Thực hiện thành công ca ghép tim nhân tạo bán phần thế hệ thứ 3 lần đầu tiên tại Việt Nam

Sáng 12/4, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biết, vừa thực hiện thành công ca ghép tim nhân tạo bán phần thế hệ thứ 3 (LVAD - Heart Mate3) lần đầu tiên tại Việt Nam. Đây là dấu ấn quan trọng, đưa y học Việt Nam tiến gần với các nền y học tiên tiến trên thế giới.

Tim nhân tạo bán phần – giải pháp cho những người chờ ghép tim

Tháng 3/2025, bệnh nhân nữ H.T.X - 46 tuổi, ở Thanh Hóa, nhập Bệnh viện Trung ương Quân đội 108. Tại đây, các bác sĩ chẩn đoán: Bệnh nhân suy tim phân suất tống máu giảm nặng (EF chỉ còn 19%) do bệnh cơ tim giãn, kết hợp với các biến chứng nguy hiểm như nhồi máu não cũ và tắc động mạch dưới đòn phải.

Theo lời kể của người bệnh, chị đã được chẩn đoán suy tim giai đoạn cuối và điều trị bằng các thuốc tốt nhất trong nhiều năm, nhưng tình trạng sức khỏe vẫn không cải thiện, có những cơn khó thở cấp, tràn dịch màng phổi số lượng nhiều phải nhập viện cấp cứu. Bệnh nhân đã được hội chẩn cả trong nước và quốc tế và chỉ định cấy ghép thiết bị hỗ trợ thất trái (LVAD - Left Ventricular Assist Device) thế hệ thứ 3, là thế hệ mới nhất nhằm thay thế chức năng bên trái của quả tim. Thiết bị hoạt động như một chiếc bơm cơ học, bơm máu từ tim đến động mạch chủ, với cấu tạo và cơ chế hoạt động đặc biệt đã tối ưu được dòng máu bơm ra, đồng thời giảm thiểu các nguy cơ huyết khối, tan máu; thiết bị có dây nối với pin bên ngoài cơ thể. Thiết bị đã được chứng minh làm kéo dài thời gian và chất lượng cuộc sống vượt trội cho người bệnh suy tim giai đoạn muộn.

Ca phẫu thuật được thực hiện bởi các bác sĩ Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 và dưới sự hướng dẫn của Giáo sư Jan D.Schmitto – Chủ tịch Hội Tuần hoàn cơ học châu Âu, chuyên gia hàng đầu thế giới, người đầu tiên trên thế giới cấy thành công LVAD- Heart Mate3 điều trị một bệnh suy tim giai đoạn cuối vào năm 2014, sau 11 năm bệnh nhân vẫn sinh hoạt bình thường. Ca phẫu thuật được tiến hành trong 4 giờ. Sau 2 tuần cấy ghép, bệnh nhân đã đi lại sinh hoạt cá nhân hoàn toàn ổn định, đang được hướng dẫn theo các quy trình chăm sóc chuyên môn để sẵn sàng xuất viện.

Theo Tiến sĩ Đặng Việt Đức, Phó Viện trưởng Viện Tim mạch, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, thiết bị hỗ trợ thất trái thế hệ thứ 3 (LVAD- Heart Mate3) đang là một trong những kỹ thuật tiên tiến nhất, kỹ thuật cao nhất trong lĩnh vực tim mạch, đặc biệt trong điều trị các bệnh nhân suy tim nặng. Với khả năng hỗ trợ, thay thế chức năng bơm máu của tâm thất trái, thiết bị sẽ làm cải thiện lưu lượng máu đến các cơ quan trong cơ thể, giúp bệnh nhân duy trì cuộc sống bình thường.

Tôi cảm thấy đang rất khỏe mạnh và chờ đón ngày được ra viện

Đây là tâm sự của bệnh nhân sau 2 tuần thực hiện thành công ca ghép tim nhân tạo bán phần thế hệ thứ 3 lần đầu tiên tại Việt Nam. Chị chia sẻ: “Nếu như trước đây mỗi lần nhập viện tôi đều rất lo sợ bởi lẽ tôi không biết trái tim mình sẽ ngừng đập lúc nào, tôi thực sự mong mỏi được sống để chứng kiến đám cưới con trai mình, mặc dù hiện tại cháu vẫn đang là sinh viên đại học. Tôi thực sự cảm ơn các bác sĩ, điều dưỡng, cán bộ nhân viên Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 và chuyên gia- những người đã “tái sinh” trái tim tôi. Tôi cảm thấy đang rất khỏe mạnh và chờ đón ngày được ra viện”.

Suy tim là giai đoạn cuối của các bệnh lý tim mạch, có tỷ lệ tử vong cao nhất trên thế giới, cao hơn cả bệnh lý ung thư và đột quỵ. Khoảng 50% bệnh nhân suy tim không sống quá 5 năm sau khi được bác sĩ chẩn đoán. Với bệnh nhân suy tim giai đoạn cuối, con số này còn cao hơn, với tiên lượng sống trung bình khoảng 6-12 tháng, tỷ lệ tử vong > 75% sau 1 năm.

