Văn hóa tuần này: tưng bừng lễ 'đếm ngược' và bùng nổ cảm xúc với Beethoven

(giaidauscholar.com) - Xem nghe thấy đọc tuần này có 2 sự kiện đáng chú ý: Lễ “đếm ngược” (countdown) chào năm mới 2020 ở nhiều tỉnh, thành và biểu diễn Giao hưởng số 9 mở đầu cho nhiều sự kiện kỷ niệm 250 năm ngày sinh Beethoven…

Cả thế giới chìm trong những giai điệu thiên tài của Beethoven

Năm 2020 tới sẽ tròn 250 năm ngày sinh Ludwig van Beethoven (17/12/1770 – 26/3/1827). Và, cả thế giới đang lên kế hoạch tôn vinh nhà soạn nhạc thiên tài người Đức với hàng loạt dự án lớn nhỏ.

1. Vậy là thập niên thứ hai của thế kỷ 21 sắp bước vào năm cuối cùng, với những tiên đoán về một năm mới nhiều cơ hội, nhiều thách thức, đặc biệt là sự biến đổi khí hậu và biến đổi văn hóa. Hà Nội, Đà Nẵng, Nha Trang, TP.HCM, Cần Thơ, Đà Lạt và nhiều nơi khác tại Việt Nam sẽ có các sự kiện quy mô khác nhau để cùng “đếm ngược” (countdown) chào đón năm 2020.

• Thưởng thức trích đoạn giao hưởng số 9 của Beethoven qua nhạc cụ dân tộc Việt Nam

Nếu xét theo lịch sử Thiên chúa giáo, thì sự kiện đếm ngược vào Việt Nam từ khá sớm. Nếu xét theo quy mô rộng rãi ngoài xã hội và phi tôn giáo, thì đếm ngược bắt đầu phổ biến ở Việt Nam từ TP.HCM, với một sự kiện âm nhạc lớn chào đón năm 2000 tại đường Nguyễn Huệ, ngay bùng binh trước tòa nhà Sun Wah hiện nay.

Gần 20 năm qua, việc đếm ngược ngày càng phổ biến tại Việt Nam, thường gắn liền với âm nhạc ngoài trời. Năm nay tại Hà Nội, Đà Nẵng, Nha Trang, TP.HCM, Cần Thơ, Đà Lạt… việc đếm ngược cũng gắn liền với âm nhạc. Đơn cử như chương trình Countdown 2020 - Vũ khúc ánh sáng diễn ra tại khu vực vườn hoa gần tượng đài Lý Thái Tổ (Hà Nội) sẽ có sự trình diễn của nhóm Ngũ Cung, Oplus, Nhật Thủy, Jayden Trịnh, Phương Uyên, Lưu Hương Giang, Thiều Bảo Trang, Bùi Lan Hương, Đinh Mạnh Ninh… Lễ hội ánh sáng Countdown Lights 2020 tại đường đi bộ Nguyễn Huệ (TP.HCM) sẽ có Sơn Tùng M-TP, Vũ Cát Tường, Ngọt, Phan Mạnh Quỳnh, Thanh Bùi, Trọng Hiếu, Võ Hạ Trâm, Đỗ Hải Anh, Lyricist... trình diễn.

Thời gian thường xuôi chiều, cho nên việc đếm ngược luôn mang ý nghĩa ấn định một khoảnh khắc quan trọng sắp xảy đến. Với những người dùng Dương lịch, một trong những khoảnh khắc quan trọng nhất của năm là việc đếm ngược vào khuya 31/12, tạm gọi là đêm Giao thừa. Tại Việt Nam, những nơi có nhiều người nước ngoài sinh sống và du lịch, khoảnh khắc này khá quan trọng và là hạnh phúc với họ. Ví dụ tại Hội An, mọi năm điều này diễn ra có tính riêng tư và tự phát, nhưng năm nay thì khác, Countdown Party 2020 là lần đầu tiên tổ chức quy mô. Sự kiện có sự trình diễn của các DJ, rapper, ban nhạc nổi tiếng tại miền Trung như DJ NYX, Mega Boom...

Cũng như Giáng sinh (Noel), Halloween, Valentine… là những ngày lễ du nhập từ phương Tây vào Việt Nam, sự kiện đếm ngược cũng đang dần dần phổ biến từ thành phố lớn cho tới ngoại ô, được nhiều người Việt - đặc biệt giới trẻ - hưởng ứng. Trong bối cảnh toàn cầu hóa và giao lưu rộng mở, làn sóng hoặc xu hướng này là điều mang tính tất yếu, không chỉ xảy đến với Việt Nam, mà còn rất nhiều nước có dùng Dương lịch trên thế giới.

2. Nếu đêm 31/12, những lễ hội “đếm ngược” chào năm mới hoành tráng diễn ra ở các tỉnh, thành phố lớn của đất nước mang tính “phô trương” ở quảng trường, đường phố, thì cuối tuần (5/1) tại Hà Nội sẽ “bùng nổ” âm nhạc, nhưng trong phạm vi của khán phòng hòa nhạc của Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam, mở đầu cho những kỷ niệm 250 năm ngày sinh nhà soạn nhạc vĩ đại Beethoven (1770 - 2020). Đó là buổi biểu diễn của 2 tài năng piano Việt Nam: Lưu Hồng Quang và Lưu Đức Anh với Giao hưởng số 9 của Beethoven (phiên bản cho 2 piano của F.Liszt). Trong âm nhạc kinh viện bản rút gọn cho piano của các tác phẩm dàn nhạc được xem là khá trung thực về tinh thần, giai điệu hòa âm của tác phẩm, bản rút gọn này thường dùng trong học tập, nghiên cứu. Tuy nhiên, bản rút gọn Giao hưởng số 9 của Beethoven cho 2 piano của nhà soạn nhạc Franz Liszt được xem như một tác phẩm biểu diễn.

Năm 2020, cả thế giới rầm rộ kỷ niệm 250 năm ngày sinh của Beethoven, theo ước tính thì gần như toàn bộ tác phẩm của Beethoven sẽ được biểu diễn, trong đó 9 bản giao hưởng của ông được nhiều dàn nhạc danh tiếng thế giới biểu diễn. Đặc biệt Giao hưởng số 9 là được biểu diễn nhiều nhất, trong đó khúc hát Ode To Joy (tạm dịch: Khúc ca khải hoàn) ở chương IV của giao hưởng này trong dự án trình diễn với dàn nhạc giao hưởng khắp 5 châu của nghệ sĩ người Mỹ Marin Alsop sẽ được hát bằng ngôn ngữ địa phương tương ứng tại mỗi nơi trình diễn.

Beethoven là nhạc sĩ người Đức, được xem là đỉnh cao của chủ nghĩa cổ điển và là người bắt cầu cho chủ nghĩa lãng mạn trong âm nhạc châu Âu. Ông là một trong những nhà soạn nhạc vĩ đại có ảnh hưởng rất lớn đến các thế hệ nhà soạn nhạc kế tiếp.

Như Hà - Bình Minh