Thu phí không dừng: Tiện trăm bề

(giaidauscholar.com) - Chuẩn bị cho việc chính thức vận hành hệ thống thu phí không dừng vào tháng 7, Liên danh TASCO -VETC (liên danh trúng thầu thực hiện dự án thu phí không dừng của Bộ Giao thông-Vận tải) phối hợp với Cục Đăng kiểm Việt Nam vừa tổ chức tập huấn nghiệp vụ dán thẻ E-Tag và mở tài khoản giao thông dịch vụ thu phí tự động không dừng (ETC) cho các Trung tâm Đăng kiểm xe cơ giới - khu vực phía Bắc. Ngay sau đợt này sẽ triển khai cho khu vực miền Trung và miền Nam.

• Từ 5/5, trạm thu phí Phả Lại trên Quốc lộ 18 sẽ ngừng hoạt động
• Chính phủ thống nhất tạm dừng thu phí đường bộ với xe máy

Dự kiến từ tháng 6-2016, tại các trạm thu phí trên quốc lộ 1 và quốc lộ 14 sẽ bắt đầu có hai làn dành cho các phương tiện nộp phí không dừng.

Để sử dụng dịch vụ thu phí tự động này, chủ phương tiện sẽ được phát miễn phí một thẻ định danh (E-Tag) để dán lên kính trước xe và kèm theo một tài khoản thu phí ETC để giao dịch (từ lần dán và tạo tài khoản thứ hai, chủ xe phải trả phí).

Thẻ E-Tag được thiết kế nhỏ gọn (có kích thước khoảng 1,5 cm x 3cm) được dán trên kính chắn gió phía trước hoặc đèn phía trước của xe ô tô. Chủ xe có thể tra cứu và quản lý việc trả phí trên trang web của đơn vị cung cấp. Tài khoản này có thể dễ dàng nạp tiền trực tiếp hoặc nạp qua internet, qua ngân hàng, gửi tin nhắn SMS, thậm chí bằng thẻ cào điện thoại.

Hiện Cục Đăng kiểm đã thí điểm dán thẻ định danh tại 3 trạm đăng kiểm tại Hà Nội là 2903V, 2905V, 2906V. Các chủ xe sau khi khai thông tin phương tiện, lập tài khoản giao thông sẽ được dán một thẻ định danh E-Tag trên kính trước xe. Chủ xe nạp tiền qua tài khoản giao thông, phương tiện sẽ được trừ phí tự động khi qua các trạm mà không phải dừng xe mua vé. Số phí được báo về điện thoại của chủ xe.

Khi xe đã dán E-Tag chạy vào làn thu phí, hệ thống tự động nhận diện bằng công nghệ laser sẽ kích hoạt camera chụp biển số và hệ thống ăng-ten phát tín hiệu để đọc thẻ E-Tag. Hình ảnh và thông tin được chuyển về trung tâm dữ liệu để xử lý và kiểm tra số dư tài khoản.

Nếu đủ điều kiện, các thanh chắn barie sẽ mở tự động để xe qua. Đồng thời, tin nhắn SMS được gửi về số điện thoại của chủ phương tiện để thông báo. Kết quả thu phí chính xác tới 98%.

Lợi ích về kinh tế và ưu điểm vượt trội

Năm 2016, toàn quốc sẽ có khoảng 100 trạm thực hiện thu phí tại các tuyến quốc lộ, ước tính có khoảng 6.000 xe qua trạm/ngày.

Theo Bộ Giao thông Vận tải, công nghệ thu phí điện tử và kiểm soát tải trọng xe được đưa vào sử dụng cho các tuyến đường bộ sẽ phát huy các lợi ích về kinh tế-xã hội.

Theo tính toán của các chuyên gia, mỗi lần dừng xe nộp phí sẽ làm chậm hành trình của phương tiện 2-3 phút, tăng thời gian lưu thông 4%-5% và tiêu tốn thêm 7%-8% nhiên liệu khi lưu thông trên đường cao tốc.

Theo tính toán, mỗi năm mỗi trạm thu phí tiêu tốn khoảng từ 700 triệu đồng đến 1 tỷ đồng tiền in vé. Với giả định áp dụng công nghệ ETC tại 100 trạm thu phí thì mỗi năm sẽ tiết kiệm được khoảng 70 tỷ đồng/năm.

ETC sẽ tiết kiệm chi phí nhiên liệu 233 tỷ đồng/năm; tiết kiệm tiền lương lái xe và hành khách tham gia giao thông khoảng 2.800 tỷ đồng/năm; giúp tiết kiệm tiền lương cho Ngân sách nhà nước khi phải chi trả cho hoạt động của trạm cân tải trọng xe lưu động án khoảng 240 tỷ đồng/năm; tiết kiệm chi phí do tinh giản biên chế bộ máy hành chính khoảng 120 tỷ đồng/năm.

