50 năm 'Yesterday' bất hủ: Ngày hôm qua sống trong ngày hôm nay

14/6 cũng là ngày hôm qua của năm nay, kỷ niệm 50 năm ra đời một bài hát bất hủ. Cách ví von “như Beethoven” không phải do McCartney tự nhận, mà của người bạn cùng nhóm, George Harrison.

Từ khi Yesterday đến trong một giấc mơ, McCartney bị ám ảnh với giai điệu tuyệt vời đó đến nỗi các thành viên khác của The Beatles cũng thấy bực mình, và Harrison tổng kết: “Anh ta lúc nào cũng nói về bài hát đó. Bạn sẽ tưởng anh ta là Beethoven hay ai đó tương tự”.

Kiệt tác chia rẽ The Beatles

Có thể nói, không thành viên nào trong The Beatles chào đón Yesterday trừ McCartney, ngay từ khi bài hát mới là một giai điệu không lời chưa có tên.

Bài hát được ghi tên người sáng tác “Lennon – McCartney” như mọi bài hát khác mà John Lennon hay Paul McCartney sáng tác riêng The Beatles, nhưng thực chất chỉ thuộc vè McCartney. Ông dường như đơn độc trong nhóm khi phát triển Yesterday từ lúc mới sáng tác phần nhạc đến lúc thu âm bài hát hoàn chỉnh, trong gần 2 năm.

Kể cả việc Lennon góp công đặt tên Yesterday cho bài hát (theo lời kể của McCartney và trước năm 1980 Lennon không hề phủ nhận) cũng bị Lennon phủ nhận vào năm 1980. Trưởng nhóm nói ông không liên quan gì đến bài hát này, tất cả là của McCartney.

Đó là sự thật. Trước khi phát hành Yesterday vào tháng 8/1965, nhà sản xuất George Martin bàn với quản lý Brian Epstein của ban nhạc: “Anh biết đây là bài hát của Paul mà, chúng ta có nên đề tên Paul McCartney không?”. Epstein, người tin rằng The Beatles quan trọng hơn tất cả, trả lời: “Không, dù làm bất cứ điều gì, chúng ta cũng không bao giờ chia nhỏ The Beatles ra”.

Cuối cùng, Yesterday được phát hành năm 1965 trong album Help của ban nhạc. Nhưng bài hát này chỉ được ra mắt như một đĩa đơn sau khi The Beatles tan rã, bởi ý tưởng “Yestersday như một đĩa đơn” (gắn với tên The Beatles nhưng chỉ thuộc về Paul McCartney) đã bị 3 thành viên còn lại là Lennon, Harrison và Ringo Starrs phản đối.

Vậy là, chiếm được trái tim của hàng trăm triệu người yêu nhạc trên toàn thế giới, nhưng khi mới ra đời, Yesterday lại không được chào đón bởi chính The Beatles, trừ một người, McCartney.

Cùng nghe lại ca khúc "Yesterday" do The Beatles thể hiện:

Vĩ đại vì sự mộc mạc

Trở lại với giấc mơ của McCartney và ngày 14/6/1965. Đây là bài hát duy nhất ông sáng tác bằng một giấc mơ, trong suốt sự nghiệp dài và huy hoàng của mình.

“Tôi nghĩ Yesterday là bài hát hay nhất đời mình. Không phải vì nó là một thành công lớn, mà vì nó là bài hát bản năng nhất tôi từng sáng tác. Đó là một giai điệu gốc gần như hoàn hảo nhất tôi từng sáng tác. Rất bắt tai mà không ngốc nghếch” – ông từng nói.

Sáng tác xong Yesterday, chính McCartney cũng bất ngờ đến nỗi ông phải nhờ các cộng sự kiểm tra lại xem bản nhạc có vô thức ăn cắp giai điệu của ai không. Khi được xác nhận bài hát hoàn toàn nguyên gốc, ông mới tin. Yesterday trở thành bất hủ một phần vì lẽ đó, giai điệu này cực kỳ đơn giản, vô cùng dễ hát, lại được hòa âm chỉ với McCartney và cây đàn guitar. Video ca khúc chỉ có khuôn mặt ông.

Sau này, lúc biểu diễn vẫn vậy, vẫn McCartney với cây đàn guitar, thế là đủ cho một kiệt tác. Một bản thu Yesterday khác được yêu thích là của Frank Sinatra, cũng là một tên tuổi lớn, bên cạnh các bản thu của Elvis Presley, Liberace, Tammy Wynette, Daffy Duck, The Mamas and the Papas, Marvin Gaye, Ray Charles, Placido Domingo và, như đã nói, khoảng 2.200 giọng ca khác.

Bản tình ca viết cho ít nhất 2 nàng

Tại sao lại nói đến Yesterday mà tách biệt giai điệu và lời ca đến thế? Bởi bản nhạc và lời hát được sáng tác cách nhau một khoảng thời gian rất dài, cho thấy khi McCartney viết nhạc vào buổi sáng khi thức dậy bên bạn gái năm 1973, trong đầu ông chưa tồn tại ca từ lãng mạn sau này.

Ban đầu, ông còn đặt tên bản nhạc là Scrambled Eggs (Đánh trứng), rất nghịch ngợm. Và ca từ viết tạm cũng chẳng hề nghiêm túc: “Đánh trứng. Ôi em có đôi chân đẹp quá. Đánh trứng. Ôi anh yêu đôi chân em làm sao”.

Nhiều người nói Yesterday là một bản tình ca. Cũng đúng, bài hát rõ ràng nói về tình yêu. Nhưng nếu bảo dành cho một người thì không phải. McCartney viết bản nhạc khi đang yêu nữ diễn viên Jane Ashley, vợ chưa cưới của ông. Sau đó, đến khi viết lời, ông lại đang yêu người đẹp tuổi teen Iris Caldwell (bạn gái cũ của George Harrison). Bị Caldwell chê là “vô cảm”, ông đã gọi điện cho nàng và hát Yesterday để chứng minh điều ngược lại.

Và ca từ cất lên: “Ngày hôm qua, anh chẳng còn được một nửa chính mình lúc trước/ Bóng đen bao trùm lên anh/ Ngày hôm qua chợt đến/ Vì sao nàng rời đi, anh không biết, nàng chẳng nói/ Anh nói gì sai sao/ Anh chỉ mong ngày hôm qua quay về…”.

Hạ Huyền
Thể thao & Văn hóa