chật chội/ chốn quan trường vướng bụi hư vô/ thời gian cũ kiếp người cũng cũ/ một mình nốt nhạc buồn rơi”, nhà văn Hữu Ước chia sẻ.
Khép lại Kiếp người (Sống – quyển 1, Nxb Hội Nhà văn), dày dặn 498 trang, thấy hun hút và thăm thẳm cõi lòng giữa một vị tướng với đời, giữa quan với ghế, giữa anh hùng với thường dân, giữa nhà văn và trách nhiệm cầm bút. Phía trước là bầu trời, Kiếp người nào cũng vậy, sống khỏe và an nhiên khi nó ở trong u buồn mà nở sáng lương tâm.
Khúc Link Hương
Thể thao & Văn hóa