Tổng cộng lợi ích kinh tế - xã hội hàng năm có thể ước lượng được bằng tiền mà hệ thống thu phí không dừng có thể giúp tiết kiệm được ít nhất khoảng 3.400 tỷ đồng/năm.

Bên cạnh đó, việc ứng dụng công nghệ này cũng đưa đến những lợi ích gián tiếp như giảm thiểu được tình trạng ô nhiễm môi trường; giảm tình trạng giảm tốc độ dừng xe và tăng tốc trở lại nên tăng tuổi thọ động cơ; giúp kiểm soát tải trọng xe quá tải qua đó tiết kiệm được chi phí sửa chữa; rút ngắn thời gian lưu chuyển hàng hóa trên đường và góp phần vào thực hiện chủ trương của Chính phủ về giảm thanh toán bằng tiền mặt.

Đặc biệt, thông qua hệ thống thu phí tự động không dừng có thể giúp cho Nhà nước quản lý được các phương tiện tham giao thông trên cả nước, từ đó có thể thực hiện được nhiều chính sách quản lý hiện đại như quản lý đăng kiểm xe, quản lý đăng ký xe chính chủ, xử phạt nguội giao thông, theo dõi điều tra các xe bị mất trộm hoặc phục vụ điều tra của cơ quan chức năng…

Mặt khác, so với trạm thu phí cố định hiện nay thì chi phí đầu tư ETC thấp hơn, giảm cả về hạ tầng và nhân lực. Đây còn là biện pháp hiệu quả để giải quyết bài toán hiện đại hóa hệ thống giao thông đường bộ ở Việt Nam.

Về công nghệ ETC và hệ thống thu phí điện tử không dừng    

Công nghệ ETC là công nghệ nhận dạng tần số sóng vô tuyến (RFID- Radio Frequency Identification) tiêu chuẩn ISO/IEC 18000-6C do Hoa Kỳ phát triển, đang được áp dụng rộng rãi trên thế giới.

Đây là hệ thống nhận dạng qua sóng Radio, hoạt động trên nguyên tắc: Dữ liệu được chứa trong Chip nhớ (Tag/MDS), dữ liệu này được truyền thông với PC/PLC thông qua các module bao gồm, module reader và module ASM (Adapter Module).

Trong đó Module reader cho phép trao đổi với Chip nhớ thông qua việc thu phát nhờ có antenna tích hợp sẵn trong nó hoặc liên lạc với antenna rời qua cáp; Module ASM là module trung gian có chức năng như một bộ chuyển đổi, cho phép trao đổi thông tin giữa module reader và PC/PLC.

Công nghệ này được đưa vào trạm thu phí để thực hiện những công việc sau: mỗi Chip nhớ sẽ chứa một mã số mang thông tin về xe và chủ xe đang lưu thông. Khi xe đi qua trạm thu phí thì đầu đọc được bố trí xung quanh trạm sẽ đọc mã số này và truyền về PC/PLC, sau đó mã số này sẽ được PC so sánh với mã số đã có sẵn trong cơ sở dữ liệu của máy tính.

Sau đó toàn bộ thông tin về xe mang chip nhớ tương ứng sẽ được Visual Basic đọc về máy tính và hiển thị lên giao diện HMI (human machine interface) - thiết bị giao diện giữa người và máy.

Chương trình lúc này sẽ tự động đối chiếu các thông tin về xe và kiểm tra tài khoản của chủ xe. Nếu các thông tin là hợp lệ và số tiền trong tài khoản đủ cho chuyến đi thì chương trình Visual Basic sẽ tự động trừ số tiền qua trạm của xe tương ứng và đồng thời sẽ đưa tín hiệu điều khiển xuống PLC để điều khiển mở Barier cho phép xe qua trạm, ngoài ra chương trình cũng gửi số tài khoản còn lại đến PLC để hiển thị cho chủ xe biết đồng thời xuất hóa đơn in các thông tin cần thiết.

Ngược lại số tiền trong tài khoản không đủ cho chuyến đi hoặc các thông tin về xe không hợp lệ thì chương trình sẽ thông báo cho chủ xe biết thông qua bảng thông báo và xe đó không được phép qua trạm. Lúc này Barier ở cổng phụ sẽ được mở để xe vào bãi bên cạnh.

TTXVN/Tuấn Anh (tổng hợp)