Từ cuộc 'Nằm vì hòa bình' của John Lennon và Yoko trong chiến tranh Việt Nam

Năm 1969, chiến tranh Việt – Mỹ leo thang và trở thành chủ đề nóng toàn cầu. Tác phẩm trình diễn “Bed-in Peace”, tạm dịch Nằm vì hoà bình là tiếng nói không với bạo lực, phản đối chiến tranh, đồng thời họ - Yoko và John thể nghiệm con đường mới hướng tới hoà bình. Tại cái giường này họ hát : Hãy cho hòa bình một cơ hội.

Đáng lẽ tôi không muốn dịch cái tiêu đề này, bởi vì cụm từ bed – in chỉ những hoạt động trong căn phòng bao gồm cái giường và hành động nằm, chứ không đơn thuần chỉ là việc nằm.

Một tác phẩm nghệ thuật nhàn nhã và lười biếng nhất trong lịch sử nghệ thuật? Đơn giản như chính vẻ bên ngoài của nó. Gần gũi đến tận cùng và ngưng đọng trong chính  điều tác phẩm muốn truyền tải.

Tác phẩm trình diễn này như phiên chợ trên sa mạc – lặng lẽ. Cùng lúc đó phiên chợ giữa sa mạc lại lại thực thi một nhiệm vụ quan trọng, nó tác động đến thế giới như những đợt bão ngầm thay đổi phương hướng trên sa mạc.

Cuối những năm 1960 những hình ảnh của đợt bão ngầm đã kết nối toàn thế giới với hai con người nổi tiếng nằm đó, kệ râu tóc mọc dài trong hàng tuần.

“Hãy đến với tuần trăng mật của John và Yoko: tại chiếc giường trong Khách sạn Hilton Amsterdam”

Yoko Ono và John Lennon quyết định hưởng tuần trăng mật tại khách sạn Hilton Amsterdam. Trong vòng một tuần, từ ngày 25 đến ngày 31 tháng 3 năm 1969, giới truyền thông trên toàn thế giới được mời tới phòng Presidentail suite (phòng Tổng thống) trong vòng 2 tiếng, từ 9h sáng đến 21h.

Tác phẩm trình diễn Nằm vì hoà bình là tiếng nói không với bạo lực, phản đối chiến tranh, đồng thời họ - Yoko và John thể nghiệm con đường mới hướng tới hoà bình.

Các phóng viên thấy họ ngồi trên giường, nói chuyện về hoà bình, những bảng giấy to dán quanh phòng với những từ ngữ đơn giản “Hair peace” (tạm dịch: Để tóc vì hoà bình) và “Bed Peace” (chiếc giường hoà bình). Khi tất cả những bài phỏng vấn Yoko và John được đăng tải trên toàn bộ phương tiện truyền thông, thái độ thù địch, sự nhạo báng cùng sự sửng sốt như sóng thần ập tới.

Tuy nhiên, thông điệp hoà bình của họ lại được lan toả rộng khắp, mạnh mẽ hơn bao giờ.

Từ những hình ảnh trong tuần trăng mật, bộ phim tư liệu 40 phút mang tên Tuần trăng mật ra đời. John và Yoko đồng thời cũng cho ra đời Album nhạc mang tên Lễ cưới.

“Bạn nên nhìn tận mắt những phóng viên và qua các thước phim, khi họ cố gắng vào căn phòng! Vì dù có cái gì đi chăng nữa, trong suy nghĩ của mọi người – trong đầu họ đầy những tưởng tượng về bên trong căn phòng. Họ đã tìm được cách vào, và họ ngỡ ngàng. Nơi đây, hai thiên thần đang ở trên giường, quanh chúng tôi là những bông hoa, trong chúng tôi chỉ có tình yêu và hoà bình. Quần áo trên người, chiếc giường chỉ như một phụ kiện. Pyjama, nhưng chúng nhìn không khác gì quần áo bình thường, chẳng có gì để đem ra trưng bày” - trích trong cuốn Tản văn của John Lennon.

Hai tháng sau đó, vào những ngày cuối tháng năm năm 1969, Ono và John có tuần trăng mật “Bed-in Peace” lần thứ 2 tại phòng 1738,1740 và 1742 trong khách sạn Nữ Hoàng Elizabeth tại thành phố Montreal, Canada.

Trong thời gian ở khách sạn Nữ Hoàng Elizabeth họ thực hiện một chuỗi những cuộc phỏng vấn và mời mọi người đến. Tại đây họ thu âm bài hát Hãy cho hoà bình một cơ hội.

Yoko và John nằm trên giường. Ngày qua ngày, phục vụ phòng mang bữa sang, bữa trưa và bữa tối. John làm vệ sinh cá nhân.Yoko ăn sandwich trong khi giới truyền thông ghi lại toàn bộ sự việc.

Là người khởi đầu và sáng tác rất nhiều ca khúc nổi tiếng, và là một thành viên trong ban nhạc của thế kỷ 20, Jonhn Lennon không cần phải lên tiếng nhiều về việc mình làm. Yoko Ono, vợ John Lennon là một nghệ sĩ trình diễn nổi tiếng, bà đi theo FLUXUS, một trào lưu nghệ thuật, có thể nói là thú vị nhất đầu thế kỷ 20. FLUXUS không được biết nhiều tại Châu Á nói chung và Việt Nam nói riêng.

Trong những bài viết Thể thao và Văn hoá, chúng tôi xin mạn phép được đưa tới bạn đọc tiến trình phát triển của trào lưu FLUXUS một cách gần gũi, hài hước và không kém phần sâu rộng. Trào lưu này đã và đang ảnh hưởng mạnh mẽ tới các thế hệ nghệ sĩ trên trên toàn thế giới.

(còn tiếp)

Phan/Fredriksson
Thể thao & Văn hóa