Toàn cảnh cuộc đối đầu thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc

(giaidauscholar.com) - Ngày 17-9-2018, trong một động thái tiếp tục gia tăng căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thông báo sẽ áp 10% thuế lên lượng hàng hóa nhập khẩu của Trung Quốc trị giá 200 tỉ USD từ ngày 24-9-2018 và sẽ tăng 25% thuế vào đầu năm 2019. 

• Mỹ và Trung Quốc tiếp tục đàm phán giải quyết tranh chấp thương mại

• Tổng thống Mỹ Donald Trump chính thức áp thuế lên 200 tỉ USD hàng Trung Quốc

Quyết định trên của chính quyền Mỹ được đưa ra dựa theo kết quả của một cuộc điều tra cho thấy Trung Quốc đã có một loạt các chính sách cũng như hoạt động không công bằng liên quan đến sở hữu trí tuệ và công nghệ của Mỹ. Do đó, Tổng thống Trump cảnh báo nếu Trung Quốc có hành động trả đũa nhằm vào nông dân và các ngành công nghiệp của Mỹ, Mỹ sẽ lập tức tiến hành giai đoạn ba, áp thuế đối với 267 tỉ USD hàng nhập khẩu của Trung Quốc.  

Nếu việc Mỹ áp thuế đối với 267 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc trở thành hiện thực, điều này đồng nghĩa với việc gần như mọi thứ hàng hóa của Trung Quốc xuất khẩu sang Mỹ đều bị đánh thuế. Do đó, chắc chắn Trung Quốc sẽ có thể đưa ra các biện pháp trả đũa đối với Mỹ.

Quyết định áp thuế mới của Mỹ lên hàng hóa của Trung Quốc lần này đã thực sự gây nhiều lo ngại cho cả hai bên nhất là trong bối cảnh các quan chức của Mỹ và Trung Quốc đang dự định sẽ tiếp tục đối thoại để tháo gỡ bất đồng (dự kiến vào ngày 20-9). Tuy nhiên, khi điều này chưa thành hiện thực thì “cuộc chiến thương mại” giữa hai nước lại bước vào giai đoạn mới, khiến cho căng thẳng thương mại Mỹ-Trung Quốc chưa thể đi đến hồi kết.

Dưới đây là những dấu mốc liên quan đến căng thẳng thương mại Mỹ-Trung

- Ngày 20-4-2017: Tổng thống Mỹ yêu cầu điều tra nhằm xác định liệu thép do Trung Quốc và các nước khác sản xuất có đe dọa an ninh quốc gia Mỹ hay không.

- Ngày 14-8-2017: Một cuộc điều tra khác được Mỹ khởi động, xem Trung Quốc có vi phạm quyền sở hữu trí tuệ đối với các công ty Mỹ hay không. Mỹ ước tính, thiệt hại có thể lên tới 225 - 600 tỷ USD/năm. Trung Quốc chỉ trích động thái này sẽ chia rẽ quan hệ hai nước.

- Ngày 22-1-2018: Sau vài tháng tạm lắng, Mỹ có hành động quan trọng đầu tiên nhằm vào Trung Quốc khi thông báo đánh thuế 30% đối với tấm pin mặt trời nhập khẩu, 20% đối với máy giặt nhập khẩu, phần lớn từ Trung Quốc. Trung Quốc phản ứng bằng những tuyên bố chỉ trích.

- Ngày 22-3-2018: Chính quyền Mỹ tuyên bố áp thuế trị giá 50 tỷ USD lên hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc để trả đũa hành động vi phạm sở hữu trí tuệ mà Trung Quốc gây ra cho các công ty Mỹ.

- Ngày 2-4-2018: Trung Quốc tuyên bố sẽ áp thuế trừng phạt đối với 128 sản phẩm nhập khẩu từ Mỹ, trong đó mặt hàng bị ảnh hưởng nhiều nhất là trái cây, thịt lợn và rượu vang California.

