Hải quân Mỹ "giải cứu" chiến đấu cơ F-35

(TT&VH) - Cuối tuần trước, lực lượng Thủy quân lục chiến Mỹ đã mời báo chí tới chứng kiến một buổi thử nghiệm hoạt động của chiếc máy bay tiêm kích tấn công kết hợp (JSF) phiên bản dành riêng cho họ mang tên F-35B. Việc quảng bá hoạt động và phô diễn các tính năng ưu việt của F-35B đã cho thấy một ý đồ không giấu giếm: cứu vớt chiếc máy bay chiến đấu đời mới này khỏi lưỡi hái cắt giảm ngân sách, trong bối cảnh nước Mỹ đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng nợ công nghiêm trọng.

Hôm 29/7, đông đảo phóng viên tới từ nhiều báo Mỹ đã được lực lượng Thủy quân lục chiến mời tới một căn cứ Hải quân ở Maryland để chiêm ngưỡng mẫu F-35B, một “kiệt tác” mới được bổ sung vào kho vũ khí của họ. Nguồn tin quân đội Mỹ nói rằng đây là lần đầu tiên báo giới được chứng kiến những tính năng độc đáo của chiếc máy bay, gồm việc hạ cánh thẳng đứng và bay là là (hover) gần mặt đất.

Chiến đấu cơ thế hệ thứ 5

"Chúng ta đều quan tâm về ngân sách, về những gì đang xảy ra trong lĩnh vực tài chính của đất nước” - tướng James Amos, chỉ huy lực lượng Thủy quân lục chiến nói trước báo giới - “Chiếc máy bay này khá đắt tiền, nó là phiên bản đắt nhất của loại JSF F-35. Câu hỏi đặt ra là liệu nó có xứng với những đồng tiền chúng ta bỏ ra hay không?”.

Tướng Thủy quân lục chiến James Amos phát biểu trước báo giới
trong buổi lễ phô diễn các tính năng ưu việt của máy bay F-35B

Với Thủy quân lục chiến, câu trả lời tới nay vẫn là một từ “có” chắc nịch. Mẫu F-35B đang được giới thiệu trước báo giới là một trong 3 phiên bản chính của chiếc máy bay JFS F-35 thế hệ 5, hiện đang được phát triển bởi tập đoàn Lockheed Martin.

Chương trình JSF được Mỹ khởi thảo từ năm 1996, với mục tiêu tạo ra một chiếc máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5, sử dụng 1 động cơ, 1 chỗ ngồi, có khả năng thực hiện việc không chiến, tấn công mặt đất, trinh sát và đặc biệt là có khả năng tàng hình. Năm 2001, nhà thầu Lockheed Martin đã giành chiến thắng với mẫu X-35 của họ, vượt qua mẫu X-32 của đối thủ Boeing. Tới năm 2006, chiếc máy bay chính thức được đặt tên là F-35 Lightning II.

Mẫu F-35 có tốc độ tối đa nhanh hơn 1,6 lần âm thanh, trọng lượng cất cánh lớn nhất là 27 tấn. 2 khoang vũ khí của nó có thể mang theo 2 quả bom thông minh nặng 910kg và 2 quả tên lửa đối không tầm xa AIM-120 AMRAAM. Ngoài ra các vũ khí khác có thể sử dụng là tên lửa đối không AIM-132 ASRAAM, MBDA Meteor, chống tăng Brimstone, bom SDB, GBU/53B và bom chùm.

Lockheed Martin từng quảng bá rằng F-35 có khả năng không chiến tầm xa và tầm gần rất ưu việt, chỉ xếp sau chiếc chiến đấu cơ hiện đại nhất hiện nay là F-22 Raptor. Công ty thậm chí còn nói rằng nó có thể thay thế các mẫu F-15C/D trong vai trò máy bay chuyên không chiến và F-15E Strike Eagle trong vai trò tấn công mặt đất.

Vấn đề muôn thủa: Tiền đâu?

Người Mỹ muốn mẫu JSF tương lai có thể thay thế cho nhiều loại máy bay chiến đấu của họ như F-16, A-10, F/A-18 (trừ mẫu E/F "Super Hornet") và AV-8B Harrier. Điều này có thể đạt được bằng cách chế tạo 3 biến thể dựa trên một kiểu F-35 ban đầu, với mỗi biến thể sẽ chia sẻ đến 80% các linh kiện từ nguyên mẫu. Chúng bao gồm loại F-35A CTOL, tức phiên bản tiêu chuẩn, cất và hạ cánh bình thường; F-35B STOVL, phiên bản cất cánh từ đường băng ngắn và hạ cánh thẳng đứng; F-35C, phiên bản dành riêng cho tàu sân bay.

Dòng máy bay F-35 có nguy cơ bị đình lại vì cắt giảm ngân sách quốc phòng

Trong số đó, phiên bản F-35B của Thủy quân lục chiến là mẫu có độ phức tạp kỹ thuật cao nhất. Nhưng trong khi lực lượng Thủy quân lục chiến đã “chết mê chết mệt” F-35 thì thực tế chương trình JSF lại là dự án tốn kém nhất của Lầu Năm Góc và gây rất nhiều chỉ trích.

Với mức giá dự kiến lên tới 382 tỷ USD, nó đã nằm trong tầm ngắm của hoạt động cắt giảm chi tiêu ngân sách trong nhiều tháng qua. Ngay tại Washington đã có những chỉ trích rằng liệu quân đội Mỹ có thể bỏ tới 1.000 tỷ USD để mua và nuôi một lực lượng máy bay F-35 dự kiến lên tới 2.400 chiếc sau 5 thập kỷ tới.

Tướng Amos cho biết Lầu Năm Góc hiện vẫn chưa định giá từng chiếc F-35B. Nhưng năm ngoái, ủy ban cắt giảm chi tiêu ngân sách của Tổng thống Mỹ Barack Obama đã đề nghị hủy bỏ chương trình F-35B vì lý do chi phí. Đầu năm nay, Bộ trưởng Quốc phòng Robert Gates cũng đồng tình tạm ngưng dự án F-35B trong 2 năm để xem xét xem nó có đủ sự tin cậy và nước Mỹ có đủ khả năng tài chính để sắm nó hay không.

"Trong giai đoạn hiện nay, người ta có thể tiết kiệm tiền thông qua việc trì hoãn sự ra đời của các máy bay F-35” - Loren Thompson, một nhà phân tích quốc phòng ở Viện nghiên cứu Lexington nói - “Nhưng vì cả chương trình vẫn đang trong quá trình phát triển nên một giải pháp thực dụng hơn sẽ là xem xét liệu quân đội Mỹ có cần tới cả 3 phiên bản F-35 hay không”. Điều đó có nghĩa F-35B, mẫu máy bay phức tạp nhất và cũng sẽ có chi phí cao nhất, đang đối diện với khả năng bị hủy bỏ vĩnh viễn.

Đây là viễn cảnh lực lượng Thủy quân lục chiến không mong muốn.

                ***

"Với lực lượng Thủy quân lục chiến Mỹ, chiếc máy bay đó (F-35B) sẽ có giá trị lớn tới đâu?” - Jason Holden, một quan chức quân sự cao cấp đặt câu hỏi trong cuộc họp trình diễn tính năng của F-35B, và rồi tự trả lời - “Chỉ một từ thôi: vô giá”!

Tường Linh