Vĩnh biệt Jim Harrison, tác giả 'Huyền thoại mùa Thu': Một Hemingway đương đại

(giaidauscholar.com) - Jim Harrison, nhà văn kiêm nhà thơ Mỹ nổi tiếng, tác giả tiểu thuyết ăn khách Huyền thoại mùa Thu (Legends of the Fall), đã qua đời đêm 26/3 tại nhà riêng ở Patagonia, bang Arizona, thọ 78 tuổi.

• Jim Harrison - tác giả ‘Huyền thoại mùa Thu’ qua đời

“Một người khổng lồ văn học”

Harrison là một cây bút “mắn đẻ”, đã cho ra đời gần 40 cuốn sách gồm các thể loại tiểu thuyết, sách tài liệu, tuyển tập thơ và những bài tiểu luận đầy sinh động viết về ẩm thực. Harrison còn được coi là một bậc thầy tiểu thuyết ngắn và mới tung ra tuyển tập truyện ngắn The Ancient Minstrel.

Những cuốn tiểu thuyết đầy tính nhân văn của ông thường mô tả những người đàn ông phức tạp, vật lộn với địa vị của mình ở nơi hoang dã như những khu rừng ở Bắc Michigan, nơi ông trưởng thành, hay ở vùng Montana, nơi ông từng sống.

“Một người khổng lồ văn học, một người bạn. Hãy yên nghỉ Jim Harrison… Sẽ không còn có ai nữa như ông” - Anthony Bourdain, người từng mời Harrison tham gia chương trình No Reservations của mình, viết trên trang Twitter.

Nhiều khi, Harrison được xem là một Ernest Hemingway đương đại với những sở thích của mình. Khi không viết, ông đi săn, câu cá trong một cabin gần quê hương Michigan của mình, uống rượu với những người bạn thân thiết là nam diễn viên gạo cội Jack Nicholson, Sean Connery, Orson Welles và Warren Beatty. Ông còn là một cây bút thể thao, người đam mê ẩm thực, một người thích chu du và là người kể chuyện, nổi tiếng nhất trong số đó là Huyền thoại mùa Thu.

Chất sử thi trong “Huyền thoại mùa Thu”

Được xuất bản hồi năm 1979, Huyền thoại mùa Thu là tuyển tập gồm 3 tiểu thuyết ngắn (còn gồm cả Revenge và The Man Who Gave Up His Name) kể về chủ trang trại Montana, Đại tá William Ludlow và 3 cậu con trai có tính cách cực kỳ khác nhau của ông. Bối cảnh câu chuyện trải dài từ thời điểm trước khi xảy ra Thế chiến I tới giữa thế kỷ 20, từ San Francisco tới Singapore.

“Cuối tháng 10/1914, ba anh em Albert, Tristan và Samuel Ludlow đi ngựa từ Choteau, Montana tới Calgary, Alberta để tham gia Thế chiến I. Lúc đó, Mỹ chưa tham gia chiến tranh song 3 anh em nhận thấy nhiệm vụ của họ là chiến đấu, bởi vậy, họ đã gia nhập các lực lượng của Canada và tới Northward” – câu mở đầu trong cuốn tiểu thuyết Huyền thoại mùa Thu mà nhà văn Vance Bourjaily từng ca ngợi là “tạo nên cả giọng nói và cách thức của người kể chuyện sử thi, đề cập đến cả những khung cảnh tuyệt vời và khoảng cách rộng lớn”.

Huyền thoại mùa Thu là tác phẩm best-seller. Cách mô tả vô cùng đẹp đẽ về phong cảnh trong cuốn truyện này đã thu hút độc giả trước khi nó được đạo diễn Edward Zwick đưa lên màn bạc vào năm 1994 với kịch bản do chính Harrison chấp bút. 50 năm tiếp theo trong cuộc sống của gia đình Đại tá Ludlow được đúc kết trong tiểu thuyết ngắn này, mặc dù những mô tả trong năm nhập ngũ của 3 anh em nhà Ludlow đã chiếm tới một nửa câu chuyện.

Mặc dù bị giới phê bình chê bai là quá cường điệu, tuy nhiên phim Huyền thoại mùa Thu đã thu về được 160 triệu USD từ phòng vé khắp thế giới và đưa Brad Pitt (thủ vai Tristan Ludlow) trở thành một ngôi sao toàn cầu.

Ngoài kịch bản phim Huyền thoại mùa Thu, Harrison còn là tác giả kịch bản phim Revenge, do Kevin Costner thủ diễn chính và Wolf, do Jack Nicholson đóng chính.

Harrison thích viết kịch bản phim và ông coi đây là quá trình khó đoán, gây căng thẳng thần kinh, như bị “mắc kẹt trong thang máy”, song trên bàn làm việc của ông luôn có trang giấy để nhắc nhở về gốc gác của mình: đó là câu nói mà một nhà điều hành ở Hollywood từng nói với ông: “Ông chỉ là một nhà văn”.

Kiếm tiền nhiều hơn cả TGĐ General Motors

Sinh năm 1937, Harrison là con trai của người nông dân, trưởng thành ở các thị trấn Grayling, Reed City, Haslett thuộc bang Michigan, nơi ông nuôi dưỡng đam mê sách. Tuổi thơ của ông gắn bó với những thú vui đơn giản.

Năm 1965, Harrison ra mắt văn đàn Mỹ với tuyển tập thơ Plain Song. Cuối những năm 1960, Harrison đã bị trượt chân từ bờ sông Manistee ở Michigan, bị thương ở lưng và từng rơi vào tình trạng nửa tỉnh nửa mê trong suốt 2 năm.

Cuốn tiểu thuyết đầu tay của ông, Wolf: A Fake Memoir, được phát hành hồi năm 1971 và hai năm sau là tiểu thuyết viết về hệ sinh thái, A Good Day to Die. Tuy nhiên, Harrison đã rơi vào tuyệt vọng sau thất bại của cuốn tiểu thuyết  Farmer, không thể trả nổi thuế và tiền học cho con gái.

Rồi vận may đã mỉm cười với ông. Harrison tới thăm ngôi nhà của bố mẹ vợ sau khi ông tình cờ đọc được các bài báo viết về cụ nội của vợ mình, một kỹ sư mỏ tên là William Ludlow, người truyền cảm hứng cho ông viết tiểu thuyết Huyền thoại mùa Thu. Thành công của tác phẩm này đã giúp ông trả được khoản nợ 15.000 USD vay của Nicholson.

“Giờ là nhà thơ một mắt, vô tình trở nên giàu có” – Harrison viết về thành công giữa đời của mình. “Sau một năm trải nghiệm, tôi đang ngồi dưới hiên nhà của trang trại, đọc tờ nhật báo Detroit Free Press và biết được rằng năm ngoái mình kiếm tiền còn nhiều hơn cả Tổng giám đốc của General Motors, Harlow Curtis”.

Việt Lâm (tổng hợp)
Thể thao & Văn hóa