Chân dung cận cảnh 'tân' Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres

(giaidauscholar.com) -  Theo phóng viên TTXVN tại LHQ, ngày 12/12, tại trụ sở của Liên Hợp Quốc (LHQ) ở New York, Mỹ, Đại Hội Đồng Liên Hợp Quốc đã tổ chức lễ tuyên thệ nhậm chức Tổng thư ký cho cựu Thủ tướng Bồ Đào Nha Antonio Guterres.

• Tân Tổng thư ký Liên Hợp Quốc chuẩn bị tuyên thệ
• Liên Hợp Quốc gây sốc vì chọn nhân vật truyện tranh ngực to, hở hang làm Đại sứ
• Chân dung người thay ông Ban Ki-moon: 'Tổng thư ký mạnh mẽ mà Liên hợp quốc cần'

 Theo đó, ông Antonio Guterres trở thành Tổng thư ký thứ 9 của LHQ, thay thế ông Ban Ki-moon, với nhiệm kỳ kéo dài từ ngày 1/1/2017 đến ngày 31/12/2022.

Ông Antonio Guterres trở thành Tổng thư ký thứ 9 của LHQ, thay thế ông Ban Ki-moon. Ảnh THX/TTXVN

Sau khi tiến hành 6 cuộc bỏ phiếu không chính thức và 1 cuộc bỏ phiếu chính thức, HĐBA LHQ đã quyết định đề cử ông Guterres để Đại hội đồng LHQ phê chuẩn ông trở thành người đứng đầu tổ chức đa phương lớn nhất hành tinh. Trước đó, ông Guterres đã giành chiến thắng thuyết phục trước những đối thủ nặng ký, gồm các nguyên thủ quốc gia và các nhà ngoại giao hàng đầu của Liên hợp quốc.

* António Guterres - “sự lựa chọn tuyệt vời” thay thế ông Ban Kimoon

Ông António Guterres sinh này 30-4-1949 tại thủ đô Lisbon, Bồ Đào Nha. Ông theo học ngành kỹ sư và vật lý tại Instituto Superior Técnico, Đại học Lisbon và tốt nghiệp năm 1971. Năm 1974, ông gia nhập đảng Xã hội và trở thành chính trị gia chuyên nghiệp.

Năm 1995, ba năm sau khi được bầu làm Tổng thư ký đảng Xã hội, ông Guterres được bầu làm Thủ tướng Bồ Đào Nha và giữ cương vị này cho đến năm 2002. Lên nắm quyền trong bối cảnh Bồ Đào Nha có tỷ lệ nghiện ngập gia tăng đáng báo động, ông đã giúp giảm tỷ lệ nghiện xuống mức thấp hơn 5 lần so với mức trung bình của Liên minh châu Âu. Số ca nhiễm HIV mới hàng năm cũng đã giảm 95%. Ông cũng có nhiều nỗ lực trong việc giải quyết các vấn đề quốc tế như giải quyết khủng hoảng ở Đông Timor…

Trong vai trò chủ tịch Hội đồng Châu Âu năm 2000, ông đã lãnh đạo thông qua “Chương trình nghị sự Lisbon” và đồng chủ trì Hội nghị thượng đỉnh Liên minh Âu-Phi đầu tiên.

Sau đó, ông Guterres đã vươn ra tầm thế giới. Nhờ nói thông thạo nhiều ngoại ngữ gồm tiếng Anh, Tây Ban Nha và Pháp, ông Guterres được thế giới ngoại giao quốc tế chú ý và trở thành người đứng đầu Cao ủy Liên Hợp Quốc về người tị nạn (UNHCR) từ năm 2005 -2015.

Trên cương vị người đứng đầu Cao ủy Liên hợp quốc về người tị nạn (UNHCR), ông Guterres được ghi nhận có nhiều nỗ lực không mệt mỏi trong quá trình đấu tranh để buộc các nước giàu nhất phải giúp đỡ nhiều hơn cho những nước phải rời bỏ nhà cửa để chạy trốn những cuộc xung đột, nghèo đói và thiên tai. Ông đã dẫn dắt cơ quan này vượt qua cuộc khủng hoảng tị nạn do các cuộc xung đột sắc tộc lớn xảy ra ở Syria, Afghnistan, Iraq, Nam Sudan, Cộng hòa Trung Phi hay Yemen.

Ông đã kêu gọi nhiều quốc gia châu Âu hỗ trợ người di cư vượt qua cơn khủng hoảng. Ông cũng chứng tỏ được với các nhà lãnh đạo thế giới rằng ông sử dụng tiền của họ một cách có hiệu quả với nhiều động thái như cắt giảm 20% nhân viên của UNHCR tại Geneva và ưu tiên chi tiêu hiệu quả.

Ông Antonio Guterres đã thể hiện mình hội đủ các tiêu chí mà giới ngoại giao đặt ra để trở thành người lãnh đạo Liên hợp quốc trong thời kỳ khó khăn như: cá tính mạnh mẽ, có uy tín và khả năng huy động, truyền cảm hứng cho lãnh đạo thế giới.

