(TT&VH) - Chén thuốc độc đánh dấu sự ra đời của kịch nói Việt Nam năm 1921, song thực tế, trước thời điểm được coi là “Km 0” đó hơn 1 năm, kịch nói Pháp đã “du nhập” vào VN, chạm vào “tính sĩ diện dân tộc” của người Việt... Đó là những thông tin từ cuộc tọa đàm về Sự du nhập, hình thành kịch nói ở Việt Nam vừa diễn ra hôm 7/12 tại Hà Nội.
Theo PGS-TS Nguyễn Thị Minh Thái, người đầu tiên mang kịch nói về Việt Nam là học giả Nguyễn Văn Vĩnh.
Những sự khởi đầu trước năm 1921
Nhà viết kịch Vũ Đình Long
Năm 1906, Nguyễn Văn Vĩnh sang Pháp (để tổ chức gian hàng Bắc Kỳ tại Hội chợ thuộc địa ở Marseille) và được thưởng thức kịch nói Pháp. Ông đã rất thích thú: Tại sao lại có một hình thức kịch như thế này, ta đã có nhiều thể loại sân khấu truyền thống rồi, tại sao không lấy những cái hay này về mà dùng, mà xem tiếp.
Ngay hôm sau, ông viết thư cho Phạm Duy Tốn nói về cảm giác của ông khi rời khỏi nhà hát opera: Tôi choáng váng vì có một loại hình sân khấu hay như thế. Nguyễn Văn Vĩnh cũng nhận thức được các loại hình sân khấu của Việt Nam đều ở dạng kịch hát, kịch bản gần như chỉ ở dạng đề cương chi tiết, muốn dựng một vở kịch trên sân khấu, toàn bộ công nghệ sân khấu phải bắt đầu từ kịch bản văn học.
Về Việt Nam, Nguyễn Văn Vĩnh bắt tay ngay vào việc phải dịch những tác phẩm kịch sân khấu kinh điển của Pháp sang tiếng Việt Nam, cho đăng chùm hài kịch của Moliere: Trưởng giả học làm sang, Người bệnh tưởng, Lão hà tiện... liền nhiều kỳ trên Đông Dương Tạp chí của mình.
Vở kịch nói đầu tiên ở Việt Nam là vở Người bệnh tưởng của Moliere diễn ra tại Nhà hát Lớn Hà Nội vào ngày 25/4/1920. Đây là một hoạt động của Hội Khai trí Tiến Đức do một cặp vợ chồng người Pháp dàn dựng, diễn viên là người Việt, diễn bằng tiếng Việt do Nguyễn Văn Vĩnh dịch. Vở diễn này gây kinh ngạc cho khắp giới Tây học ở Hà Nội. Sau đó Hội Khai trí Tiến Đức tiếp tục dựng vở Trưởng giả học làm sang tạo nên một làn sóng sùng bái văn hóa Pháp ở phương diện kịch nghệ, nhất là đối với công chúng trẻ tuổi. Công chúng Hải Phòng và các thành phố khác cũng nhanh chóng yêu thích kịch nói. Những người làm sân khấu Việt buộc phải suy tư là tại sao có một sân khấu kỳ lạ như vậy mà mình không làm.
Với “tính sĩ diện dân tộc”, người Việt Nam muốn có sân khấu của mình, viết bằng tiếng Việt, do người Việt viết, do người Việt dựng, do người Việt diễn và cho người Việt xem. Nhiều vở diễn của người Việt được dàn dựng, như Ai giết người của Tô Giàng (diễn tháng 4/1920), Già kén kẹn hom của Phạm Ngọc Khôi (7/1920), Mảnh gương đời của Trần Tuấn Khải (5/5/ 1921), Chén thuốc độc của Vũ Đình Long (22/10/1921).
Chén thuốc độc vẫn là vở kịch nói đầu tiên
Tuy đã có một số vở kịch được diễn trước đó, song Chén thuốc độc của Vũ Đình Long được xem là vở diễn đầu tiên của kịch nói Việt Nam, bởi đây là lần đầu tiên Việt Nam có một vở kịch viết đúng chuẩn mực kịch phương Tây, diễn tả, theo sát hình thái, cảnh tình các vấn đề xã hội đương thời, chứ không đi theo lối ước lệ của tuồng chèo. Vì thế, ngày công diễn vở kịch, 22/10/ 1921 vẫn được xem là ngày khai sinh ra sân khấu kịch nói Việt Nam.
Sau đó, một loạt sáng tác kịch khác được hình thành. Nhưng kịch nói vấp một khâu quan trọng, chính là khâu đạo diễn. Đạo diễn ở nước ngoài được đào tạo trường lớp chính quy trong khi tất cả những người mong muốn có một nền kịch Việt Nam đều tự học. Người tự học về nghề đạo diễn kịch đầu tiên, kéo tinh thần tài tử này trong suốt nửa đầu thế kỷ 20 là Thế Lữ. Thế Lữ chỉ dám tự gọi mình là nhà dàn cảnh, không dám nhận là đạo diễn. Cho đến năm 1945, mới có thế hệ đạo diễn đầu tiên được đào tạo bài bản tại Trung Quốc là Dương Ngọc Đức, Nguyễn Đình Nghi, Trần Hoạt, Ngô Linh. Diễn viên đóng các vở kịch hồi ấy cũng không phải là những diễn viên chuyên nghiệp, thường mượn của sân khấu tuồng, chèo. Trăn trở với kịch nói, Thế Lữ, người anh cả của sân khấu hiện đại, đã mạnh dạn tập hợp những văn nghệ sĩ có tiếng và có học thức như Song Kim, Khánh Vân, Vũ Đình Hòe, Võ Lan Tâm... để làm kịch. Sự nghiệp dư, tài tử của sân khấu kịch diễn ra trong một thời gian dài, cho tới khi Thế Lữ cùng với Phạm Văn Đôn, Trịnh Như Lương, Trần Đình Thọ lập Ban kịch Thế Lữ. Ban kịch Thế Lữ với sự tham gia, cộng tác của nhiều nghệ sĩ có tiếng, thi sĩ, người có học thức khiến cho tình hình sân khấu kịch Việt Nam sáng sủa, dần đi vào chuyên nghiệp. Từ năm 1942, Ban kịch Thế Lữ đã biểu diễn thường xuyên tại Nhà hát Lớn, với thù lao, chế độ, tổ chức ổn định. Sân khấu kịch được chuyên nghiệp từ đó.