- Ngày 3-4-2018: Trong động thái tiếp theo, đại diện thương mại Mỹ công bố danh mục tạm thời các mặt hàng Trung Quốc trị giá 50 tỷ USD sẽ phải chịu các mức thuế mới. Danh sách này nhằm vào nhiều sản phẩm trong các lĩnh vực hàng không, thông tin truyền thông, robot, và máy móc.

- Ngày 4-4-2018: Trung Quốc phản ứng bằng việc đưa ra một danh sách gồm những mặt hàng nhập khẩu chính từ Mỹ như máy bay, ô tô, và đậu nành bị áp thuế 25%.

- Ngày 15-6-2018: Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố áp mức thuế mới đối với khoảng 1.100 sản phẩm xuất khẩu của Trung Quốc, trong đó đợt đầu là 818 sản phẩm, gồm các loại ô tô, trị giá gần 34 tỷ USD, với mức thuế 25%. Đồng thời Mỹ cảnh báo sẽ áp thuế bổ sung nếu Trung Quốc dùng các biện pháp trả đũa.

- Ngày 16-6-2018: Trung Quốc đáp trả Mỹ bằng quyết định áp thuế bổ sung 25% đối với 659 mặt hàng của Mỹ với tổng trị giá 50 tỷ USD, trong đó 545 mặt hàng nông sản, cá và phương tiện giao thông với giá trị 34 tỷ USD nhập khẩu từ Mỹ sẽ được áp dụng mức thuế quan mới ngay từ ngày 6-7, còn 114 mặt hàng còn lại sẽ được Trung Quốc thông báo sau.

- Ngày 19-6-2018: Trong một động thái nhằm gia tăng sức ép với Trung Quốc, Tổng thống Mỹ Donald Trump tiếp tục công bố các kế hoạch áp mức thuế suất 10% đối với gói hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc trị giá tới 200 tỷ USD nhằm đáp trả cái mà ông gọi là động thái "không thể chấp nhận" của Bắc Kinh khi tăng thuế đối với hàng hóa Mỹ.       

Đáp lại, Trung Quốc tuyên bố rằng nước này cũng sẽ không có lựa chọn nào khác ngoài việc thực hiện các biện pháp đáp trả tương ứng với Mỹ cả về số lượng và chất lượng.

- Ngày 3-7-2018: Trong bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ-Trung Quốc chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, phía Trung Quốc đã hối thúc Mỹ tạo môi trường công bằng cho các doanh nghiệp của nước này hoạt động kinh doanh tại Mỹ. Đồng thời, nước này tuyên bố Trung Quốc tuyên bố "đã chuẩn bị đầy đủ" cho một cuộc chiến tranh thương mại với Mỹ.

- Ngày 6-7-2018: Mỹ và Trung Quốc khai hỏa “cuộc chiến thương mại lớn nhất trong lịch sử kinh tế” khi quyết định của Mỹ áp mức thuế mới 25% đối với 818 mặt hàng nhập khẩu trị giá 34 tỷ USD từ Trung Quốc, chủ yếu là máy móc, thiết bị điện tử và công nghệ cao, chính thức có hiệu lực.         

Trung Quốc cũng có hành động tương tự khi hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ vào nước này trị giá 34 tỷ USD được áp dụng mức thuế quan mới từ ngày 6-7.

 - Ngày 11-7-2018: Mỹ công bố danh sách hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc trị giá đến 200 tỷ USD sẽ bị đánh thuế trong tháng 9-2018. Đáp lại, Trung Quốc ngay lập tức ra tuyên bố chỉ trích động thái của Mỹ là "hoàn toàn không thể chấp nhận", đồng thời khẳng định Bắc Kinh sẽ có biện pháp đáp trả. Động thái mới này được cho là sẽ làm cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới leo thang.

- Ngày 1-8-2018: Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer cho biết Tổng thống Donald Trump đã chỉ đạo các bộ liên quan nâng mức thuế xem xét đối với lượng hàng hóa nhập khẩu bổ sung trị giá 200 tỷ USD của Trung Quốc từ 10% ban đầu lên 25% do Bắc Kinh từ chối đáp ứng các yêu cầu của Washington và đưa ra các biện pháp trả đũa nhằm vào hàng hóa Mỹ.

