Xóa nhòa ranh giới quốc gia với thẻ cư trú ảo

(giaidauscholar.com) - Estonia đã trở thành nơi đầu tiên trên thế giới chấp thuận các đơn đăng ký "cư trú ảo", qua đó cho phép người nước khác được giao dịch làm ăn một cách thuận tiện tại đất nước này như dân bản xứ. Điều thú vị là họ không cần phải tới Estonia để sống.

Người đầu tiên nhận thẻ xác nhận quyền "cư trú điện tử" hay "cư trú ảo" của Estonia là Edward Lucas, biên tập viên của tờ Economist.

Gặp gỡ cư dân điện tử đầu tiên của thế giới

Đích thân Tổng thống Estonia Toomas Hendrik Ilves đã trao tấm thẻ cho Lucas tại một buổi lễ tổ chức ở thủ đô Tallinn. Lucas nói rằng lâu nay ông đã hứng thú với xã hội số hóa rất mạnh của Estonia, nơi được mệnh danh quốc gia nối mạng hàng đầu châu Âu. Ông kỳ vọng việc được cấp quyền cư trú điện tử sẽ giúp mang lại cho mình các lợi ích thực tế.

"Thẻ xác nhận quyền cư trú điện tử không chỉ giống như hoạt động trao huy chương hay thứ gì đó tương tự, bởi ngoài việc mang tính biểu tượng, cho thấy mối quan hệ lâu dài của tôi với Estonia, nó còn là thứ mà tôi có thể sử dụng mỗi ngày. Tôi đang điều hành một công ty nhỏ và giờ đã có ý định chuyển nó tới Estonia, trả thuế cho đất nước này để xem chuyện sẽ đi tới đâu" - ông nói.

Ông Edward Lucas cầm trên tay tấm thẻ căn cước đặc biệt xác nhận quyền cư trú điện tử của ông

Estonia gần đây đã thông qua luật cho phép những người không phải công dân nước này được tiếp xúc với hàng loạt dịch vụ mà dân trong nước được hưởng. Nằm ở trung tâm của sáng kiến mới là thẻ xác nhận quyền cư trú điện tử.

Thẻ này không giúp người mang nó đi qua các điểm kiểm soát biên giới vào Estonia. Nó không buộc người mang thẻ phải có các nghĩa vụ, cũng như cho phép họ được hưởng quyền hạn giống công dân hoặc người cư trú dài hạn tại Estonia. Nó chỉ giúp người ta làm ăn dễ hơn ở đất nước này.

Cụ thể, người mang thẻ có thể tiếp cận, sử dụng hệ thống ngân hàng và hoạt động chính quyền được tự động hóa cao của Estonia. Họ được ký các giấy tờ pháp lý bằng chữ ký điện tử. Điều này trở nên đặc biệt hấp dẫn với những người nước ngoài muốn làm ăn ở Estonia mà không phải rời xa quê hương. Rõ ràng, khi thông qua sáng kiến cư trú điện tử, Estonia đã nhắm trực tiếp tới các doanh nhân, nhà đầu tư và chuyên gia nghiên cứu.

“Estonia đã đi tiên phong về dịch vụ điện tử trong một thời gian dài và chúng tôi có thể mang tới các trường hợp nghiên cứu mẫu tốt, trong việc xây dựng một xã hội điện tử thành công" - Siret Schutting, người đang đẩy mạnh sáng kiến cư trú điện tử của Estonia cho biết - "Cư trú điện tử khiến việc chuyển hoạt động làm ăn của bạn tới nơi này trở nên dễ dàng hơn. Nó cũng tạo thuận lợi cho những người đã từng sống hoặc có mối quan hệ lớn với Estonia, nhưng không có ước nguyện, chưa đủ tiêu chuẩn để được cư trú hoặc thành công dân".

Thẻ căn cước điện tử của Lucas

Hai mặt của một sáng kiến thú vị

Estonia kỳ vọng sáng kiến sẽ giúp hãm tốc độ suy giảm dân số của nước này, kéo thêm ngày càng nhiều kiều bào Estonia về nước. "Chúng tôi xem đây là cơ hội để xây một cộng đồng ảo, một quốc gia không biên giới"-  bà Schutting nói.

Tuy nhiên mối quan tâm thực thụ của chương trình là việc thu hút đầu tư và phát triển nền kinh tế Estonia. Cư dân ảo sẽ giúp điền đầy khoảng trống mà những người Estonia trẻ tuổi để lại, khi họ ra nước ngoài tìm kiếm cơ hội làm ăn tốt hơn, điều kiện sống khá hơn. Lúc ra đi, họ đã mang theo hoạt động làm ăn cùng mình.

Estonia đã kỳ vọng chương trình sẽ thu hút 10 triệu cư dân ảo vào năm 2025, giúp mang tới rất nhiều lợi ích kinh tế. Nếu mục tiêu tham vọng này thành hiện thực, chỉ riêng phí đăng ký cư trú điện tử đã mang về 500 triệu euro, một con số khổng lồ với quốc gia bé nhỏ như Estonia.

Tuy nhiên một số người, gồm Karsten Staehr, Giáo sư tài chính công tại Đại học công nghệ Tallinn, đã nghi ngờ việc Estonia sẽ hưởng lợi từ các công dân điện tử. "Không ai có một bức tranh rõ ràng về việc chương trình mới mang lại các tác động gì" - ông nói - "Cư trú điện tử hiện mới chỉ giống như một phương thức nhận dạng. Người cư trú điện tử không có quyền và nghĩa vụ gì. Nếu người cư trú điện tử không trả tiền vay như hợp đồng điện tử họ đã ký kết, các ngân hàng Estonia cũng chẳng thể dùng luật Estonia để thu hồi số tiền. Thay vì thế họ sẽ phải dùng luật của đất nước mà người được cấp quyền cư trú điện tử đang sinh sống.

Đó là chưa kể tới việc dù cư dân điện tử sẽ được kiểm tra lý lịch, vẫn có khả năng những kẻ xấu sử dụng chương trình của Estonia để rửa tiền bẩn. "Không thể loại bỏ khả năng chương trình cư trú điện tử bị lạm dụng, để phục vụ việc rửa tiền, gian lận thuế... và các khả năng này đã được chính quyền thừa nhận có thể xảy ra" - Staehr nói.

Tuy nhiên chính quyền Estonia vẫn thích nhìn về phía tươi sáng hơn của bức tranh. "Cư trú điện tử chắc chắn là làn sóng của tương lai" - bà Schutting tuyên bố.