Gia đình nhà văn Tô Hoài bất bình vì 'Dế Mèn phiêu lưu ký' bị in lậu tràn lan

Theo sách lưu ở NXB Kim Đồng, cụ thể, Dế Mèn phiêu lưu ký có 5 phiên bản in lậu ghi tên 4 nhà xuất bản khác nhau. Bao gồm: bản in thường và bản in cỡ bỏ túi năm 2014 của NXB Thời đại, bản in năm 2014 của NXB Hồng Đức, bản in năm 2013 của NXB Văn hóa Thông tin, bản in năm 2012 của NXB Văn học.

NXB Kim Đồng: Buồn và thất vọng

Theo ông Bùi Tuấn Nghĩa, Phó Giám đốc phụ trách kinh doanh của NXB Kim Đồng khi trao đổi với Thể thao & Văn hóa hôm nay, 14/8, hiện, NXB Kim Đồng đã có trong tay tất cả các bản in lậu trên và sẽ báo cáo việc này lên Cục Xuất bản bằng văn bản.

“NXB Kim Đồng sẽ trình bày rõ thực trạng Dế Mèn phiêu lưu ký bị in lậu quá nhiều và đề nghị Cục Xuất bản có biện pháp xử lý. Đầu tiên, cần xác minh các đơn vị xuất bản có tên trên bìa sách lậu thực sự có liên quan đến bản lậu hay bị mạo danh. Nếu đúng là các đơn vị xuất bản kia in lậu thì phải có biện pháp thu hồi, trả nhuận bút xứng đáng cho tác giả. Nếu là mạo danh thì cần có sự hỗ trợ của cơ quan quản lý thị trường” – ông Nghĩa cho biết.

Cũng theo ông Nghĩa, các bản in lậu nói trên được người của NXB Kim Đồng tìm mua rất dễ dàng tại một số nhà sách lớn ở Hà Nội và các tỉnh khác, nghĩa là “Bản lậu được phát hành công khai và tràn lan”.

Các bản in còn rất mới, có bản ghi thông số xuất bản và đơn vị chịu trách nhiệm ở trang xi nhê, nhưng chưa thể xác minh là thông số giả mạo hay không. Riêng bản in ghi tên NXB Văn học năm 2012 trang xi nhê gần như trắng trơn, nên theo ông Nghĩa đây nhiều khả năng là bản lậu 100%, không liên quan đến NXB Văn học.

“Khi biết chuyện này, chúng tôi rất buồn và thất vọng vì môi trường xuất bản không lành mạnh” – ông Nghĩa chia sẻ với Thể Thao & Văn Hóa.

Một bản lậu của Dế Mèn phiêu lưu ký còn sao chép (có thể là photocopy) một cách xấu xí tranh minh họa của họa sĩ Tạ Huy Long cho bản in thật của NXB Kim Đồng.

Con gái nhà văn Tô Hoài: Bất bình vì quá thiếu tôn trọng

Trong cuộc trao đổi ngắn với Thể thao & Văn hóa, bà Sông Thao, con gái nhà văn Tô Hoài, hiện là biên tập viên NXB Kim Đồng, không quá bất ngờ nhưng rất buồn vì thông tin này. “Gia đình tôi bất bình và thấy không biết kêu ai. Làm sao để bảo vệ được bản quyền các tác phẩm của bố tôi? Sách của cụ bị in lậu rất nhiều chứ không riêng Dế Mèn phiêu lưu ký. Trước đây có cả cuốn Ba người khác”.

“Bố tôi vừa qua đời, đây có thể là hành động lợi dụng tên tuổi cụ để kiếm lợi. Việc này không hay một chút nào và quá hèn hạ” – bà Sông Thao nói - “Tiền nhuận bút lâu nay không phải là quá cao nhưng những đơn vị in lậu này quá thiếu tôn trọng tác giả. Thêm vào đó, độc giả lại thiệt thòi vì không được tiếp xúc với các ẩn phẩm đẹp, đầy trân trọng của NXB Kim Đồng”.

“Để xử lý được in lậu còn nhiều khó khăn, bởi trong quá trình in lậu, nơi này móc nối với nơi kia. Nếu hỏi đến thì nơi nào cũng chối. Chúng tôi chỉ mong báo chí góp một tiếng nói để các cơ quan chức năng và công chúng biết đến”.

Dế Mèn phiêu lưu ký nằm trong nhóm tác phẩm viết cho thiếu nhi của NXB Kim Đồng ký hợp đồng xuất bản độc quyền từ năm 2005, cứ 10 năm lại ký tiếp. Đến nay, NXB Kim Đồng đã ra hàng chục phiên bản Dế Mèn phiêu lưu ký khác nhau (mỗi phiên bản lại được tái bản nhiều lần), với số lượng bản in lên đến hàng trăm nghìn. Đây là một trong những đầu sách nổi bật nhất của NXB.

Các bản lậu tập thơ Góc sân và khoảng trời (xếp chồng) và bản in xịn của NXB Kim Đồng (để dọc).

Góc sân và khoảng trời cũng bị in lậu

Bên cạnh các bản in lậu Dế Mèn phiêu lưu ký, NXB Kim Đồng vừa phát hiện ra một ấn phẩm khác cũng bị in lậu tràn lan, đó là tập thơ Góc sân và khoảng trời của nhà thơ Trần Đăng Khoa. Bản quyền tập thơ này cũng đã được tác giả chuyển nhượng cho NXB Kim Đồng.

Đó là các bản in thường và bản in cỡ bỏ túi của NXB Văn hóa Thông tin năm 2014, bản in của NXB Hồng Đức năm 2013, bản in của NXB Hội nhà văn năm 2009. “Sách do người của NXB Kim Đồng mua được tại các nhà sách ở Quảng Ninh, Hải Phòng” – ông Bùi Tuấn Nghĩa cho biết. Vẫn chưa xác định được đây là các bản in lậu 100%, mạo danh các đơn vị trên hay không.

Góc sân và khoảng trời là tập thơ làm nên tên tuổi nhà thơ Trần Đăng Khoa như một thần đồng. Các bài thơ trong tập này, cũng giống như truyện dài Dế Mèn phiêu lưu ký, đã trở nên quen thuộc và gắn bó với thiếu nhi Việt Nam trong suốt những thập niên qua.

Việc 2 tác phẩm này bị in lậu tràn lan khiến những người tâm huyết với sách không thể không đặt câu hỏi: Chẳng lẽ những tác phẩm văn học nổi tiếng của Việt Nam cứ bị vi phạm bản quyền trắng trợn như vậy mà không có cách nào ngăn chặn?

Nếu sách lậu tiếp tục tồn tại như thế này, quyền lợi của những người tôn trọng bản quyền (NXB đã mua bản quyền và tác giả, gia đình tác giả) vẫn cứ bị xâm lại. Còn phía in lậu sách không phải trả một đồng tác quyền nào, vẫn ung dung in sách bản với giá rẻ và thu tiền. Còn độc giả, nhất là ở các tỉnh xa, toàn mua phải sách lậu mà không được tiếp xúc với sách có bản quyền được trình bày đẹp và in ấn công phu.

Hạ Huyền