Để trở thành người đứng đầu Liên hợp quốc, ông Guterres đã trải qua một quy trình bầu chọn công khai, minh bạch hơn bao giờ hết trong lịch sử 70 năm của Liên hợp quốc. Ông đã vượt qua 12 ứng cử viên khác với 6 cuộc bỏ phiếu không chính thức và 1 cuộc bỏ phiếu chính thức của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc. Ông chính thức được Đại hội đồng Liên hợp quốc chỉ định làm tân Tổng thư ký Liên hợp quốc vào ngày 13-10-2016.

Đánh giá về ông, Tổng thư ký Liên hợp quốc sắp mãn nhiệm Ban Kimoon đã khen ngợi ông Guterres là “sự lựa chọn tuyệt vời” để kế nhiệm ông.

TTK LHQ Ban Ki-moon sẽ là 'ứng viên' kế nhiệm Tổng thống Hàn Quốc Park Geun-hye?

Trong số những người dự kiến kế nhiệm bà Park có: Tổng thư ký Liên hợp quốc sắp mãn nhiệm Ban Ki-moon, có một Thị trưởng nhiều tham vọng được so sánh với cả Donald Trump, cùng một chính trị gia từng thất bại trước bà Park...

Tuy ông Guterres chính thức tuyên thệ nhậm chức ngày 12-12, nhưng ông Ban Kimoon vẫn sẽ tiếp tục giữ quyền và chức trách của Tổng thư ký Liên hợp quốc đến hết ngày 31-12-2016.

* Một nhiệm kỳ đầy thách thức

Trong bối cảnh thế giới đang đối mặt với những thách thức về bất ổn, xung đột, nghèo đói… Liên hợp quốc thực sự đang đứng trước ngã rẽ quyết định đòi hỏi phải có sự cải tổ và cơ cấu lại tổ chức để có thể tham gia một cách hiệu quả vào tiến trình giải quyết các cuộc khủng hoảng quốc tế. Chính vì vậy, rất nhiều sứ mệnh khó khăn đang chờ đợi Tổng thư ký thứ 9 của Liên hợp quốc.

Trước hết, ông sẽ phải tìm kiếm sự đồng thuận ở mức độ nào đó tại Hội đồng Bảo an về biện pháp giải quyết cuộc nội chiến kéo dài gần 6 năm qua ở Syria. Theo quan điểm của ông Guterres, đã tới lúc các quốc gia cần phải vượt qua những khác biệt xung quanh cách thức chấm dứt cuộc chiến Syria.

Ông cho rằng: “Điều quan trọng hơn cả là phải đoàn kết bất luận đang tồn tại những khác biệt như thế nào. Đã tới lúc cần phải đấu tranh vì hòa bình".

Bên cạnh đó, ông Guterres cũng sẽ phải tăng cường can dự để giải quyết triệt để cuộc xung đột ở miền Đông Ukraine, giám sát chặt chẽ thỏa thuận hạt nhân giữa Mỹ và Iran, cũng như tìm kiếm giải pháp cho chương trình hạt nhân của CHDCND Triều Tiên. Vấn đề biến đổi khí hậu, môi trường, di cư và kiểm soát biên giới cũng đòi hỏi Liên hợp quốc phải có cái nhìn tổng thể hơn, gắn với những thách thức an ninh.

Tuy nhiên, có lẽ thách thức lớn nhất đối với tân Tổng thư ký là việc phải gây dựng lại sự đoàn kết trong đại gia đình Liên hợp quốc. Kể từ thời Chiến tranh Lạnh, chưa bao giờ cơ quan đa phương lớn nhất toàn cầu này rơi vào tình trạng thiếu đoàn kết như hiện nay.

Theo ông Guterres, một nền “ngoại giao hòa bình” mới đòi hỏi phải tiếp xúc ngoại giao kín đáo và "con thoi" giữa các bên chủ chốt trong các cuộc xung đột và tranh chấp. Do đó, Tổng thư ký Liên hợp quốc cần phải “hành động với sự khiêm nhường để cố gắng tạo điều kiện cho các quốc gia thành viên có thể đến với nhau và vượt qua những khác biệt”...

Ngoài ra, ông Guterres cũng sẽ phải điều hành Ban Thư ký Liên hợp quốc với khoảng 40.000 người cùng ngân sách hàng năm là 13 tỷ USD nhưng thường xuyên bị chỉ trích là hoạt động còn quan liêu và chưa hiệu quả. Nhiệm kỳ tới của ông Guterres sẽ là giai đoạn các quốc gia thành viên Liên hợp quốc thực thi 17 mục tiêu đề ra trong Chương trình nghị sự phát triển bền vững năm 2030 để hướng đến một thế giới an ninh, thịnh vượng "không để ai bị bỏ lại phía sau".

Với những thách thức lớn như vậy, sự thành công được cho là không chỉ phụ thuộc vào năng lực và kinh nghiệm của bản thân ông Guterres, mà còn ở 5 Ủy viên thường trực có quyền phủ quyết tại Hội đồng Bảo an.

Trong bối cảnh nội bộ Hội đồng Bảo an hiện vẫn tồn tại những bất đồng khi Nga và Mỹ- hai thành viên thường trực có quyền phủ quyết- vẫn thường phủ quyết các nghị quyết liên quan đến vấn đề Syria, cho thấy sứ mệnh gắn kết của ông Guterres sẽ có nhiều thách thức./.

Trọng Đức (tổng hợp)

[Nguồn: TTXVN]