Ngày 11/6/2025, UBND tỉnh Đồng Nai tổ chức Lễ giỗ Lễ Thành hầu Nguyễn Hữu Cảnh năm 2025 và Trao quyết định công nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ giỗ Lễ Thành Hầu Nguyễn Hữu Cảnh.
Sự kiện “FWD Đường chạy âm nhạc 2025” diễn ra ngày 08/06 tại The Global City (TP. Thủ Đức) đã thật sự bùng nổ với hàng ngàn người trẻ đổ về quẩy hết mình trong không khí sôi động, sắc màu và đậm chất sống đầy.
Đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam nắm lợi thế sân nhà tại Giải vô địch Đông Nam Á-AFF Cup nữ 2025, nhưng việc nằm chung bảng với Thái Lan lại vô tình đẩy thầy trò HLV Mai Đức Chung vào tình thế khó khăn.
Khi Việt Nam gặp Malaysia ở bảng F vỏng loại Asian Cup 2027, có 2 điều được giới quan sát nhấn mạnh: Thứ nhất là cái dớp 11 năm không thắng của Malaysia; thứ hai là dàn cầu thủ nhập tịch của Malaysia sẽ xóa dớp ấy như thế nào? Điều này cũng tương tự như việc không thể so sánh Malaysia hiện tại với đội tuyển đã chơi tại ASEAN Cup 2024, nơi họ không vào được bán kết khi thiếu nhiều cầu thủ nhập tịch đến từ đội bóng mạnh nhất nước là Johor Tarzim.
Huyền thoại quyền Anh Mike Tyson đã khiến người hâm mộ xôn xao khi chia sẻ một bức chân dung do trí tuệ nhân tạo (AI) tạo ra, được gọi là "White Mike".
Trận thắng đậm 4-0 của Malaysia trước đội tuyển Việt Nam tại vòng loại Asian Cup 2027 trên sân Bukit Jalil đã đánh dấu bước ngoặt lịch sử, chấm dứt chuỗi 11 năm không thể vượt qua "Những chiến binh sao vàng".
Trận thua 0-4 của đội tuyển Việt Nam trước Malaysia tại vòng loại Asian Cup 2027 trên sân Bukit Jalil đã để lại nhiều tiếc nuối cho người hâm mộ. Trong bối cảnh đội bóng áo đỏ chịu áp lực lớn từ dàn cầu thủ nhập tịch chất lượng của đối thủ, thủ môn Nguyễn Filip nổi lên như điểm sáng hiếm hoi.
Bảng xếp hạng vòng loại World Cup 2026 khu vực Nam Mỹ mới nhất - giaidauscholar.com cập nhật BXH các bảng đấu thuộc vòng loại World Cup 2026 khu vực Nam Mỹ lượt trận thứ 4.
Trực tiếp bóng chuyền Việt Nam vs Ấn Độ 20h00 ngày 11/6. giaidauscholar.com cập nhật các link xem trực tiếp giải bóng chuyền vô địch châu Á 2025 (AVC Nations Cup 2025)
Trực tiếp bóng đá Việt Nam vs Timor Leste (18h30, 11/6) – giaidauscholar.com cập nhật diễn biến, kết quả trận đấu giữa Việt Nam vs Timor Leste thuộc giải U19 nữ Đông Nam Á 2025.
XSMB 11/6: Kết quả Xổ số miền Bắc hôm nay thứ Tư ngày 11/6/2025 quay thưởng lúc 18h10 được trực tiếp cập nhật nhanh nhất, chính xác nhất trên giaidauscholar.com.
Trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo (AI) và công nghệ dữ liệu lớn (Big Data) đang từng bước làm thay đổi cách thức sản xuất, phân phối và tiếp nhận thông tin, báo chí thế giới đứng trước những chuyển biến chưa từng có về mô hình tác nghiệp, phương pháp điều tra, cũng như đạo đức nghề nghiệp.
Ngày 11/6, Quốc hội bước vào đợt họp thứ 2 Kỳ họp thứ 9. Quốc hội đã thông qua việc sửa đổi, bổ sung một số nội dung trong Chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV.
Tại Khu dự trữ thiên nhiên Thần Sa – Phượng Hoàng, xã vùng cao Thần Sa (huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên), các nhà khảo cổ học Việt Nam đã phát hiện một loạt các di chỉ khảo cổ có niên đại từ trung kì đồ đá cũ đến sơ kì thời đại đồ đá mới, trong đó địa điểm quan trọng nhất là Mái đá Ngườm, được xếp hạng quốc gia năm 1982.