'Cha đẻ' Internet Tim Berners-Lee: 'Giờ duy trì tình bạn thông qua một màn hình'

(giaidauscholar.com) - Nhân 25 năm ngày thành lập mạng web toàn cầu (World Wide Web), Tim Berners-Lee, một trong những cha đẻ của Internet hiện đại, đã kêu gọi tiếp tục khai phá các tiềm năng dường như vô tận của web, nhưng đồng thời cũng cảnh báo các xu hướng lạm dụng nó.

Cách đây 25 năm, trong ngày 12/3/1989, Tim Berners-Lee đã đề xuất một "hệ thống kết nối thông tin rộng rãi" nhằm giúp liên kết các học giả trên toàn cầu, những người sẽ tham gia điều hành một máy gia tốc hạt phức tạp nằm tại Tổ chức Nghiên cứu Nguyên tử Châu Âu (CERN). Từ ý tưởng ban đầu này, ông xây dựng mạng web toàn cầu và thành lập Liên đoàn World Wide Web (W3C) nhằm giúp giám sát công nghệ web.

Nhân dịp mạng web toàn cầu ra đời, trang tin CNET đã có cuộc phỏng vấn với Berners-Lee:

* Mạng web toàn cầu đã đạt được những thành tựu ấn tượng, trải rộng ra toàn cầu và trở thành một hệ thống xuất bản rộng rãi. Nhưng theo ông, mạng web vẫn còn chưa thể hiện hết vai trò của nó ở những nơi nào?

- 25 năm là dịp để chúng ta nhìn lại về vai trò của Internet, đồng thời hình dung về tương lai của nó. Rất nhiều người chưa từng nghĩ về web cho tới khi nó bị cựu Tổng thống Ai Cập Hosni Mubarak cắt đứt. Khi đó họ nhận ra nó không phải thứ bất biến. Ngay cả khi Edward Snowden đưa ra nhiều tiết lộ (về hoạt động kiểm soát thông tin của tình báo Mỹ), người ta vẫn nghĩ rằng hoạt động kiểm soát chỉ liên quan tới mỗi chiếc điện thoại thôi. Giờ mọi người cũng cần phải nghĩ về vấn đề quyền con người trên web. Bạn muốn có dạng web nào trong 25 năm tới? Bạn có hài lòng với những gì mình nhận được?

* Là người đưa ra ý tưởng về web trong những ngày đầu tiên, ông có hài lòng với những gì chúng ta có? Ông muốn thấy web ra sao trong 25 năm tới?

- Tôi rất hài lòng với tinh thần quốc tế của nó. Thật tuyệt vời khi thấy web đã cất cánh thành một sản phẩm không thuộc về một quốc gia nào cả. Web trỗi dậy mà không quan tâm tới các đường biên giới. Mọi người đều tham gia xây dựng nó với đủ dạng sáng tạo, phát minh và sự lao động trên nhiều cấp độ nội dung, tiêu chuẩn. Sự đa dạng của web thật đáng kinh ngạc.

Cùng lúc đó, luôn có một cuộc chiến thường trực diễn ra để giành quyền kiểm soát web. Ví dụ chúng ta đã chứng kiến rất nhiều lần các nhà cung cấp dịch vụ Internet (ISP) đã tìm cách hạn chế dịch vụ VoIP (truyền giọng nói qua giao thức Internet). Họ ngăn cản VoIP để hỗ trợ các hoạt động kinh doanh điện thoại truyền thống hoặc hạn chế đối thủ kinh doanh VoIP giống mình. Nhiều ISP sẽ thu phí xem phim trên trang web của người khác, thay vì trang web của họ.

Tôi quan ngại trước hoạt động kiểm soát, do các công ty lớn và các nước lớn thực hiện. Tôi ấn tượng trước Wikipedia, một trang web giúp tái phân bổ kiến thức chung rất thú vị. Nhưng điều tôi muốn và chưa thấy xuất hiện là web được sử dụng để bắc những cây cầu nối các khoảng cách về văn hóa.

Tôi sẽ rất thích nếu các nhà phát triển web đương đầu với câu hỏi làm sao để tạo ra các trang web khiến chúng ta trở nên thân thiện hơn với những người chúng ta không quen biết.

* Là một người đang sống ở nước ngoài, cá nhân tôi thấy thật tuyệt vời khi web khiến cuộc sống xa xứ của tôi tốt hơn. Dường như web đã tạo điều kiện cho nhiều hoạt động kết nối văn hóa. Liệu ông có thể tiếp tục thúc đẩy sự kết nối này thông qua công nghệ?

- Web hoạt động không chỉ bởi sự tồn tại của http (giao thức truyền tải siêu văn bản - nói nôm na là giao thức truyền tải các file từ một máy chủ web vào một trình duyệt để người dùng có thể xem một trang web đang hiện diện trên Internet). Nó còn hoạt động bởi sự chủ động của những người dùng Internet khi họ muốn chia sẻ với người khác các thông tin bổ ích do mình tạo ra.

Tiền bạc và sự khao khát được ghi nhận là yếu tố xã hội giúp web hoạt động. Http và html (một chuẩn khác của web do Berners-Lee tạo ra, dùng để xây dựng trang web) là các yếu tố kỹ thuật. Chúng kết nối với nhau và anh không thể thay đổi được gì cả nếu chỉ tác động vào công nghệ.

* Internet đã tạo ra một thế giới mang tính xã hội và toàn cầu như chúng ta đang sống hiện nay. Giờ đây việc giữ liên lạc với bạn bè là chuyện vô cùng dễ dàng. Theo ông, chúng ta đã sẵn sàng cho một xã hội quy mô toàn cầu này hay vẫn bị ràng buộc ở quy mô cấp làng và sự thay đổi đó có khiến chúng ta khó chịu?

- Chúng ta có thể thay đổi những gì ràng buộc mình. Dù chúng ta đã có thể giữ liên lạc với tất cả bạn bè, chúng ta vẫn cần những nhóm bạn nhỏ, thân cận, gần gũi.

Tôi nghĩ rằng chúng ta cần phải ở trong tự nhiên, trong không khí trong lành và màu xanh. Thế mà chúng ta giờ duy trì tình bạn thông qua một màn hình, trong khi trước đây chúng ta có thể đi qua một cánh đồng để đến với một người bạn.

Tôi nghĩ chúng ta luôn muốn được nhìn thấy cây cối xanh tươi, không gian thoáng đãng và được thấy ánh mặt trời. Chúng ta phải đảm bảo rằng công nghệ không thể thay thế điều này.

* Vậy về cơ bản sáng lập viên World Wide Web cho rằng người ta nên dành thời gian để rời khỏi màn hình và tận hưởng cuộc sống?

- Chính xác là như vậy.

Phạm Mỹ (lược dịch)
Thể thao & Văn hóa