Trước đây, thiết bị hỗ trợ thất trái sử dụng như một phương pháp điều trị bắc cầu giúp kéo dài thời gian sống cho bệnh nhân suy tim trong khi chờ đợi một cơ hội ghép tim thích hợp; thiết bị LVAD - Heart Mate3 được cấy ghép thành công đầu tiên ở Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 có những tính năng vượt trội, được chứng minh bằng các nghiên cứu đa trung tâm trên thế giới với tỉ lệ sống > 5 năm lên tới 76%. Đây là thiết bị hỗ trợ thất trái duy nhất trên thế giới hiện nay được các Hiệp hội tim mạch đã công nhận như một giải pháp điều trị thay thế lâu dài khi chưa có tim ghép. Điều này chứng tỏ LVAD - Heart Mate3 không chỉ là một giải pháp hỗ trợ, mà còn là một phần không thể thiếu trong những tiến bộ y học hiện đại, góp phần cứu sống và nâng cao chất lượng cuộc sống cho nhiều bệnh nhân mắc bệnh tim mạch.

Thành công này mở ra cơ hội cho hàng ngàn người bệnh suy tim giai đoạn cuối, chỉ có cách chờ ghép tim. Mà nguồn tạng hiến dù đã cải thiện nhưng vẫn vô cùng ít ỏi so với số người chờ ghép.

Bên cạnh đó, đây là ca ghép đầu tiên thành công do chính các bác sĩ trẻ của Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 thực hiện dưới sự hướng dẫn của các giáo sư quốc tế. Việc thực hiện thành công ca cấy ghép này đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong lĩnh vực phẫu thuật tim mạch nước nhà, khẳng định năng lực chuyên môn vững vàng cùng chiến lược đầu tư, chỉ đạo đúng đắn trong chiến lược phát triển kỹ thuật cao của Bệnh viện. Đây cũng là tiền đề để nhân rộng và lan tỏa mô hình phát triển kỹ thuật không chỉ giới hạn trong một số chuyên ngành mũi nhọn mà đẩy mạnh ra tất cả các chuyên ngành khác, thúc đẩy sự kết nối đa chuyên khoa trong nghiên cứu khoa học và ứng dụng kỹ thuật tiên tiến để đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu khám, điều trị của người bệnh.

Đảng ủy - Ban Giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đã quyết định đầu tư, chi trả  hơn 5 tỷ/bệnh nhân cho những bệnh nhân đầu tiên để thực hiện cấy ghép tim nhân tạo bán phần.

Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 là Bệnh viện đầu tiên tại Việt Nam hiện tại được phép thực hiện thường quy kỹ thuật đặt thiết bị hỗ trợ thất trái theo đúng quy định của Bộ Y tế và Cục Quân y/Bộ Quốc phòng.

Khẳng định vị thế trong lĩnh vực y học tại Việt Nam

Trên thế giới đã có hàng vạn trường hợp được cấy ghép thành công tim nhân tạo bán phần nói chung và thiết bị Heartmate 3 nói riêng. Đã có nhiều bệnh nhân sống được tới 15 năm và hiện nay LVAD không chỉ là cầu nối cho những bệnh nhân chờ ghép tim mà có thể là biện pháp điều trị đích cho những bệnh nhân suy tim.

Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đã đạt được những thành tựu nổi bật trong việc phát triển các kỹ thuật y tế tiên tiến, khẳng định vị thế dẫn đầu trong lĩnh vực y học tại Việt Nam. Bệnh viện định hướng đến năm 2030 sẽ là đơn vị tiên phong trong các kỹ thuật y khoa tiên tiến nhất của thế giới, sau đó làm chủ và chuyển giao cho các Bệnh viện khác trong nước; đến năm 2035 là Bệnh viện số 1 của Việt Nam. Tỷ lệ chuyên gia đầu ngành toàn quốc chiếm từ 20-30% tổng số cán bộ y tế của Bệnh viện. Để hiện thực hóa định hướng ấy, Bệnh viện xây dựng các chương trình, đề án phát triển các kỹ thuật mới một cách đồng bộ, hệ thống, bài bản, chi tiết, rõ ràng và toàn diện, tập trung vào phát triển các chuyên ngành mũi nhọn như các kỹ thuật ghép tạng, can thiệp tim mạch, y học hạt nhân, chấn thương chỉnh hình, vi phẫu thuật… đặc biệt một trong những kỹ thuật mới gần đây được triển khai thành công tại Bệnh viện phải kể đến đó là kỹ thuật phẫu thuật cấy ghép thiết bị hỗ trợ thất trái của chuyên ngành tim mạch.

Trước đó, Bệnh viện đã chủ động định hướng chiến lược, chọn trung tâm hàng đầu thế giới về kỹ thuật này là Bệnh viện Đại học Y Hannover (Đức), với kíp gồm 4 bác sĩ (2 bác sĩ ngoại tim mạch, 1 bác sĩ hồi sức tim mạch và 1 bác sĩ gây mê) được Bệnh viện cung cấp toàn bộ kinh phí trong thời gian học tập tại đây, dưới sự hướng dẫn trực tiếp của Giáo sư Jan D.Schmitto - Giáo sư hàng đầu thế giới về thực hiện kỹ thuật này và là người thực hiện ca đầu tiên trên thế giới. Bệnh viện đã cử 1 Bác sĩ hồi sức tim mạch sang Bệnh viện St Vincent’s Sydney tại Úc (nơi vừa thực hiện thành công ca cấy ghép tim nhân tạo toàn phần BiVACOR đầu tiên cách đây vài tháng) và 1 bác sĩ ngoại tim mạch học tập 2 năm tại Trung tâm tim mạch quân đội - Đức).