- Ngày 2-8-2018: Bộ Thương mại Trung Quốc khẳng định Trung Quốc đã sẵn sàng đối mặt với các mối đe dọa từ nước Mỹ liên quan tới nguy cơ leo thang cuộc chiến thương mại giữa hai nước. Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết nước này buộc phải đưa ra những biện pháp trả đũa đối đẳng cả về quy mô lẫn tiến độ thực hiện để bảo vệ vị thế cũng như lợi ích của người dân.

- Ngày 3-8-2018: Trung Quốc đe dọa áp thuế bổ sung 25% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ trị giá 60 tỷ USD, đồng thời cảnh báo có thể đưa ra những biện pháp mạnh tay hơn nữa trong cuộc chiến thương mại với Mỹ.

- Ngày 22 và 23-8-2018: Các quan chức Mỹ và Trung Quốc tiến hành đàm phán về thương mại tại thủ đô Washington của Mỹ. Tuy nhiên vòng đàm phán không đạt được bất kỳ đột phá nào. Hai bên chỉ nhất trí sẽ tiếp tục tiếp xúc để thảo luận "các kế hoạch tương lai". 

- Ngày 7-9-2018: Tổng thống Mỹ Donald Trump đe dọa áp thuế thêm đối với lượng hàng hóa trị giá 267 tỷ USD nhập khẩu từ Trung Quốc. Điều này có nghĩa là hầu như tất cả hàng hóa nhập khẩu từ nền kinh tế lớn thứ hai thế giới vào Mỹ đều bị áp thuế bổ sung.

- Ngày 11-9-2018: Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) công bố văn kiện cho biết, Trung Quốc đề nghị WTO cho phép áp đặt trừng phạt thương mại thường niên đối với lượng hàng hóa của Mỹ trị giá hơn 7 tỷ USD do không chấp hành phán quyết về tranh chấp liên quan đến thuế chống bán phá giá của Mỹ.   

Trước đó vào tháng 12-2013, Trung Quốc đã khiếu nại lên WTO về việc Mỹ áp thuế chống bán phá giá, cho rằng cách đánh giá của Washington về hàng xuất khẩu bán phá giá trên thị trường Mỹ không đúng quy định của WTO, “gây tổn hại nghiêm trọng lợi ích chính đáng” của các doanh nghiệp Trung Quốc. Sau đó, năm 2016, WTO đã ra phán quyết ủng hộ Trung Quốc trong vụ kiện trên.

- Ngày 12-9-2018: Mỹ đề xuất tiến hành một vòng đàm phán thương mại mới với Trung Quốc nhằm giải quyết các vấn đề tồn đọng cũng như giải tỏa các quan ngại.

- Ngày 17-9-2018: Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo từ ngày 24-9 sẽ áp mức thuế 10% đối với lượng hàng hóa nhập khẩu của Trung Quốc trị giá 200 tỷ USD và sau đó là mức thuế lên tới 25% vào đầu năm 2019.

- Ngày 18-9-2018: Tại cuộc họp báo tại Thiên Tân, Phó Chủ tịch Ủy ban Giám sát và quản lý chứng khoán Trung Quốc (CSRC) Phương Tinh Hải cho biết, các biện pháp áp thuế của Mỹ đối với Trung Quốc sẽ không phát huy tác dụng do Trung Quốc có nhiều công cụ chính sách tiền tệ và tài chính để đối phó. Ông hy vọng Trung Quốc và Mỹ có thể đàm phán về thương mại, đồng thời hy vọng mối quan hệ thương mại giữa hai nước sẽ tốt đẹp trong dài hạn.                                                                                                         

TTXVN/Trọng Đức (tổng hợp)

Mỹ và Trung Quốc tiếp tục đàm phán giải quyết tranh chấp thương mại

Phát biểu trên kênh CNBC ngày 7/9, ông Kudlow cho biết các quan chức hai nước đang tiếp tục đàm phán, đồng thời bày tỏ hy vọng Washington và Bắc Kinh có thể nhanh chóng tìm được giải pháp.